- Najbardziej obszerna (z dostępnych na rynku wydawniczym) publikacja ze wzorami dokumentów wewnętrznych dla sektora finansów publicznych. Stanowi kompletny zbiór procedur, w postaci regulaminów, instrukcji, zarządzeń, które pozwolą na zaprojektowanie systemu kontroli zarządczej w jednostce.
- Jeżeli jesteś kierownikiem jednostki sektora finansów publicznych, sekretarzem, skarbnikiem, głównym księgowym, lub też osobą odpowiedzialną za prowadzenie gospodarki finansowej jednostki, to na bazie tej publikacji będziesz mógł uzupełnić i zmodyfikować obowiązujące w jednostce instrukcje i procedury – wykorzystując gotowe rozwiązania, zgodnie z nowymi przepisami.
- Dzięki poradnikowi dowiesz się m.in. jak zaktualizować i poprawić już istniejącą w jednostce dokumentację (politykę) rachunkowości, zaprojektować obieg dowodów księgowych i zasady ich kontroli, ustalić procedury w zakresie gospodarowania mieniem, czy opisać system kontroli zarządczej w jednostce sektora finansów publicznych.
- Komentarze i wyjaśnienia do każdego wzoru – komentarz przedstawia zasady obowiązujące w danym obszarze działalności jednostki oraz uporządkowaną sekwencję wskazówek odnoszących się do zaprezentowanych wzorców i sposobów dostosowania ich do indywidualnych potrzeb jednostki.
Fragment tekstu z poradnika:
Obowiązek dochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym
Ustawa o finansach publicznych, jako jedną z zasad gospodarowania środkami publicznymi statuuje obowiązek ustalania przez JSFP przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania (art. 42 ust. 5 FinPubU). Przepis ten dodany został do FinPubU na podstawie art. 7 DyscypFinPubUZm11. Oprócz zwiększenia racjonalności, efektywności i skuteczności publicznej gospodarki finansowej, prowadzonej przez JSFP, reguła wyrażona w art. 42 ust. 5 FinPubU miała usunąć wątpliwości interpretacyjne w zakresie ponoszenia odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, określone w art. 5 DyscypFinPubU, penalizującym zachowania związane z nieprawidłowościami w zakresie realizacji dochodów budżetu JST i budżetu państwa (zob. L. Lipiec-Warzecha, Komentarz do zmiany art. 42 ustawy o finansach publicznych, LEX Omega).
W odniesieniu do jednostek samorządowych art. 254 pkt 1 FinPubU wskazuje dodatkowo, że jedną z zasad wykonywania budżetu JST jest ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu JST na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów.
Powołane powyżej zasady mają charakter ogólny, a sposób ich realizacji wyznaczają przepisy odnoszące się do poszczególnych kategorii dochodów JSFP, chociaż szczegółowość poszczególnych regulacji jest bardzo zróżnicowana.
Ważne. Nie ulega wątpliwości, że ustawodawca, jako generalną regułę wpisaną w system finansów publicznych, wprowadził powinność ustalania należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym, a następnie terminowego podejmowania czynności zmierzających do zrealizowania dochodu.
1. Ustalanie należności pieniężnej o charakterze cywilnoprawnym
Przez ustalenie należności pieniężnej o charakterze cywilnoprawnym należy rozumieć czynności skutkujące ukształtowaniem stosunku prawnego, którego treścią jest spełnienie świadczenia pieniężnego na rzecz JSFP. Najczęściej będzie to złożenie oświadczenia woli prowadzące do zawarcia umowy, np. sprzedaży, oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste, najem, dzierżawę, czy też umowy o sprzedaż usługi lub wyrobu. W przypadku niektórych rodzajów należności cywilnoprawnych trudno będzie zidentyfikować czynność polegającą na ustaleniu należności (np. należność z tytułu umowy darowizny, dywidenda).
Ważne. W sytuacji gdy z zawartej przez JST umowy wynika należność z tytułu kary umownej w przypadku wystąpienia określonych przesłanek, ich zaistnienie skutkuje „automatycznym” powstaniem roszczenia o zapłatę kary i nie jest już uzależnione od wystosowania jakiejkolwiek korespondencji do dłużnika. Wystawienie odpowiedniej noty jest czynnością, którą należy zakwalifikować już jako dochodzenie należności.
2. Obowiązek podejmowania czynności zmierzających do wykonania zobowiązania przez dłużnika
Orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z 12.12.2011 r. (BDF 1/4900/72/76/11/54). Z czynem polegającym na nieustaleniu należności mamy do czynienia w sytuacji, gdy dla ustalenia należnej kwoty wymagane jest podjęcie jakiejś czynności, mocą której należność zostanie ustalona, czyli obliczona i – w określonej prawem formie – zakomunikowana zobowiązanemu do jej uiszczenia. Obok powinności ustalenia należności o charakterze cywilnoprawnym (tam, gdzie aktywne zachowanie JSFP jest niezbędne dla powstania roszczenia), art. 42 ust. 5 FinPubU przewiduje jeszcze kolejny obowiązek, polegający na podejmowaniu czynności zmierzających do wykonania zobowiązania przez dłużnika.
Powyższy obowiązek ma być realizowany terminowo, jak wskazuje art. 42 ust. 5 FinPubU. Zasadniczo przepisy nie określają, w jakim terminie JSFP (w tym JST) zobowiązane są dokonywać czynności, które prowadzą do wyegzekwowania przysługujących im należności pieniężnych, w tym cywilnoprawnych. Przepisy GospNierU nie wyznaczają np. przedziałów czasowych, w jakich powinny być podjęte stosowne działania w przypadku braku zapłaty czynszu najmu, dzierżawy, opłaty za użytkowanie wieczyste, czy też kolejnej raty z tytułu ceny sprzedaży. Terminów o charakterze ogólnym w omawianym zakresie nie przewidują także przepisy FinPubU. Zagadnienie to ma o tyle istotne znaczenie, że naruszenie przedmiotowego obowiązku objęte jest odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Ważne. Aby nie narazić się na ryzyko złamania dyscypliny finansów publicznych w regulacjach wewnętrznych, należy ustalić stosowne procedury mające zastosowanie w przypadkach braku spełnienia przez dłużnika świadczenia pieniężnego (patrz uwagi w następnym podrozdziale).
Zobacz także:
- Zmiany polityki rachunkowości
- Cała odpowiedzialność za funkcjonowanie kontroli zarządczej spoczywa na kierowniku jednostki sektora finansów publicznych
- Sposób udokumentowania zapasów i forma urządzenia ewidencyjnego
Więcej o dokumentacji wewnętrznej w jednostkach finansów publicznych znajdziesz w module Finanse publiczne, księgowość i podatki >>
