Podpisywanie załączników w aplikacji e-Doręczenia
Nie ma potrzeby ponownego podpisywania podpisanego już dokumentu, wystarczy go wysłać.
Pytanie w istocie nie jest pytaniem prawnym, a pytaniem technicznym o zasady obsługi skrzynki e-Doręczeń. Oświadczenie woli dla zachowania ważności wymaga co do zasady podpisu i obowiązujące procedury administracyjne, co do zasady, przewidują w jaki sposób ten wymóg ma być spełniony.
Nie jest jasne, czy intencją jest wysłanie przesyłki w usłudze PURDE, czy w usłudze hybrydowej, jednak odpowiedź w obu przypadkach byłaby taka sama.
Centralny Ośrodek Informatyki udostępnia na stronie https://www.gov.pl/web/e-doreczenia/instrukcje dokument pod tytułem „Skrzynka e-Doręczeń. Instrukcja użytkownika dla podmiotu publicznego i zawodu zaufania publicznego”, który w sposób szczegółowy opisuje proces tworzenia i nadawania przesyłek. Rozdział 12 (strony 58 i dalsze) zawiera opis działań z załącznikami. Z instrukcji wprost wynika, że z dostępnej funkcjonalności podpisywania w trakcie tworzenia wiadomości (tj. „Podpisz” oraz „Podpisz i wyślij”) należy korzystać wtedy, kiedy załączany dokument wymaga podpisu. Jeżeli załączany dokument jest już opatrzony właściwą formą podpisu elektronicznego (np. kwalifikowanym podpisem elektronicznym) przez umocowaną osobę, ponowne podpisanie go jest zbędne.
W sytuacji opisanej w pytaniu, tj. po załączeniu już podpisanego dokumentu elektronicznego, proponuję korzystać z dostępnej opcji „Wyślij” (ponieważ dokument nie wymaga kolejnego podpisu), względnie wcześniej poprzedzonej skorzystaniem z funkcji „Sprawdź podpis”.
Wydaje się, że podpisanie już podpisanego dokumentu na skrzynce e-Doręczeń może mieć sens i znaczenie jedynie w przypadku, gdy konieczne jest złożenie oświadczenia woli na zasadzie reprezentacji łącznej (tj. przez np. dwie osoby), a przepis dopuszcza podpis zaufany (składany z autoryzacją profilem zaufanym).
Obliczanie dochodów JST na 2026 r. z tytułu podatków dochodowych
Chodzi tu o datowany na 16.9.2025 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Dodano w nim art. 80a ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (dalej: DochSamTerytU), zgodnie z którym w celu obliczenia na 2026 r. przeliczeniowej liczby mieszkańców JST, przyjmuje się dla poszczególnych kategorii JST następujące obszary wydatkowe i wartości ich wag, determinanty wpływające na potrzeby wydatkowe w danym obszarze wydatkowym oraz wysokość współczynników regresji dla poszczególnych determinant określonych w tabeli.
Ważne
Jeżeli na 31.5.2025 r. wartości determinant wpływających na potrzeby wydatkowe w danym obszarze wydatkowym były objęte tajemnicą statystyczną do obliczenia przeliczeniowej liczby mieszkańców JST na 2026 r. przyjmuje się ostatnie dostępne wartości determinant, które nie były objęte tą tajemnicą w dniu 30.6.2025 r.
Ponadto, zgodnie z projektowanym art. 93a DochSamTerytU, do obliczenia dochodów JST na 2026 r. z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) i subwencji ogólnej, przyjmuje się:
1) kwoty dochodów za 2025 r. z tytułu udziału w PIT, CIT i subwencji ogólnej oraz środków z rezerwy (zob. art. 89 ust. 2 i 3 DochSamTerytU), obliczone w sposób określony w DochSamTerytU, przy czym:
a) do obliczenia dochodu JST z tytułu udziału w CIT przyjmuje się kwotę dochodów podatników CIT (zob. art. 12 DochSamTerytU), ustaloną na podstawie danych, według stanu na dzień 30.6.2025 r.,
b) do obliczenia kwoty rocznego dochodu JST z tytułu udziału we wpływach z CIT za lata 2024 i 2025 przyjmuje się kwotę należnego CIT i wskaźnik udziału należnego CIT od podatników posiadających siedzibę na obszarze danej JST w ogólnej kwocie należnego podatku, ustalone, w zakresie lat 2021 i 2022, na podstawie danych według stanu na dzień 30.6.2025 r.,
c) do obliczenia kwoty kalkulacyjnej za rok 2025 przyjmuje się odpowiednie dochody JST z tytułu udziału w CIT, obliczone z uwzględnieniem danych, o których mowa w lit. a i b,
d) w zakresie potrzeb oświatowych za rok 2025 przyjmuje się kwoty obliczone dla poszczególnych JST przez ministra oświaty i wychowania i przekazane ministrowi finansów do 31.5.2025 r.,
e) do obliczenia potrzeb wyrównawczych i uzupełniających oraz korekty z tytułu zamożności za rok 2025 przyjmuje się dane, o których mowa w lit. a i b, oraz potrzeby oświatowe, o których mowa w lit. d;
2) wskaźnik (kwota kalkulacyjna określona w art. 31 ust. 2 DochSamTerytU), ustalony jako iloraz dochodów z tytułu udziału w PIT i CIT na rok 2026 i dochodów z tych samych tytułów za 2025 r., obliczonych z uwzględnieniem danych, o których mowa w pkt 1 lit. a.
