Narzucanie pracownikom urlopów w dniach, w których nie ma dla nich zajęcia

Urlop powinien być wykorzystywany w terminach ustalonych w planie urlopów. Jeżeli plan został stworzony, to w terminach urlopu z niego wynikających pracodawca może nie dopuścić pracownika do świadczenia pracy.

Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Oznacza to, że w braku możliwości ustalenia planu z pracownikiem, pracodawca może sam wyznaczyć w tym planie terminy urlopów. Możliwość taka istniałaby jednak jedynie na etapie tworzenia planu, a nie na bieżąco w trakcie roku. Sugerować można wyznaczenie terminu, do którego pracownicy mają przedstawić propozycje terminów urlopów i w razie braku takich propozycji, jak też w przypadku, gdy nie zostaną zaakceptowane przez pracodawcę, pracodawca sam wyznaczy terminy wypoczynku w planie.

Jeżeli plan nie jest tworzony, to terminy korzystania z urlopów ustalane są przez pracodawcę po porozumieniu z pracownikiem. Od konieczności uzgodnienia z pracownikiem terminu urlopu przepisy przewidują tylko dwa wyjątki:

1. urlop w okresie wypowiedzenia,
2. urlop zaległy

– w obu przypadkach pracodawca może narzucić termin wykorzystania urlopu. Poza nimi nie ma takiej możliwości. Niedopuszczalne jest jednostronne narzucenie urlopu np. w trakcie przestoju. Dla rozpoczęcia urlopu konieczne byłoby złożenie przez pracowników (dobrowolnie) wniosków urlopowych. Co do dobrowolności można by mieć zaś pewne wątpliwości w sytuacji, gdyby wszyscy pracownic składali je akurat na dni, w których nie ma pracy do wykonania.

Zatrudnianie pracowników wiąże się z ryzykiem pracodawcy powstawania sytuacji, w których zaplanowany czas pracy nie może być efektywnie zrealizowany ze względu na jakąkolwiek sytuacje zewnętrzną (brak zamówień, awaria, opóźnienia w dostawie itp.). Aktualizują się wówczas przepisy o przestoju. Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.

Zmiana przepisów o egzekucji administracyjnej w zakresie usprawnienia procedur i czynności egzekucyjnych

W Dz.U. z 2023 r. pod poz. 556 opublikowano ustawę z 9.3.2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja wprowadza szereg zmian mających na celu usprawnienie prowadzenia czynności w egzekucji administracyjnej, tzn. m.in.:

Wysokość zasiłku stałego przyznanego za listopad i grudzień 2023 r. w styczniu 2024 r.

Z mocy przepisu art. 1 pkt 10 ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (dalej: ZmPomSpołU23) wprowadza się następujące zmiany w przepisie art. 37 ustawy o pomocy społecznej (dalej: PomSpołU), polegające na tym, że ustępy 2 i 3 otrzymują nowe brzmienie:

Zasiłek stały ustala się w wysokości (art. 37 ust. 2 PomSpołU):

1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 1000 zł miesięcznie;
2. w przypadku osoby w rodzinie – różnicy między kwotą stanowiącą 130% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 100 zł miesięcznie (art. 37 ust. 3 PomSpołU).

Z mocy przepisu art. 15 ZmPomSpołU23 przepis art. 1 pkt 10 ZmPomSpołU23 wchodzi w życie w dniu 1.1.2024 r., tym samym brak jest podstawy prawnej do ustalenia wysokości zasiłku stałego za listopad i grudzień 2023 r. w wysokości określonej przepisem wchodzącym w życie w dniu 1.1.2024. Wysokość zasiłku stałego za listopad i grudzień 2023 r. należy ustalić w wysokości określonej przepisami obowiązującymi do 31.12.2023 r.

Od 1 stycznia 2024 nowe książki obiektów wyłącznie w formie cyfrowej

W 2023 roku właściciele i zarządcy nieruchomości dobrowolnie korzystali z systemu Cyfrowej Książki Obiektu (c-KOB, dostępnego pod linkiem: https://c-kob.gunb.gov.pl/ ). Od 1.1.2024 r. nowe książki dla obiektów muszą być zakładane wyłącznie w formie cyfrowej.

