Gmina występuje w obrocie prawnym jako podatnik VAT (w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej) oraz jako organ władzy publicznej (w ramach władztwa publicznego). Gminie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego w takim zakresie, w jakim zakupy realizowane są na potrzeby działalności opodatkowanej. Jeżeli więc urząd gminy dokonując zakupu towarów i usług na potrzeby zarówno działalności opodatkowanej, działalności zwolnionej, jak i niepodlegającej opodatkowaniu VAT, to może odliczyć VAT naliczony z faktur zakupowych przy zastosowaniu zarówno prewskaźnika, jak i współczynnika struktury sprzedaży. Wymienione w pytaniu zakupy kwalifikują się do odliczenia VAT naliczonego przy zastosowaniu zarówno prewskaźnika, jak i WSS. W tym celu należy faktury zakupowe, które dotyczą nabycia tych towarów i usług, zakwalifikować jako zakupy dla działalności mieszanej, gospodarczej i niepodlegającej opodatkowaniu VAT. Przy stosowaniu takiej kwalifikacji zakupu, system komputerowy pomnoży ujętą w fakturze zakupu wartość netto i wartość VAT przez wartość procentową obydwu wskaźników, co spowoduje ustalenie wartości VAT naliczonego, który Urząd Gminy będzie mógł odliczyć od VAT należnego.
Co do zasady – zgodnie z art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU) – każdemu podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego w zakresie, w jakim zakupy dokonywane są na potrzeby działalności opodatkowanej. Każdorazowo gmina powinna musi ustalić, dla jakiej działalności dokonywany jest dany zakup towarów czy świadczenie usług. Zakupy dokonywane dla działalności opodatkowanej pozwalają dokonać odliczenia VAT naliczonego w pełnej wysokości. Zakupy, które dokonywane są przez urząd gminy dla działalności zwolnionej z VAT lub też działalności niepodlegającej opodatkowaniu VAT, nie dają prawa do takiego odliczenia. Natomiast w sytuacji, jeżeli zakupy są dokonywane na potrzeby działalności mieszanej, to VAT naliczony odliczany może być odpowiednio przy zastosowaniu WSS lub też prewskaźnika, bądź z zastosowaniem zarówno WSS, jak i prewskaźnika. Jednostki samorządu terytorialnego występują w obrocie prawnym zarówno jako podatnik VAT, jak i jako organ władzy publicznej w ramach władztwa publicznego (art. 15 ust. 6 VATU). W sytuacji, jeżeli gmina dokonuje zakupów wymienionych w treści pytania, to odliczenie może nastąpić przy zastosowaniu prewskaźnika oraz WSS. Zastosowanie tych wskaźników spowoduje odliczenie VAT naliczonego przy zastosowaniu proporcji udziału działalności opodatkowanej w stosunku do całej działalności Urzędu Gminy.
Przykładowo, urząd gminy otrzymał fakturę VAT na kwotę netto 1000 zł + VAT (230 zł).
Przy założeniu, że prewskaźnik ustalony dla Urzędu Gminy zgodnie z zapisami § 3 ust. 2 PrewWspółR wynosi np. 15%, a WSS ustalony zgodnie z art. 90 ust. 2 VATU wynosi np. 48%, to wartość VAT z przykładowej transakcji będzie wynosiła: 230 zł x 15% = 34,50 zł x 48% = 16,56 zł.
Tak więc z wartości VAT ujętego w fakturze zakupu, która wynosi 230 zł, urząd gminy będzie miał prawo do odliczenia VAT w wysokości 16,52 zł. Obecnie w większości przypadków ewidencja faktur zakupowych w rejestrze zakupu VAT prowadzona jest z zastosowaniem systemów komputerowych. Ujmując więc taką fakturę zakupową w tym systemie należy wskazać, że zakup dokonany jest dla działalności mieszanej, gospodarczej i niepodlegającej opodatkowaniu VAT. Takie ujęcie przedmiotowego zakupu spowoduje, że wartość VAT wykazana w fakturze zostanie skorygowana o wartości prewskaźnika (art. 86 VATU) oraz współczynnika struktury sprzedaży (art. 90 ust. 2 VATU).