Kontrola podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości
Ponieważ kontrola podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest kontrolą przedsiębiorcy w sposobie jej prowadzenia należy uwzględnić przepisy ustawy – Prawo przedsiębiorców (dalej: PrPrzed). Sposób jej prowadzenia określają przepisy ustawy – Prawo ochrony środowiska (dalej: PrOchrŚrod). Z kolei przedmiot i zakres kontroli określają przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (dalej: CzystGmU) oraz rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (dalej: WymOdbOdpR).
Wymagane wyposażenie bazy magazynowo-transportowej ma zapewniać, aby jej teren był zabezpieczony w sposób uniemożliwiający wstęp osobom nieupoważnionym. Przepisy określają zatem cel jaki należy osiągnąć (zabezpieczenie uniemożliwiające wstęp osobom postronnym), a nie środki jego osiągnięcia. Wybór środków gwarantujących zabezpieczenie należy do przedsiębiorcy. Organ kontrolny poddaje weryfikacji dobór tych środków w kontekście realizacji ustawowego celu.
Wymóg prowadzenia monitoringu wizyjnego miejsc magazynowania odpadów dotyczy tego przedsiębiorcy, który w bazie prowadzi zbieranie odpadów.
Stosownie do art. 9u ust. 1 CzystGmU, wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów tej ustawy. W stosunku do podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany prowadzić przedmiotową kontrolę co najmniej raz na 2 lata (art. 9u ust. 1a CzystGmU).
Jak stanowi art. 9u ust. 2 CzystGmU, do przedmiotowej kontroli stosuje się przepisy art. 379 i art. 380 PrOchrŚrod).
Zgodnie z art. 379 ust. 1 PrOchrŚrod minister właściwy do spraw klimatu, marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów.
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta mogą upoważnić pracowników podległych im urzędów marszałkowskich miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych do wykonywania funkcji kontrolnych (art. 379 ust. 2 pkt 2 PrOchrŚrod).
Jak stanowi art. 379 ust. 3 PrOchrŚrod kontrolujący, wykonując kontrolę, jest uprawniony do:
1) wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 – na pozostały teren;
2) przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych;
3) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego;
4) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.
Kierownik kontrolowanego podmiotu oraz kontrolowana osoba fizyczna obowiązani są umożliwić przeprowadzanie kontroli, a w szczególności dokonanie czynności, o których mowa w art. 379 ust. 3 PrOchrŚrod (art. 379 ust. 6 PrOchrŚrod).
Jeżeli w wyniku kontroli organ stwierdzi naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić, wójt, burmistrz lub prezydent miasta występują do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji przekazując dokumentację sprawy (art. 379 ust. 5 PrOchrŚrod).
Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kierownikowi kontrolowanego podmiotu lub kontrolowanej osobie fizycznej (at. 380 ust. 1 PrOchrŚrod). Protokół podpisują kontrolujący oraz kierownik kontrolowanego podmiotu lub kontrolowana osoba fizyczna, którzy mogą wnieść do protokołu zastrzeżenia i uwagi wraz z uzasadnieniem (art. 380 ust. 2 PrOchrŚrod). W razie odmowy podpisania protokołu przez kierownika kontrolowanego podmiotu lub kontrolowaną osobę fizyczną kontrolujący umieszcza o tym wzmiankę w protokole, a odmawiający podpisu może, w terminie 7 dni, przedstawić swoje stanowisko na piśmie wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta (art. 380 ust. 3 PrOchrŚrod).
Wójt, burmistrz lub prezydent miasta może wystąpić z wnioskiem do właściwego miejscowo komendanta Policji o pomoc, jeżeli jest to niezbędne do przeprowadzenia czynności kontrolnych (art. 9v ust. 1 CzystGmU). Na wniosek wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwy miejscowo komendant Policji jest obowiązany do zapewnienia kontrolującym pomocy Policji w toku wykonywania czynności kontrolnych (art. 9v ust. 2 CzystGmU).