Książki papierowe, założone do 31.12.2023 r. mogą być prowadzone w tej formie do końca 2026 r., a od 1.1.2027 r. wpisy będą kontynuowane wyłącznie cyfrowo z wykorzystaniem systemu c-KOB.

Prowadzenie książki obiektu w formie cyfrowej wymaga założenia indywidualnego konta w c-KOB, które chronione jest hasłem.

Na rekordowe podwyżki nauczyciele poczekają do wiosny

Wskutek sprawnych działań rządu nauczyciele mianowani i dyplomowani otrzymają 30-procentowe, a nauczyciele początkujący 33-procentowe podwyżki. W przypadku nauczycieli dyplomowanych wynagrodzenie średnie wzrośnie o 2197,80 zł i będzie wynosiło 9523,88 zł brutto (około 6800 zł netto). W przypadku nauczycieli mianowanych wynagrodzenie średnie wzrośnie o 1720,04 zł i wyniesie 7453,47 zł brutto (około 5400 zł netto).

Nauczyciele początkujący otrzymają podwyżki 33-procentowe, co pozwoli na wzrost wynagrodzenia średniego o 1576,71 zł. Po podwyżce średnie wynagrodzenie w tej grupie wyniesie 6354,57 zł brutto (około 4700 zł netto).

Należy zwrócić uwagę, że mowa o pełnym, średnim wynagrodzeniu pedagoga, czyli wynagrodzeniu zasadniczym wraz z dodatkami. Powyższy wzrost więc nie jest wzrostem pensji podstawowej.

Podwyżki będą wypłacane, zgodnie z przepisami, nie później niż 3 miesiące po ogłoszeniu ustawy budżetowej, z wyrównaniem od 1.2.2024 r.

Źródło: gov.pl

Dzień wolny za 6 stycznia 2024 r.

W art. 130 § 2 Kodeksu pracy wskazuje się, że każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. To oznacza, że pracownicy i pracownice będą mieli prawo do dodatkowego dnia wolnego za sobotnie święto 6 stycznia 2024 r.

Inaczej sytuacja wyglądałaby, gdyby 6 stycznia wypadał w niedzielę. W takiej sytuacji pracownicy nie mieliby prawa do dodatkowego dnia wolnego od pracy. Pracodawcy mogą wyznaczyć konkretne daty, w których możliwe będzie odebrania dnia wolnego lub pracownicy mogą sami wybrać dzień, w którym wykorzystają dodatkowy dzień wolny od pracy. Jeżeli u pracodawcy stosowany jest miesięczny okres rozliczeniowy – dodatkowy dzień wolny od pracy powinien zostać wykorzystany w styczniu 2024 r.

Pracodawca, który nie udzieli w takiej sytuacji pracownikowi dnia wolnego za święto przypadające 6 stycznia 2024 r. w sobotę, popełnia wykroczenie, naruszając podstawowe prawa pracownicze, co oznacza, że może zostać ukarany karą grzywny. Skutkiem nieodebrania dnia wolnego za święto przypadające w sobotę przez pracownika jest również przekroczenie przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Wykaz należności publicznoprawnych realizowanych za pośrednictwem mikrorachunku podatkowego

W Dz.U. z 2023 r. pod poz. 2802 opublikowano rozporządzenie Ministra Finansów z 22.12.2023 r. w sprawie rodzajów podatków, opłat lub niepodatkowych należności budżetowych, których wpłata jest realizowana przy użyciu mikrorachunku podatkowego.

Z art. 61b Ordynacji podatkowej (dalej: OrdPU) wynika, że wpłata podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych dokonywana na rachunek urzędu skarbowego jest realizowana przy użyciu rachunku bankowego urzędu skarbowego albo identyfikującego podatnika, płatnika lub urząd skarbowy indywidualnego rachunku podatkowego, czyli na mikrorachunek podatkowy. Struktura mikrorachunku podatkowego jest zgodna ze specjalnym formatem, a jego numer jest udostępniany, po podaniu identyfikatora podatkowego podatnika lub płatnika, za pośrednictwem portalu podatkowego lub w urzędzie skarbowym.

Rozporządzenie określa wykaz należności publicznoprawnych, których wpłata jest realizowana przy użyciu mikrorachunku podatkowego, stanowi załącznik do rozporządzenia.

