Ochrona członków rodzin mieszkańców DPS – projekt nowelizacji ustawy o pomocy społecznej

Jak wynika z informacji zamieszczonej na stronach rządowych, rząd chce zagwarantować większą ochronę członkom rodzin pensjonariuszy korzystających z domów pomocy społecznej (DPS). Chodzi tu o rozszerzenie możliwości zwolnienia członków rodziny mieszkańca DPS z odpłatności za pobyt w takim domu.

Projekt przewiduje możliwość zwolnienia z opłaty za pobyt pensjonariusza w DPS dla osoby, wobec której pensjonariusz ten w przeszłości rażąco zaniedbywał obowiązki rodzicielskie, doprowadzając do ustania więzi rodzinnych. Chodzi tu o rażące naruszenie przez pensjonariusza obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka lub zaniedbywanie innych obowiązków rodzinnych, np. obowiązku opieki, wychowania czy utrzymania.

Z opłaty za pobyt pensjonariusza w DPS ma być zwolniona także osoba, która została pokrzywdzona przestępstwem umyślnym ściganym z oskarżenia publicznego popełnionym przez tego pensjonariusza. Dotychczas zwolnienie z opłaty dotyczyło jedynie przestępstwa z użyciem przemocy.

Zwolnienie z odpłatności za pobyt członka rodziny w DPS ma dotyczyć przestępstw popełnionych zarówno na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica (tak jak dotychczas), jak również tych, w których pokrzywdzonym jest dziecko tej osoby lub pełnoletnie – nieporadne ze względu na wiek lub stan zdrowia – rodzeństwo.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Warto zwrócić uwagę, że proponowane przepisy wpisują się w stanowisko prezentowane w orzecznictwie sądów administracyjnych. Zdaniem sądownictwa przypadki uprawniające do zwolnienia z opłat za DPS wymieniono w przepisach jedynie przykładowo. Otwarty katalog przesłanek uprawniających do zwolnienia z takich opłat powinien skłonić do takiej interpretacji przepisów, która pozwala na uwzględnienie przy badaniu zasadności zwolnienia z opłat za pobyt osoby spokrewnionej w DPS również okoliczności niezwiązanych z sytuacją materialną, stanem zdrowia czy zdarzeniami losowymi, jak przyczyny braku relacji rodzinnych między osobami związanymi pokrewieństwem (zob. m.in. wyr. WSA w Kielcach z 13.5.2021 r., II SA/Ke 166/21, Legalis).