W kontekście podanej problematyki warto w pierwszej kolejności przytoczyć regulacje zawarte w art. 403 ust. 4 i 5 PrOchrŚrod, z których wynikają dwie podstawowe zasady finansowania zadań z zakresu ochrony środowiska.
Po pierwsze, finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o którym mowa w ust. 1 i 2, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów FinPubU z budżetu gminy lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:
1) podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności:
a) osób fizycznych,
b) wspólnot mieszkaniowych,
c) osób prawnych,
d) przedsiębiorców;
2) jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.
Po drugie, zasady udzielania dotacji celowej, o której mowa w ust. 4, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określa odpowiednio rada gminy albo rada powiatu w drodze uchwały.
W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym RIO w Poznaniu z 24.11.2021 r. (Nr 27/1593/2021). W uchwale tej zakwestionowano zapis o treści: Wysokość dotacji wynosi maksymalnie 3.000,00 zł, nie więcej niż 60 % kosztów planowanych na realizację przedsięwzięcia.
W argumentacji prawnej RIO m.in. wskazała, że takim zapisem rada gminy nie określiła jednoznacznie wysokości dotacji, o udzielenie której mogą zabiegać uprawione pomioty. Jak podano, rada gminy wskazała jedynie górną granicę wielkości dotacji – maksymalnie 3.000,00 zł i nie więcej niż 60% kosztów, pozostawiając swobodę ustalenia kwoty udzielanej dotacji od tej granicy w dół. Taki sposób określenia wielkości dotacji narusza prawo. Brak ustalenia w uchwale, jaka część poniesionych kosztów zadania zostanie objęta dotacją, pozostawia dowolność w zakresie obliczania wysokości dofinansowania przy rozpatrywaniu wniosków poszczególnych podmiotów. Oznacza więc przeniesienie uprawnienia rady do ustalenia wysokości dotacji na organ wykonawczy i stanowi istotne naruszenie art. 403 ust. 5 PrOchrŚrod. W dalszej części uzasadnienia organ nadzoru dodatkowo wskazał, że „organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, dysponując kompetencją do określenia zasad udzielania dotacji celowej powinien w uchwale określić wysokość dotacji w taki sposób (np. wskazać określony procent wydatków), aby beneficjent nie miał wątpliwości, o jaką wysokość dotacji może się ubiegać”.
Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze RIO jest prawnie uzasadnione. Rada gminy musi określić wysokość dotacji w sposób precyzyjny i nie budzący wątpliwości. W przypadku niedookreślenia stawki dotacji, RIO ma podstawy do stwierdzenia nieważności całej uchwały, a nie tylko tej części dotyczącej wadliwej stawki.