Definicja „nauczyciela szkoły za granicą”

Przypomnijmy, że zgodnie z nową definicją (art. 3 pkt 1a KartaNauczU) przez nauczycieli szkół za granicą należy rozumieć nauczycieli języka polskiego, historii, geografii oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw lub nauczanych w innych formach prowadzonych przez organizacje społeczne zarejestrowane za granicą. W celu umożliwienia tej grupie nauczycieli uzyskiwania kolejnych stopni awansu zawodowego od 1.1.2021 r. zaczął obowiązywać nowy rozdział 3b w KartaNauczU.

Kto może ubiegać się o nadanie stopni awansu zawodowego?

Nowe przepisy przewidują, że nauczyciele szkół za granicą, z wyjątkiem osób skazanych prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo, mogą ubiegać się o nadanie stopni awansu zawodowego odpowiednio nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego.

Warunkiem nadania kolejnego stopnia awansu będzie, z pewnymi wyjątkami określonymi w nowych przepisach, posiadanie odpowiednich kwalifikacji, odbycie stażu za granicą zakończonego pozytywną oceną realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, oraz:
1) w przypadku nauczyciela stażysty – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po przeprowadzonej rozmowie;
2) w przypadku nauczyciela kontraktowego – zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną;
3) w przypadku nauczyciela mianowanego – uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie.

Wniosek o rozpoczęcie stażu

Nowe przepisy przewidują, że nauczyciel szkoły za granicą będzie rozpoczynał staż na stopień awansu zawodowego za pośrednictwem specjalnie do tego celu przygotowanego systemu teleinformatycznego, w terminie do dnia 31 lipca danego roku. Wniosek powinien zawierać:
1) imię (imiona) i nazwisko nauczyciela;
2) datę i miejsce urodzenia;
3) numer PESEL – a w przypadku jego braku – rodzaj, serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
4) adres do korespondencji;
5) numer telefonu;
6) adres poczty elektronicznej, jeżeli nauczyciel go posiada;
7) nazwę szkoły za granicą, w której nauczyciel prowadzi zajęcia;
8) nazwę nauczanego przedmiotu;
9) dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji;
10) dokumenty potwierdzające posiadanie wymaganego okresu prowadzenia zajęć w szkołach za granicą, wydane przez osoby kierujące szkołami za granicą;
11) akt nadania stopnia awansu zawodowego, jeżeli nauczyciel posiada taki stopień;
12) oświadczenie, że nauczyciel nie został skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo.

Opiekun stażu nauczyciela szkoły za granicą

Przepisy przewidują, że opiekunem stażu nauczyciela szkoły za granicą może być nauczyciel mianowany lub dyplomowany szkoły polskiej, o której mowa w art. 4 pkt 29d PrOśw, szkoły i zespołu szkół, o których mowa w art. 8 ust. 5 pkt 2 lit. c PrOśw, szkoły europejskiej, a także innej szkoły w Polsce – za zgodą dyrektora szkoły, wpisany na listę nauczycieli mogących pełnić funkcję opiekuna stażu nauczycieli szkół za granicą, prowadzoną przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Nauczyciel zainteresowany pełnieniem tej funkcjo powinien złożyć wniosek o wpisanie go na listę – za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Staż nauczyciela szkoły za granicą

Staż nauczyciela szkoły za granicą będzie trwał w przypadku ubiegania się o awans na stopień:
1) nauczyciela kontraktowego – 9 miesięcy;
2) nauczyciela mianowanego albo nauczyciela dyplomowanego – 2 lata i 9 miesięcy.
Natomiast nauczyciel szkoły za granicą posiadający stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego lub nauczyciela mianowanego, który posiada co najmniej stopień naukowy doktora, będzie mógł ubiegać się o uzyskanie kolejnego stopnia awansu zawodowego po odbyciu stażu trwającego rok i 9 miesięcy.

Nauczyciel kontraktowy będzie mógł rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po upływie co najmniej 2 lat prowadzenia zajęć w szkole za granicą od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, a nauczyciel mianowany będzie mógł rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie co najmniej roku prowadzenia zajęć w szkole za granicą od dnia uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.
Staż będzie rozpoczynał się z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć w szkole za granicą – na wniosek nauczyciela. Po upływie tego terminu nauczyciel nie będzie mógł rozpocząć stażu do końca tego roku szkolnego.

