Polski system emerytalny

Polski system emerytalny składa się obecnie z następujących elementów:

  • pierwszy filar emerytalny – ZUS i OFE (jako elementy emerytury podstawowej finansowane z każdej składki emerytalnej – chociaż część ubezpieczonych może posiadać kapitał tylko w ZUS) wypłacanej, co do zasady, każdej osobie po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego;
  • drugi filar emerytalny – PPE i PPK, czyli grupowa cześć systemu emerytalnego, w ramach której osoby zatrudnione wraz z pracodawcami współfinansują dodatkowy kapitał na okres po osiągnięciu 60. roku życia; co do zasady każdy pracodawca prowadzi PPK, część z nich może prowadzić PPE albo PPK i PPE;
  • trzeci filar emerytalny – IKE i IKZE, czyli indywidualne formy budowania dodatkowego kapitału na przyszłość, w której każda osoba zatrudniona może samodzielnie oszczędzać na przyszłość; nowością od 2023 r. w ramach III filara emerytalnego jest trzecia forma – OIPE (ogólnoeuropejskie indywidualne produkty emerytalne).
Więcej treści o prawie pracy po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Wypróbuj!Sprawdź

Ustawa o CIE z 2023 roku

W lipcu 2023 r. Sejm uchwalił ustawę o Centralnej Informacji Emerytalnej. Najważniejszym celem tej ustawy jest stworzenie platformy, na której możliwe byłoby sprawdzanie posiadanych przez osoby pracujące oszczędności emerytalnych, bez względu na ich źródło. Nowy system miał zapewnić w jednym miejscu dostęp do informacji o wszystkich posiadanych produktach emerytalnych: ZUS, KRUS, IKE, IKZE, PPE, PPK oraz OFE. Co ważne do CIE miały trafić tylko dane osób chętnych.

Centralna Informacja Emerytalna miała być zespołem rozwiązań organizacyjno-technicznych umożliwiających zainteresowanemu dostęp do informacji emerytalnej i korzystanie z usług elektronicznych, na zasadach określonych w ustawie. CIE miało posiadać kompleksową informację o świadczeniach emerytalnych, bez względu na ich źródło. W systemie miały być gromadzone informacje o posiadanych produktach ze wszystkich filarów zabezpieczenia emerytalnego, z pierwszego ZUS (KRUS), OFE, z drugiego PPK oraz PPE i trzeciego IKE, IKZE w tym wysokości zgromadzonego kapitału w każdym z nich. CIE umożliwiać miała również symulację wysokości przyszłych świadczeń emerytalnych. Dostęp do usług elektronicznych świadczonych za pomocą systemu CIE wymagać miał założenia przez osobę fizyczną profilu CIE. Założenie profilu CIE i korzystanie z usług elektronicznych świadczonych za pomocą systemu CIE miało następować po uwierzytelnieniu osoby fizycznej. Założenie profilu CIE i korzystanie z usług elektronicznych świadczonych za pomocą systemu CIE miałoby być dobrowolne i nieodpłatne. Zainteresowany w każdym czasie mógłby zamknąć swój profil CIE.

Centralna Informacja Emerytalna, gromadząc dane ze wszystkich filarów zabezpieczenia emerytalnego (publicznego, grupowego i indywidualnego), spełniałaby 3 podstawowe, niezwykle istotne z punktu widzenia obywateli i systemu zadania:

  • dostarczenie informacji poglądowej o stanie oszczędności emerytalnych i wysokości przyszłego świadczenia;
  • możliwość otrzymywania informacji o stanie kont w wersji elektronicznej, w jednym miejscu; obecnie wiele instytucji finansowych (np. TFI czy PTE prowadzące PPK, PTE prowadzące OFE) oraz ZUS są zobowiązane do wysłania listownych/mailowych informacji o stanie kont emerytalnych swoich klientów;
  • możliwość aktualizacji danych osobowych przy pomocy rejestrów publicznych.
System Legalis Administracja – kompleksowe wsparcie każdego urzędnika. Wypróbuj! Sprawdź

Plan likwidacji CIE

W latach 2023–2032 maksymalny limit planowanych wydatków budżetu państwa będących skutkiem finansowym ustawy dla ministra właściwego do spraw informatyzacji wynosi 209 500 000 zł.

Jak wskazuje Ministerstwo Cyfryzacji ustawa o CIE wprowadziła rozwiązania, które nie zapewnią kompleksowej realizacji założonego celu, jakim jest poprawa świadomości emerytalnej i zachęta do efektywnego oszczędzania na przyszłość. Jednocześnie rozwiązania te generują bardzo wysokie koszty dla budżetu państwa. Ministerstwo wskazuje również, że to ZUS prowadzi działania w obszarze edukacji społeczeństwa w zakresie oszczędzania na cele emerytalne. Dodatkowo, proponowane rozwiązania systemu CIE, wymagające kompetencji cyfrowych, mogą wykluczyć część społeczeństwa z dostępu do informacji zgromadzonych w CIE. W związku z tym zaproponowano uchylenie ustawy o CIE.