Praktycznie o prawie cywilnym

Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I zawiera wyjaśnienia do art. 1–449¹⁰.

1. Szczegółowe omówienie zagadnień poświęconych:

• osobom fizycznym: zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych; miejscu zamieszkania i uznaniu za zmarłego; osobom prawnym oraz przedsiębiorcom i ich oznaczeniom;
• mieniu;
• czynnościom prawnym i zagadnieniom takim jak: zawarcie umowy, forma czynności prawnych, wady oświadczenia woli, warunek, przedstawicielstwo, pełnomocnictwo, prokura, termin, przedawnienie roszczeń;
• własności (treści prawa, nabyciu i jego utracie, współwłasności, ochronie własności, użytkowaniu wieczystemu, prawom rzeczowym ograniczonym, użytkowaniu, służebnościom, zastawowi i posiadaniu);
• części ogólnej zobowiązań.

2. Wydanie 9 to dla Czytelnika cenny przegląd przez zmiany wprowadzone do Kodeksu cywilnego m.in. ustawami:

• ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji odnoszące się do określenia początku biegu trzyletniego terminu przedawnienia;
• ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej dostosowujące polskie prawo do unijnego rozporządzenia eIDAS;
• ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców, które m.in. mają na celu kompleksowe i obejmujące wszystkich przedsiębiorców uregulowanie reprezentacji przedsiębiorców przez prokurentów w wariancie mieszanym;
• ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw dotyczące zmian związanych z informatyzacją postępowania cywilnego i elektroniczną formą umów;
• ustawy o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw dotyczące maksymalnej wysokości odsetek;
• ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej dotyczące prokury oraz ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw dotyczące ustanowienia kuratora w sytuacji braku organów oraz wygaśnięcia prokury;
• Druku sejmowego Nr 2216 dotyczącego skrócenia podstawowych terminów przedawnienia roszczeń.

3. Dzięki wsparciu praktycznie opracowanych treści zawartych w Komentarzu Czytelnik zyskuje:

• argumenty do obrony własnych racji: najnowsze orzecznictwo z danego tematu, pozwalające na sprawdzenie najnowszej linii orzeczniczej,
• omówienia wybitnych specjalistów z danego tematu oraz poglądy doktryny w danej materii: zawiera odniesienia do poglądów wyrażonych w innych pozycjach literatury.

Fragment tekstu z komentarza:

1. Zakres prokury. W myśl art. 1091 § 1 prokura obejmuje „umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa”.

Niewiele tu zmieniono w porównaniu z brzmieniem art. 61 § 1 KH.Zamiast rodzącego wątpliwości terminu „upoważnia” słusznie użyto wyrażenia „umocowanie”, charakterystycznego dla pełnomocnictwa (por. art. 96 i nast. KC). Wobec przyjętej równocześnie definicji przedsiębiorcy zbędny też okazał się towarzyszący temu słowu w art. 61 § 1 KH przymiotnik (jest tam mianowicie mowa o „przedsiębiorstwie zarobkowym”). Zrezygnowano też ze słowa „jakiegokolwiek” (przedsiębiorstwa).Obecnie więc nie powinno być wątpliwości, że punktem odniesienia umocowania prokurenta jest jedynie przedsiębiorstwo mocodawcy.Utracił zatem aktualność pogląd wyrażony i broniony pod rządem KH, że prokurent jest umocowany również i „do czynności związanych z prowadzeniem jakiegokolwiek, a więc każdego (mogącego obiektywnie istnieć, a niekoniecznie należącego do spółki handlowej – mocodawcy) przedsiębiorstwa zarobkowego” (tak T. Siemiątkowski, Prokura, s. 72; tenże, Instytucja prokury, s. 103; por. też wcześniej A.D. Szczygielski, Prokura, s. 1754). Były jednak również głosy zaznaczające, że w rozważanym zakresie chodzi o jakiekolwiek przedsiębiorstwa należące do mocodawcy (tak S. Grzybowski, w: System, t. III, cz. 2, s. 855; B. Gawlik, w: Grzybowski, System, t. I, s. 789).

2. Bezwzględnie wiążący charakter przepisu określającego zakres umocowania prokurenta. Tak jak dotychczas przepis określający zakres umocowania prokurenta ma charakter przepisu bezwzględnie wiążącego (ius cogens). Wyraźnie wyłączono bowiem (art. 61 § 3 KH oraz art. 1091 § 2) możność ograniczenia prokury, czyli wynikającego z ustawy zakresu umocowania prokurenta, ze skutkiem wobec osób trzecich. Przepis (art. 1091 § 2) zawiera jednak zastrzeżenie (in fine) o brzmieniu „chyba że przepis szczególny stanowi inaczej”. Takim przepisem szczególnym jest art. 1095, w myśl którego „Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa)”. Ze swoistym ograniczeniem umocowania prokurenta mamy do czynienia w przypadku prokury łącznej (por. art. 1094 § 1).

3. Występowanie prokurenta w stosunkach zewnętrznych. Przepis art. 1091 § 1 KC dotyczy występowania prokurenta w stosunkach zewnętrznych (wobec osób trzecich). W stosunkach wewnętrznych pomiędzy nim a mocodawcą jego kompetencje mogą być ujęte inaczej (węziej), niż to wynika z art. 1091 § 1 KC. Nie ma to jednak znaczenia w stosunkach z osobami trzecimi.

Zobacz wybrane zagadnienia powiązane z art.  powiązane z art. 1–449¹⁰ KC

• Wniosek prokurenta samoistnego składany w toku postępowania administracyjnego a sposób reprezentacji spółki
• Zasiedzenie nieruchomości przez gminę
• Naruszenie dóbr osobistych przez urzędnika gminy
• Zapisy w pełnomocnictwie dotyczące jego odwołania
• Odpowiedzialność gminy za szkodę w mieniu, wynikająca ze współwłasności drzewa
• Reprezentacja właściciela lub posiadacza gruntów rolnych przy szacowaniu szkód łowieckich
• Porozumienie stron przy braku wiedzy o ciąży

Więcej o zagadnieniach powiązanych z Kodeksem cywilnym znajdziesz w module Prawo cywilne, handlowe i gospodarcze