Z załącznika wynika, że za pośrednictwem mikrorachunku podatkowego rozlicza się:

Wytwarzanie przez gminę energii elektrycznej z paneli fotowoltaicznych a zobowiązanie do rejestracji akcyzowej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku akcyzowym (dalej: AkcyzU) przedmiotem opodatkowania akcyzą jest zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię. Ponadto, według art. 9 ust. 1 pkt 2 AkcyzU, opodatkowaniu podlega sprzedaż energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju.

W opisywanej sytuacji nabywcą końcowym jest gmina. Jest ona także prosumentem. Natomiast sprzedaż nadwyżek energii wyprodukowanej przez panele fotowoltaiczne do sieci nie jest opodatkowana akcyzą.

Po stronie gminy czynnością opodatkowaną akcyzą będzie więc zużycie energii elektrycznej wyprodukowanej w panelach fotowoltaicznych. Natomiast istnienie obowiązków akcyzowych będzie uzależnione od mocy generatorów. Zakładam, że nie przekroczy 1 MW.

Zgodnie z art. 16 ust. 7a pkt 1 AkcyzU obowiązek dokonania zgłoszenia rejestracyjnego nie ma zastosowania do podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty, pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości, przy czym w przypadku jednostki samorządu terytorialnego łączną moc generatorów produkujących energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.

Według natomiast art. 16 ust. 7b AkcyzU, przez jednostki organizacyjne jednostki samorządu terytorialnego rozumie się:

1. utworzone przez jednostkę samorządu terytorialnego samorządową jednostkę budżetową oraz samorządowy zakład budżetowy;
2. urząd gminy, starostwo powiatowe oraz urząd marszałkowski.

Co do zasady, zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię wiąże się z obowiązkiem złożenia deklaracji akcyzowej (art. 24 ust. 1 pkt 3 AkcyzU). Gmina może być jednak wyłączona z takiego obowiązku, w zakresie zużycia energii elektrycznej wyprodukowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości art. 24 ust. 3 AkcyzU).

Jednakże, gdy moc generatorów produkujących energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego przekroczy 1 MW, na podstawie art. 24 ust. 4 AkcyzU, jednostka samorządu terytorialnego składa deklarację podatkową, w której wykazuje energię elektryczną w zakresie odnoszącym się do tej jednostki organizacyjnej.

Z kolei art. 138h ust. 2 AkcyzU wskazuje, że obowiązek prowadzenia ewidencji ilościowej energii elektrycznej nie ma zastosowania do podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW. Natomiast art. 138ha ust. 2aAkcyzU precyzuje, że w przypadku gdy moc generatorów produkujących energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego przekroczy 1 MW, jednostka samorządu terytorialnego prowadzi ewidencję energii elektrycznej w zakresie odnoszącym się do tej jednostki organizacyjnej.

Zwracam jednak uwagę, że w przypadku prosumentów zużycie energii elektrycznej jest zwolnione z akcyzy na podstawie § 5 ust. 1 ZwolAkcyzaR, zgodnie z którym zwalnia się od akcyzy zużycie energii elektrycznej przez podmiot, który wyprodukował ją z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, z tym że w przypadku jednostki samorządu terytorialnego produkującej energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii łączna moc generatorów jest ustalana odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego.Dopóki więc może być stosowane to zwolnienie, nie powstanie obowiązek zapłaty akcyzy przez gminę z tytułu zużycia energii elektrycznej.

Zmiany w rozliczaniu nadgodzin w służbie cywilnej od 1 stycznia 2024 roku

Od początku obowiązywania obecnej ustawy o służbie cywilnej – wcześniej analogiczną regulację zawierała także ustawa o sc z 24.8.2006 r. – urzędnikowi służby cywilnej za pracę w niedzielę przysługuje dzień wolny od pracy w najbliższym tygodniu, a za pracę w święto przysługuje inny dzień wolny, za pracę w święto przysługuje inny dzień wolny. Urzędnikowi służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną w porze nocnej przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze. Pozostałe nadgodziny urzędnika nie są rekompensowane.

Pracownikowi służby cywilnej za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze. W tym zakresie od 1.1.2024 r. następują znaczne zmiany.