Podmiotem odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, a więc objętym obowiązkiem kontroli, jest podmiot wpisany do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b CzystGmU, który aktywnym wpisem wyraża gotowość do wykonywania tego rodzaju działalności. Podmiot taki jest przedsiębiorcą zatem przy prowadzeniu kontroli obowiązują zasady określone dla kontroli przedsiębiorcy w przepisach PrPrzed.
Działania kontrolne organu muszą być dostosowane do celu i przedmiotu kontroli. Przede wszystkim są to wymagania określone w art. 9d ust. 1 CzystGmU, w myśl którego podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do spełnienia następujących wymagań:
1) posiadania wyposażenia umożliwiającego odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz zapewnienia jego odpowiedniego stanu technicznego;
2) utrzymania odpowiedniego stanu sanitarnego pojazdów i urządzeń do odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości;
3) spełnienia wymagań technicznych dotyczących wyposażenia pojazdów do odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości;
4) zapewnienia odpowiedniego usytuowania i wyposażenia bazy magazynowo-transportowej.
Na podstawie art. 9d ust. 2 CzystGmU zostało wydane rozporządzenie Ministra Środowiska z 11.1.2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Dz.U. z 2013 r. poz. 122; dalej: WymOdbOdpR).
Jak stanowi § 2 ust. 2 WymOdbOdpR w zakresie wyposażenia bazy magazynowo-transportowej należy zapewnić, aby:
1) teren bazy magazynowo-transportowej był zabezpieczony w sposób uniemożliwiający wstęp osobom nieupoważnionym;
2) miejsca przeznaczone do parkowania pojazdów były zabezpieczone przed emisją zanieczyszczeń do gruntu;
3) miejsca magazynowania selektywnie zebranych odpadów komunalnych były zabezpieczone przed emisją zanieczyszczeń do gruntu oraz zabezpieczone przed działaniem czynników atmosferycznych;
4) teren bazy magazynowo-transportowej był wyposażony w urządzenia lub systemy zapewniające zagospodarowanie wód opadowych i ścieków przemysłowych, pochodzących z terenu bazy zgodnie z wymaganiami określonymi przepisami PrWod;
5) baza magazynowo-transportowa była wyposażona w: miejsca przeznaczone do parkowania pojazdów, pomieszczenie socjalne dla pracowników odpowiadające liczbie zatrudnionych osób, miejsca do magazynowania selektywnie zebranych odpadów z grupy odpadów komunalnych, legalizowaną samochodową wagę najazdową – w przypadku, gdy na terenie bazy następuje magazynowanie odpadów.
Kwestie monitoringu wizyjnego prowadzonego w związku ze zbieraniem odpadów regulują przepisy OdpadyU oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z 29.8.2019 r. w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1755). Zgodnie z art. 25 ust. 6a OdpadyU posiadacz odpadów obowiązany do uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów lub pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów, prowadzący magazynowanie odpadów, z wyjątkiem wstępnego magazynowania odpadów przez ich wytwórcę, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a OdpadyU, lub zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany do prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów.
Odprawa z tytułu likwidacji stanowiska pracy w urzędzie
W opisanym przypadku pracownicy przysługuje odprawa pieniężna.
Stosownie do art. 10 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników – w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron – jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje określoną grupę pracowników, w zależności od stanu zatrudnienia. Przepisy te mają również zastosowanie w przypadku konieczności zwolnienia mniejszej liczby osób, a nawet przy zwolnieniu indywidualnym. Warunkiem jest jednak, aby wyłącznym powodem wypowiedzenia lub rozwiązania umowy za porozumieniem stron były przyczyny niedotyczące pracownika.
Jak wynika z orzecznictwa sądowego, przyczynami niedotyczącymi pracownika są wszystkie okoliczności niezwiązane z jego cechami psychofizycznymi oraz sposobem wykonywania obowiązków pracowniczych. Zarówno w przypadku zwolnień grupowych, jak i indywidualnych, ustawodawca posłużył się zwrotem „konieczność rozwiązania stosunku pracy”. Oznacza to, że taka konieczność musi istnieć w ocenie pracodawcy i być powiązana z celem oraz funkcjonowaniem stosunku pracy, natomiast nie może wynikać z okoliczności dotyczących pracownika, gdyż wówczas przyczyna wypowiedzenia nie ma charakteru wyłącznego (wyr. SN z 14.12.2016 r., sygn. akt II PK 281/15, Legalis).
