W kontekście podanej problematyki znaczenie mają SamPowiatU, gdzie w art. 12 pkt 8 lit. a postanowiono, że do wyłącznej właściwości rady powiatu należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących: zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu. 

Z punktu widzenia poruszonej problematyki kluczowe znaczenie ma jednak regulacja art. 14 ust. 2 GospNierU. Zgodnie z tym przepisem nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa mogą być nieodpłatnie obciążane na rzecz jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi prawami rzeczowymi. Nieruchomości stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego mogą być nieodpłatnie obciążane na rzecz Skarbu Państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego ograniczonymi prawami rzeczowymi.

W tym miejscy warto przypomnieć, że do tzw. ograniczonych praw rzeczowych zaliczamy m.in. użytkowanie, służebności, zastaw.

Na kanwie ww. regulacji warto odnotować stanowisko podane w rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewody Zachodniopomorskie z 9.11.2021 r. (P-1.4131.346.2021.KN; https://www.szczecin.uw.gov.pl). Organ nadzoru podważył zapisy o treści: obciążenie nieruchomości służebnościami lub użytkowaniem może nastąpić nieodpłatnie, jeżeli prawo to jest ustanowione na rzecz Skarbu Państwa lub powiatowej osoby prawnej albo na rzecz innej osoby prowadzącej działalność charytatywną, opiekuńczą, leczniczą, oświatową, naukową, badawczo-rozwojową, wychowawczą lub sportową lub na rzecz organizacji pożytku publicznego na cel prowadzonej działalności pożytku publicznego.

W motywach swojego rozstrzygnięcie organ nadzoru wskazał m.in., że treść ww. art. 14 ust. 2 GospNierU daje podstawy do obciążenia nieruchomości powiatowej ograniczonymi prawami rzeczowymi, do których w myśl art. 244 § 1 KC należy również służebność oraz użytkowanie. Jak jednak zastrzeżono, dokonanie tego w sposób nieodpłatny jest przewidziane wyłącznie wówczas, gdy obciążenie następuje na rzecz Skarbu Państwa bądź innej jednostki samorządu terytorialnego. Nie jest więc prawidłowe wyrażenie w treści uchwały przez radę powiatu  zgody na ustanawianie nieodpłatne służebności lub użytkowania na nieruchomościach stanowiących własność powiatu ‒ na rzecz innych niż wymienione w ww. przepisie podmiotów.

Podsumowując, wskazane rozstrzygniecie nadzorcze jest prawnie uzasadnione. Rada powiatu nie może rozszerzać możliwości bezpłatnego korzystania z nieruchomości powiatu na rzecz innych dowolnie wybranych podmiotów. Ustawodawca ograniczył nieodpłatne obciążanie nieruchomości JST tylko na rzecz SP albo innych JST. Nie można więc ustanawiać nieodpłatnego obciążania  nieruchomości JST na rzecz innych podmiotów prawnych.