Czas wolny lub wynagrodzenie

Nie zmieni się zakres pracy dodatkowej, za który pracownik lub urzędnik sc otrzyma rekompensatę – wszystkie nadgodziny pracownika, nadgodziny w pewnych okresach urzędnika. Wprowadza się także możliwość uzyskania rekompensaty przez osobę zajmującą wyższe stanowisko w sc (z wyłączeniem dyrektora generalnego urzędu i kierownika urzędu) – za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną na polecenie przełożonego w:

1. porze nocnej,
2. dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy,
3. niedzielę i święto albo w dniu wolnym udzielonym w zamian za pracę w niedzielę i święto

– przysługiwać będzie czas wolny w tym samym wymiarze albo wynagrodzenie.

Urzędnikowi służby cywilnej, do którego jest stosowany system czasu pracy inny niż system weekendowy (system, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta) za pracę w niedzielę przysługuje dzień wolny od pracy w najbliższym tygodniu, a za pracę w święto przysługuje inny dzień wolny, albo wynagrodzenie za czas przepracowany w tych dniach. Będzie to zatem alternatywa: albo dzień wolny nawet za krótki czas przepracowany albo wynagrodzenie ale tylko za czas przepracowany.

Wniosek i decyzja dyrektora

Nowelizacja dała możliwość wyboru formy rekompensaty osobie zatrudnionej ale warunkowanego zgodą dyrektora generalnego urzędu.

Członek korpusu sc wnioskuje jedynie o wynagrodzenie. Brak wniosku oznacza pozostanie przy „tradycyjnej” dla sc formy rekompensaty czasem wolnym. Wniosek o wypłatę wynagrodzenia składać się będzie w formie pisemnej w postaci papierowej albo elektronicznej do dyrektora generalnego urzędu, za pośrednictwem bezpośredniego przełożonego, w terminie 14 dni po dniu zakończenia okresu rozliczeniowego. Jest on rozpatrywany w ciągu 14 dni, przy czym dyrektor generalny urzędu ma pełną swobodę odnośnie swojej decyzji – może odmówić, a ustawa o służbie cywilnej (dalej: SłużbaCywilU) nie narzuca nawet obowiązku uzasadnienia odmowy.

Ustalenie wynagrodzenia

Wynagrodzenie ustalane będzie na podstawie godzinowej stawki wynagrodzenia należnego w miesiącu, w którym nastąpiła praca w godzinach nadliczbowych, dzieląc miesięczne wynagrodzenie przez normę godzin czasu pracy w danym miesiącu. Zasady obliczania normy czasu pracy zawarte w nowym art. 97a ust. 3 i 4 SłużbaCywilU są analogiczne do zasad ustalania wymiaru czasu pracy zawartych w art. 130 KP. Uznać należy, że niepotrzebnie zostały one zatem wskazane w SłużbaCywilU, wystarczyłoby wskazanie na wymiar czasu pracy dla danego miesiąca.

SłużbaCywilU nie odnosi się przy tym szczególnie do nadgodzin średniotygodniowych, które mogą występować szczególnie w systemie równoważnym. W związku z tym, że powstają one z końcem okresu rozliczeniowego należałoby przyjąć wymiar czasu pracy (normę godzin pracy w miesiącu) z ostatniego miesiąca okresu rozliczeniowego.

Raport ETO dotyczący zamówień publicznych w krajach UE w latach 2011–2021

Niższy poziom konkurencji w zamówieniach publicznych

Trybunał stwierdził, że w ostatnich 10 latach spadł poziom konkurencji w zamówieniach publicznych na roboty budowlane, towary i usługi na jednolitym rynku UE. Przeprowadzona przez Trybunał analiza dostępnych danych wykazała, że generalnie odsetek postępowań, w których złożono tylko jedną ofertę, znacznie wzrósł. Wiele celów reformy z 2014 r. nie zostało dotąd osiągniętych, w związku z czym kontrolerzy stwierdzili, że wejście w życie dyrektyw z 2014 r. nie miało zauważalnego wpływu na konkurencję w zamówieniach publicznych. Rezultat jest wręcz przeciwny do zamierzonego: oferenci i instytucje zamawiające uważają, że postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nadal pociągają za sobą znaczne obciążenie administracyjne, udział małych i średnich przedsiębiorstw w postępowaniach nie zwiększył się, a kwestie o znaczeniu strategicznym (np. uwzględnienie aspektów środowiskowych, społecznych i innowacyjnych) są rzadko brane pod uwagę.