Przyczyny leżące po stronie pracodawcy należy rozumieć jako takie, bez których pracodawca nie podjąłby indywidualnej decyzji o zwolnieniu pracownika (wyr. SN z 23.11.2007 r., sygn. akt II PK 89/07, Legalis).
W wyroku z 11.7.2018 r. (sygn. akt II PK 105/17, Legalis) SN stwierdził, że dla prawa do odprawy nie ma znaczenia, czy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Istotne jest jedynie, czy były to przyczyny niedotyczące pracownika. Wystarczające jest, aby przyczyny rozwiązania stosunku pracy nie dotyczyły pracownika – nie muszą one jednocześnie leżeć po stronie pracodawcy.
W przypadku, gdy pracodawca wypowiada pracownikowi stosunek pracy z powodu likwidacji stanowiska pracy, zastosowanie mają przepisy omawianej ustawy. Pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:
1) jednomiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli zatrudnienie u danego pracodawcy trwało krócej niż 2 lata,
2) dwumiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli zatrudnienie trwało od 2 do 8 lat,
3) trzymiesięcznego wynagrodzenia – jeżeli zatrudnienie trwało ponad 8 lat.
Należy jednak wskazać, że odprawa pieniężna nie przysługuje w sytuacji, gdy pracodawca zaproponuje stanowisko o takim samym wynagrodzeniu, nawet jeśli zmienia się zakres obowiązków. Odprawa jest należna, gdy pracodawca nie może zaoferować innego stanowiska lub proponowane stanowisko nie odpowiada kwalifikacjom pracownika bądź jest niżej opłacane.
Nowy wzór legitymacji służbowej nauczyciela – projekt rozporządzenia
Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 11c ust. 12 ustawy – Karta Nauczyciela (dalej: KartaNauczU). Przepis ten nakłada na ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania obowiązek określenia, w drodze rozporządzenia, wzoru legitymacji służbowej nauczyciela, przy uwzględnieniu konieczności zapewnienia identyfikacji osoby nauczyciela oraz właściwego zabezpieczenia dokumentu przed przerobieniem lub podrobieniem.
Nowe regulacje są niezbędne ze względu na ustawę o aplikacji mObywatel, która uchyliła dotychczasowe przepisy dotyczące wydawania legitymacji służbowej nauczyciela (art. 11a KartaNauczU). Obowiązujące obecnie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 29.9.2006 r. w sprawie wzoru oraz trybu wystawiania legitymacji służbowej nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. Nr 189, poz. 1393 ze zm.) utraci moc 30.11.2025 r., tj. w dniu wejścia w życie nowych przepisów ustawy.
Na mocy nowelizacji wprowadzono art. 11b i 11c KartaNauczU, które regulują kwestie wydawania legitymacji nauczyciela zarówno w formie dokumentu mobilnego (mLegitymacja), jak i w postaci karty. Co do zasady nauczyciele otrzymają mLegitymację z urzędu, natomiast na wniosek będą mogli otrzymać także legitymację w formie karty. Ustawa szczegółowo określa tryb wydawania dokumentu, dane w nim zawarte, zasady potwierdzania ważności oraz warunki unieważniania i wydawania nowej legitymacji. Rozporządzenie określa zatem wyłącznie wzór legitymacji w postaci karty oraz opis zabezpieczeń przed fałszerstwem.
Projektowany wzór przewiduje, że legitymacja będzie zawierać m.in.: imię i nazwisko nauczyciela, jego wizerunek, nazwę i adres szkoły, numer legitymacji, datę jej wydania oraz hologram potwierdzający ważność w danym roku szkolnym. Dokument zostanie wyposażony w elektroniczną warstwę bezstykową, umożliwiającą szersze zastosowanie – np. jako karta biblioteczna czy karta stołówkowa. W stosunku do dotychczasowego wzoru wprowadzono jedną istotną zmianę: na rewersie legitymacji zapis „Nazwa i adres siedziby pracodawcy” zastąpiono określeniem „Nazwa i adres siedziby szkoły”.
Projekt rozporządzenia dostosowuje wzór legitymacji do wymogów ustawy o dokumentach publicznych oraz rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 1.7.2022 r. w sprawie wykazu minimalnych zabezpieczeń dokumentów publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1456). Rozporządzenie ma wejść w życie 30.11.2025 r., tj. w dniu, w którym zacznie obowiązywać nowe upoważnienie ustawowe, co zapewni ciągłość wydawania legitymacji w postaci karty.