Plan rozwoju zawodowego

Podobnie jak w przypadku nauczycieli odbywających staż w Polsce, w okresie stażu nauczyciel szkoły za granicą będzie realizował plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, uwzględniający wymagania określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 9w pkt 1 KartaNauczU. Rolą opiekuna stażu będzie natomiast udzielanie pomocy nauczycielowi odbywającemu staż, w szczególności w przygotowaniu i realizacji w okresie stażu planu rozwoju zawodowego, oraz opracowanie opinii o realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela.

Zakończenie stażu

Po zakończeniu stażu nauczyciel szkoły za granicą będzie składał, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego, wraz z opinią opiekuna stażu o realizacji zadań wymienionych w planie. Nauczyciel będzie dołączał do sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego opinie osoby kierującej szkołą za granicą i przedstawicielstwa rodziców uczniów uczęszczających do szkoły za granicą – o ile takie przedstawicielstwo zostało utworzone – dotyczące jego pracy. Niewydanie opinii przez osobę kierującą szkołę lub przedstawicielstwo rodziców w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia o wydanie opinii nie będzie wstrzymywało postępowania o nadanie stopnia awansu zawodowego.

Następnie minister właściwy do spraw oświaty i wychowania będzie ustalał ocenę realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela szkoły za granicą – w terminie 30 dni od dnia złożenia sprawozdania i po zapoznaniu się z opiniami dołączonymi do sprawozdania. Ocena będzie mogła być pozytywna albo negatywna i służyć będzie od niej odwołanie (w ciągu 14 dni od dnia jej doręczenia). W przypadku negatywnej oceny ponowna ocena realizacji planu rozwoju zawodowego będzie mogła być dokonana po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy.

Wniosek o podjęcie postępowania administracyjnego

Nauczyciel szkoły za granicą, który odbył staż:
1) na stopień nauczyciela kontraktowego lub nauczyciela mianowanego, będzie składał wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego w roku uzyskania pozytywnej oceny realizacji planu rozwoju zawodowego;
2) na stopień nauczyciela dyplomowanego, będzie mógł złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego.

Wnioski będzie się składało do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. W przypadku niedotrzymania terminu złożenia wniosku nauczyciel będzie obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Nauczyciele szkół za granicą którzy złożą wnioski:
1) do 31 lipca danego roku – otrzymają decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 30 września
2) do 30 listopada danego roku – otrzymają decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 stycznia następnego roku.
Wnioski należy składać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Wniosek może być złożony w ciągu całego roku.

Komisja egzaminacyjna i kwalifikacyjna

Komisja egzaminacyjna lub kwalifikacyjna będzie powoływana przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania. W skład komisji będą wchodzić:
1) dwaj przedstawiciele ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania spośród których jeden pełni funkcję przewodniczącego komisji;
2) dwaj eksperci z listy ekspertów prowadzonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, o której mowa w art. 9g ust. 11 KartaNauczU;
3) opiekun stażu.

Komisja będzie przeprowadzała odpowiednio postępowanie egzaminacyjne lub kwalifikacyjne na wniosek nauczyciela skierowany do ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Nauczyciel, który nie zda egzaminu lub nie uzyska akceptacji komisji, będzie mógł złożyć wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego albo kwalifikacyjnego po odbyciu, za zgodą ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy.

Szczegółowe zasady prowadzenia postępowania

Warto wskazać, że obowiązujące od 1.1.2021 r. rozporządzenie MEN z 15.10.2020 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli szkół za granicą (Dz.U. z 2020 r. poz. 1979) określa:
1) zakres wymagań niezbędnych do uzyskania poszczególnych stopni awansu zawodowego;
2) sposób odbywania stażu;
3) zakres spraw, które powinna określać umowa z opiekunem stażu;
4) rodzaj dokumentacji dołączanej do wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyjnego lub postępowania kwalifikacyjnego;
5) osiągnięcia w pracy dydaktycznej i wychowawczej nauczyciela, o którym mowa w art. 9j ust. 3 i 4 KartaNauczU, które mogą być uznane za znaczący dorobek zawodowy;
6) sposób przeprowadzania postępowania egzaminacyjnego i kwalifikacyjnego;
7) wzory zaświadczeń o zdaniu egzaminu lub uzyskaniu akceptacji oraz wzory aktów nadania stopni awansu zawodowego nauczycielom, o których mowa w art. 9j ust. 2-4 KartaNauczU;
8) sposób przetwarzania danych i zakres dostępu do systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 9k ust. 1 KartaNauczU, przez osoby upoważnione.