Wydłużony czas trwania postępowań

Przeprowadzona przez ETO analiza danych wykazała, że postępowania trwają obecnie o wiele dłużej niż 10 lat temu. Obciążenia administracyjne związane z postępowaniami o udzielenie zamówienia publicznego są ogólnie postrzegane jako duże zarówno przez oferentów, jak i instytucje zamawiające. Nadal nie widać efektów wprowadzenia jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (JEDZ) i e-formularzy. Początkowo Komisja udostępniła serwis ESPD mający pomóc w upowszechnieniu wykorzystania tego dokumentu. Przestał on być prowadzony w maju 2019 r., gdy wszystkie państwa członkowskie wypracowały własne rozwiązania krajowe.

Brak zwiększenia liczby zamówień udzielonych MŚP

Ustalono, że nie zwiększył się odsetek zamówień udzielonych ogółem MŚP. Zasadniczym celem reformy dyrektyw przeprowadzonej w 2014 r. było także zachęcenie do uwzględniania w większym stopniu aspektów środowiskowych, społecznych i innowacyjnych przy udzielaniu zamówień na roboty budowlane, towary i usługi. Podejście to jest ogólnie określane jako strategiczne zamówienia publiczne. Niemniej z analizy kontrolerów Trybunału wynika, że we wszystkich państwach członkowskich nadal zdecydowanie najwięcej jest zamówień, w których wybierana jest oferta z najniższą ceną.

Z ankiety i wywiadów wynika, że państwa członkowskie skupiły się głównie na przestrzeganiu przepisów dotyczących zamówień publicznych, a nie na osiąganiu wyników. Rezultaty ankiety przeprowadzonej przez Trybunał świadczą o tym, że w państwach członkowskich wiedza na temat problemów związanych z konkurencją była niewielka. Liczbę przedsiębiorstw będących w stanie wziąć udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego i towarów, które można nabyć mogą ograniczać zbyt restrykcyjne kryteria kwalifikacji lub specyfikacje techniczne. Ponadto nadmierne doprecyzowanie specyfikacji technicznych może zakłócać konkurencję, jeśli prowadzi do faworyzowania konkretnego przedsiębiorstwa.

Odpowiedź Komisji Europejskiej

Zauważenia wymaga, że na przygotowany przez ETO dokument Komisja Europejska sporządziła odpowiedź. Wskazała w niej przede wszystkim, że konkurencja zależy od zarządzania postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego, w tym od jego planowania i komunikacji z rynkiem, odpowiedniej publikacji postępowania o udzielenie zamówienia, przedmiotu tego postępowania, czasu trwania zamówienia, a także od wystarczających terminów składania ofert.

Komisja zauważyła, że wyniki analizy danych Trybunału różnią się od wyników uzyskanych za pomocą metodyki stosowanej przez Komisję na potrzeby tabeli wyników. Przykładowo, w odniesieniu do wskaźnika postępowań, w których złożono tylko jedną ofertę, Trybunał uwzględnia również zamówienia publiczne udzielane w ramach procedury negocjacyjnej bez publikacji ogłoszenia o zamówieniu, których to zamówień nie wykorzystuje się na potrzeby tabeli wyników.

Ponadto Komisja przyznała, że trudno jest ocenić niektóre czynniki wpływające na konkurencję na rynku zamówień publicznych oraz efektywność wydatków publicznych, ponieważ zamówienia publiczne są bardzo zróżnicowane. Podniosła przy tym, że podjęto dodatkowe działania w celu zwiększenia udziału MŚP w rynkach zamówień publicznych. We wrześniu 2023 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych w kontekście pakietu pomocy gospodarczej dla MŚP. Wniosek dotyczy zwłaszcza zwalczania opóźnień w płatnościach, które stanowią nieuczciwą praktykę utrudniającą MŚP dostęp do rynków zamówień publicznych, i służy wprowadzeniu nowych przepisów zapewniających terminowe dokonywanie przez wykonawców płatności na rzecz podwykonawców w ramach zamówień publicznych na roboty budowlane.

[Zob. https://www.gov.pl/web/uzp/raport-europejskiego-trybunalu-obrachunkowego-dotyczacy-zamowien-publicznych-w-krajach-ue-w-latach-2011-2021]