Nabycie nieruchomości przez wspólnotę mieszkaniową – udział gminy w postępowaniu przetargowym
Wspólnota mieszkaniowa, działając w ramach przyznanej jej zdolności prawnej, może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku. Jeżeli jednym z właścicieli lokali jest gmina, czynności przewidzianych do wykonania dla właściciela lokalu na podstawie przepisów ustawy o własności lokali (dalej: WłLokU) dokonuje reprezentant gminy, którym jest zwykle organ wykonawczy gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta). Czynności te – na podstawie udzielonego umocowania – mogą wykonywać ze skutkiem dla gminy także osoby upoważnione przez wójta.
Zgodnie z art. 6 WłLokU, wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. W uchwale z 21.12.2007 r. (III CZP 65/07, Legalis) SN potwierdził, że wspólnota mieszkaniowa, działając w ramach przyznanej jej zdolności prawnej, może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku.
Stosownie przy tym do art. 22 ust. 3 pkt 6a WłLokU, nabycie nieruchomości stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu nieruchomością wspólną. Oznacza to, że do podjęcia przez zarząd wspólnoty takiej czynności potrzebna jest uchwała właścicieli lokali wyrażająca zgodę na dokonanie tej czynności oraz udzielająca zarządowi pełnomocnictwa do zawierania umów stanowiących czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu w formie prawem przewidzianej.
Jeżeli jednym z właścicieli lokali jest gmina, czynności przewidzianych do wykonania dla właściciela lokalu na podstawie przepisów WłLokU dokonuje reprezentant gminy, którym jest zwykle organ wykonawczy gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta). Czynności te – na podstawie udzielonego umocowania – mogą wykonywać ze skutkiem dla gminy także osoby upoważnione przez wójta.
W samym protokole z przetargu winny się przy tym znaleźć informacje o (minimalna treść protokołu):
a) terminie i miejscu oraz rodzaju przetargu;
b) oznaczeniu nieruchomości będącej przedmiotem przetargu według katastru nieruchomości i księgi wieczystej;
c) obciążeniach nieruchomości;
d) zobowiązaniach, których przedmiotem jest nieruchomość;
e) wyjaśnieniach i oświadczeniach złożonych przez oferentów;
f) osobach dopuszczonych i niedopuszczonych do uczestniczenia w przetargu, wraz z uzasadnieniem;
g) cenie wywoławczej nieruchomości oraz najwyższej cenie osiągniętej w przetargu albo o złożonych ofertach wraz z uzasadnieniem wyboru najkorzystniejszej z nich, albo o niewybraniu żadnej z ofert;
h) uzasadnieniu rozstrzygnięć podjętych przez komisję przetargową;
i) imieniu, nazwisku i adresie albo nazwie lub firmie oraz siedzibie osoby wyłonionej w przetargu jako nabywca nieruchomości;
j) imionach i nazwiskach przewodniczącego i członków komisji przetargowej;
k) dacie sporządzenia protokołu.
Obowiązek świadczeń osobistych w rozumieniu ustawy o obronie Ojczyzny a pracownicy jednostek pomocy społecznej
Pojęcie świadczeń osobistych na płaszczyźnie ustawy o obronie Ojczyzny
Pojęcie świadczeń osobistych uregulowane jest w art. 618 ustawy o obronie Ojczyzny (dalej: ObrOjczyznyU). Z art. 618 ust. 1 ObrOjczyznyU wynika, że na osoby posiadające obywatelstwo polskie, które ukończyły 16., a nie przekroczyły 60. roku życia, może być nałożony obowiązek świadczeń osobistych, polegających na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych, likwidacji ich skutków oraz zarządzania kryzysowego.
Zgodnie z treścią art. 618 ust. 2 ObrOjczyznyU obowiązek świadczeń osobistych może obejmować również obowiązek użycia posiadanych narzędzi prostych, a w stosunku do osób wykonujących świadczenia polegające na doręczaniu dokumentów powołania do służby wojskowej oraz wezwań do wykonania świadczeń, zwanych dalej „kurierami” – także posiadanych środków transportowych.
Ważne
Obowiązek świadczeń osobistych może być nałożony w związku z ćwiczeniami wojskowymi, a także w celu dostarczenia i obsługi przedmiotów świadczeń rzeczowych (art. 618 ust. 3 ObrOjczyznyU), a w stosunku do kurierów – w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej Sił Zbrojnych oraz w przypadku powoływania w trybie natychmiastowego stawiennictwa żołnierzy rezerwy lub wezwania żołnierzy OT do stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie (art. 618 ust. 4 ObrOjczyznyU).
