Sąd Najwyższy rozstrzygnie, kto powinien dbać o chodnik przed sklepem: właściciel budynku czy najemca lokalu. Z pytaniem do SN w tej sprawie zwrócił się Sąd Okręgowy w Lublinie. Rozstrzygał on spór o odszkodowanie dla kobiety, która kilka lat temu złamała rękę na śliskim, nieposypanym piaskiem chodniku.

To niejedyny taki przypadek. Tego rodzaju sporów jest znacznie więcej, a sądy rozstrzygają na niekorzyść osób, które ucierpiały w wyniku tego typu zaniedbań.

Problem z odszkodowaniem z OC

O odszkodowanie starała się Anna Z. Zimą, wracając z pracy do domu, pośliznęła się i upadła tuż przed drzwiami sklepu. Złamała prawą rękę z przemieszczeniem kości.

Właściciel budynku, przed którego frontem upadła Anna Z., poinformował ją, że ma polisę ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej, i podał jej numer. Na tej podstawie wystąpiła ona do sądu rejonowego o wypłatę 10 tys. zł tytułem odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu. Sąd rejonowy oddalił jednak jej powództwo. Uzasadnił to tym, że polisę wykupił właściciel budynku. Natomiast z prowadzącym sklep, przed którym upadła Anna Z., łączy go umowa najmu. Wynika z niej, że o odcinek chodnika przed sklepem powinien dbać najemca, a nie właściciel budynku. To on więc miał obowiązek odśnieżyć chodnik i posypać go piaskiem. Skoro to były jego obowiązki, to on również odpowiada za ewentualną wypłatę odszkodowania za złamaną rękę. Oznacza to, że nie można z polisy ubezpieczeniowej właściciela wypłacić pieniędzy Annie Z. Sąd rejonowy powołał się przy tym na art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zgodnie z nim właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez uprzątnięcie błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości. Jednocześnie ta sama ustawa pod pojęciem właściciela nieruchomości rozumie nie tylko współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne, ale i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu oraz inne podmioty władające nieruchomością, czyli także najemców.

Najemca czy właściciel: kto płaci

Anna Z. odwołała się do Sądu Okręgowego w Lublinie, a ten nabrał wątpliwości prawnych, czy oddanie części nieruchomości przylegającej do chodnika wyłącza obowiązek właściciela dbania o chodnik, czy też obciąża właściciela i władającego nieruchomością, czyli i najemcę.

Okazuje się, że z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika pośrednio, że odpowiedzialny jest tylko podmiot, który faktycznie włada nieruchomością. Natomiast sam SN nie zajmował się tego rodzaju problemem.

Sąd Okręgowy podkreślił, że zanim ten spór dotarł do SO, zmieniły się niektóre przepisy ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w w gminach. Nie rozstrzygnięto jednak wszystkich problemów i odpowiedź na to pytanie jest istotna.

Opinia

Rafał Dębowski, adwokat

Problem nie jest taki prosty i jednoznaczny do rozstrzygnięcia.

Moim zdaniem to właściciel nieruchomości powinien ponosić odpowiedzialność z tytułu wypłaty odszkodowania za wypadek na chodniku, a w stosunku do najemcy lokalu użytkowego powinno służyć mu roszczenie regresowe. W przeciwnym razie w wielu wypadkach poszkodowanemu w ogóle nie udałoby się uzyskać jakichkolwiek pieniędzy za złamaną rękę czy inny uszczerbek na zdrowiu. Nie wszyscy bowiem najemcy ubezpieczają się od odpowiedzialności cywilnej. Zdecydowanie częściej posiadają je właściciele nieruchomości.

sygnatura akt: III CZP 22/17