Przywołany wyżej obowiązek stanowi konkretyzację konstytucyjnego obowiązku wyrażonego w art. 84 Konstytucji RP, w myśl którego każdy jest zobowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Procedura nałożenia obowiązku świadczeń osobistych
Organem właściwym do nałożenia obowiązku świadczeń osobistych jest wójt (burmistrz, prezydent miasta). Jak stanowi art. 620 ust. 1 ObrOjczyznyU, organ ten nakłada, w drodze decyzji administracyjnej, obowiązek świadczeń osobistych na wniosek szefa wojskowego centrum rekrutacji, kierownika jednostki przewidzianej do militaryzacji lub kierownika jednostki organizacyjnej wykonującej zadania na potrzeby obrony państwa, o której mowa w art. 628 ust. 3 ObrOjczyznyU. W myśl wskazanego art. 628 ust. 3 ObrOjczyznyU jednostkami organizacyjnymi wykonującymi zadania na potrzeby obrony państwa są jednostki organizacyjne Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, Straży Marszałkowskiej, Krajowej Administracji Skarbowej, jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Obrony Narodowej i przez niego nadzorowane niewchodzące w skład Sił Zbrojnych, a także organy władzy i administracji rządowej, instytucje państwowe, organy samorządu terytorialnego oraz inne jednostki organizacyjne.
Jak stanowi dalej art. 620 ust. 2 ObrOjczyznyU, decyzję o nałożeniu obowiązku wykonania świadczenia osobistego doręcza się osobie obowiązanej i wnioskodawcy na piśmie wraz z uzasadnieniem, na 14 dni przed terminem stawienia się do wykonania świadczenia. Ustawodawca zastrzega, że decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności w terminie w niej określonym (art. 620 ust. 4 ObrOjczyznyU), chociaż osobie obowiązanej i wnioskodawcy przysługuje od niej odwołanie do wojewody, w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji (art. 620 ust. 3 ObrOjczyznyU).
Ustawodawca wprowadza także regulacje dotyczącą wykonania obowiązku świadczeń osobistych. W art. 620 ust. 5 ObrOjczyznyU zastrzeżono, że osoba, na którą nałożono obowiązek wykonania świadczenia osobistego, jest obowiązana stawić się do wykonania tego świadczenia w terminie i miejscu wskazanym w decyzji. Konsekwencje niedopełnienia obowiązków wynikających z ustawy określone są w przepisie art. 620 ust. 6 ObrOjczyznyU. Stanowi on, że w przypadku niestawienia się osoby obowiązanej do wykonania świadczenia osobistego bez uzasadnionej przyczyny, wójt (burmistrz, prezydent miasta) zarządza przymusowe doprowadzenie tej osoby przez Policję do wskazanej jednostki wojskowej lub podmiotu, w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Analogiczne regulacje dotyczące pełnienia funkcji kuriera określone są w art. 621 ObrOjczyznyU.
Zwolnienie z obowiązku świadczeń osobistych dla pracowników pomocy społecznej
Przywołane wyżej regulacje mają istotne znaczenie z perspektywy pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z uwagi na zasady związane ze zwolnieniem z obowiązku świadczeń osobistych. Podstawą prawną regulującą przedmiotową kwestię jest art. 625 ust. 1 ObrOjczyznyU, w którym ustawodawca wskazuje osoby zwolnione z obowiązku świadczeń osobistych. Z art. 625 ust. 1 pkt 8 ObrOjczyznyU wynika, że obowiązkowi świadczeń osobistych nie podlegają osoby zatrudnione na stanowiskach kierowników podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej oraz na stanowiskach w opiece społecznej i placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
Jak stanowi dalej art. 625 ust. 2 ObrOjczyznyU, zwolnienie osób, o których mowa w art. 625 ust. 1 ObrOjczyznyU, od obowiązku świadczeń osobistych następuje na podstawie dokumentów potwierdzających przyczynę zwolnienia i przedstawionych wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) przez zainteresowane osoby.
Z brzmienia art. 625 ObrOjczyznyU wynika, że w ramach wskazanego punktu zwolnione z obowiązku świadczeń osobistych są dwie grupy osób:
1) kierownicy podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami;
2) osoby zatrudnione w opiece społecznej i placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
Pomijając nietrafność i nieprecyzyjność sformułowania „opieka społeczna”, należy przyjąć, że w odniesieniu do tej grupy osób ustawodawca nie wprowadził wymogu zatrudnienia na stanowisku kierowniczym, ale jakimkolwiek. Zwolnienie to dotyczy zatem wszystkich pracowników szeroko rozumianej pomocy społecznej. Celem doprecyzowania tej regulacji należałoby się odnieść do treści art. 110 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej (dalej: PomSpołU) i art. 112 ust. 1 i ust. 2 PomSpołU. Pierwsza z przywołanych regulacji stanowi, że zadania pomocy społecznej w gminach wykonują jednostki organizacyjne – ośrodki pomocy społecznej lub centra usług społecznych, o których mowa w ustawie z 19.7.2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych. Z kolei przepis art. 112 PomSpołU przewiduje, że zadania pomocy społecznej w powiatach wykonują jednostki organizacyjne – powiatowe centra pomocy rodzinie, przy czym zadania powiatowych centrów pomocy rodzinie w miastach na prawach powiatu realizują miejskie ośrodki pomocy społecznej, które mogą być nazwane „miejskimi ośrodkami pomocy rodzinie”, a w przypadku przekształcenia miejskiego ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z 19.7.2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych – centrum usług społecznych.
Zestawienie przywołanych przepisów z art. 625 ust. 1 pkt 8 ObrOjczyznyU prowadzi do wniosku, że wszystkie osoby zatrudnione w:
1) ośrodkach pomocy społecznej,
2) centrach usług społecznych,
3) powiatowych centrach pomocy rodzinie,
4) placówkach opiekuńczo-wychowawczych
– są zwolnione z obowiązku świadczeń osobistych.
Certyfikacja wykonawców zamówień publicznych oraz zmiana w przesłankach wyłączeń spod stosowania Prawa zamówień publicznych
Terminy
Wejście w życie ustawy nastąpi po upływie 10 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 12.7.2026 r., z tym że:
- art. 5 ust. 3 pkt 2 (dotyczy zdolności w zamówieniach na dostawy lub usługi) i ust. 5 (dotyczy rozporządzenia określającego poziomy zdolności związane z udzielaniem zamówień na dostawy lub usługi) wchodzą w życie po upływie 4 lat od dnia ogłoszenia, tj. 12.9.2029 r., a
- art. 14, art. 19–23, art. 25 i art. 32–35 (dotyczą procesu udzielania certyfikacji) wchodzą w życie po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 12.1.2026 r.
Z tymi terminami wiąże się art. 40, zgodnie z którym w terminie 4 lat od dnia ogłoszenia ustawy nie stosuje się przepisów art. 5 ust. 1 pkt 3 lit. a tiret drugie i trzecie oraz ust. 2, w zakresie udzielania certyfikacji zdolności wykonawcy potwierdzającej zdolność wykonawcy do należytego wykonania zamówienia na dostawy lub usługi.
Przepisy ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych mają zastosowanie (z uwzględnieniem wymienionych wyżej terminów) w zamówieniach klasycznych i sektorowych. Ponadto przewidziano ich stosowanie, z tym że odpowiednio, do udzielania zamówień publicznych, do których nie stosuje się przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych. Natomiast do udzielania zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa w rozumieniu art. 7 pkt 36 ustawy – Prawo zamówień publicznych przepisów ustawy nie będzie się w ogóle stosować.
Fakultatywne posługiwanie się certyfikatem
Co istotne, ubieganie się o udzielenie certyfikacji i posługiwanie się przez wykonawcę certyfikatem w postępowaniu o udzielenie zamówienia, w ramach kwalifikacji podmiotowej prowadzonej przez zamawiającego, jest całkowicie fakultatywne. Do decyzji wykonawcy pozostawione jest, czy w celu wykazania swojej sytuacji podmiotowej posłuży się podmiotowymi środkami dowodowymi zgodnie z przepisami ustawy – Prawo zamówień publicznych i rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 23.12.2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, czy też złoży w postępowaniu uzyskany wcześniej certyfikat.
Rodzaje certyfikacji
Przewidziano w ustawie dwa rodzaje certyfikacji, a mianowicie:
1) niepodlegania wykluczeniu – obejmuje potwierdzenie braku istnienia podstaw wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1–5 i ust. 2 oraz art. 109 ust. 1 pkt 1–5 i 7–10 ustawy – Prawo zamówień publicznych, a w przypadku istnienia podstaw wykluczenia, o których mowa w art. 108 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 lub art. 109 ust. 1 pkt 2–5 i 7–10 ustawy – Prawo zamówień publicznych, obejmuje udowodnienie spełnienia przesłanek określonych w art. 22 ust. 1 ustawy o certyfikacji wykonawców;
2) zdolności wykonawcy – obejmuje potwierdzenie zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia na roboty budowlane, dostawy lub usługi, służących do wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu w zakresie, o którym mowa w art. 112 ust. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Podkreślić należy, że o udzielenie certyfikacji nie może ubiegać się wykonawca, który prowadzi działalność gospodarczą oraz ma siedzibę albo miejsce zamieszkania w innym państwie niż państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz innym niż państwa będące stronami Porozumienia Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych lub stronami innych umów międzynarodowych gwarantujących na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, których stroną jest Unia Europejska, a także wykonawca wspólnie z takim wykonawcą.
Zmiany wprowadzone do przepisów Prawa zamówień publicznych
Zamawiający powinni zwrócić szczególną uwagę na przewidziane w art. 38 ustawy o certyfikacji wykonawców zmiany wprowadzane do przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych, a zwłaszcza kilka z nich mających wpływ na dokonywane przez nich czynności związane z określaniem warunków udziału w postępowaniu oraz weryfikacją podmiotową wykonawców.
Na mocy bowiem dodanego w art. 112 ust. 3 zamawiający określając warunki udziału w postępowaniu w zakresie, o którym mowa w art. 112 ust. 2 pkt 4 ustawy – Prawo zamówień publicznych (tj. zdolności technicznej lub zawodowej), stosuje poziomy zdolności określone w przepisach wydanych na podstawie art. 5 ust. 4 lub 5 ustawy o certyfikacji wykonawców, chyba że nie jest to możliwe ze względu na charakter zamówienia albo gdy dla danego przedmiotu zamówienia poziomy zdolności nie zostały określone, co zamawiający wskazał w SWZ lub innych dokumentach zamówienia.
W art. 124 w nowych ust. 2–4 dotyczących zamówień o wartości równej lub przekraczającej progi unijne określono, że w postępowaniu o udzielenie zamówienia wykonawca zamiast odpowiednich podmiotowych środków dowodowych może złożyć certyfikat potwierdzający udzielenie certyfikacji wykonawców zamówień publicznych odpowiednio w zakresie, o którym mowa w art. 3 ust. 2 pkt 1 lub 2 ustawy certyfikacji wykonawców zamówień publicznych. Zamawiający nie może żądać innych podmiotowych środków dowodowych w zakresie, w jakim potwierdzenie braku podstaw wykluczenia lub potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu wynika z certyfikatu, o którym mowa w art. 124 ust. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych, z uwzględnieniem wyjątku określonego w art. 128 ust. 4 ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz okoliczności, o których mowa w art. 31 ust. 6 ustawy o certyfikacji wykonawców. Natomiast przed udzieleniem zamówienia zamawiający może żądać podmiotowych środków dowodowych od wykonawcy, który złożył certyfikat, o którym mowa w art. 124 ust. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych, na potwierdzenie braku podstawy wykluczenia z postępowania, o której mowa w art. 109 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Z kolei w zamówieniach o wartości mniejszej niż progi unijne, zgodnie z nowym brzmieniem art. 273 ust. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych, w oświadczeniu z art. 125 ust. 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych wykonawca ma wskazywać, czy będzie posługiwał się certyfikatem, o którym mowa w art. 124 ust. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych. W przypadku gdy wykonawca będzie posługiwał się tym certyfikatem, w oświadczeniu poda numer i oznaczenie tego certyfikatu, nazwę podmiotu certyfikującego, który wydał ten certyfikat, okres ważności certyfikacji wykonawców zamówień publicznych oraz wskaże, w zakresie których podstaw wykluczenia lub warunków udziału w postępowaniu będzie posługiwał się tym certyfikatem. Ten aspekt zapewne wpłynie na potrzebę dokonania stosownej zmiany we wzorach oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych, które wykorzystują zamawiający.
Zauważenia wymaga także art. 8 ust. 1 ustawy o certyfikacji określający, że z udzielenia certyfikacji domniemywa się, że wykonawca nie podlega wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia lub że jest zdolny do należytego wykonania zamówienia publicznego, w zakresie potwierdzonym certyfikacją i przez okres, na który certyfikacja została udzielona, chyba że wykazano, że wykonawca wprowadził w błąd podmiot certyfikujący, co mogło mieć istotny wpływ na udzielenie tej certyfikacji, lub że wykonawca przestał spełniać warunki udzielenia certyfikacji. Z tym przepisem związany jest bowiem nowo dodany art. 128a PrZamPubl wskazujący na to, że zamawiający, który powołuje się na okoliczności, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o certyfikacji, wzywa wykonawcę do złożenia wyjaśnień w wyznaczonym terminie niekrótszym niż 5 dni licząc od dnia wezwania. Jeżeli zamawiający uzna wyjaśnienia złożone przez wykonawcę za niewystarczające, informuje podmiot certyfikujący, który wydał certyfikat o okolicznościach, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o certyfikacji wykonawców, wykazując, że wykonawca wprowadził ten podmiot w błąd, co mogło mieć istotny wpływ na udzielenie certyfikacji wykonawców zamówień publicznych, lub że wykonawca przestał spełniać warunki udzielenia tej certyfikacji. Zamawiający przekazuje podmiotowi certyfikującemu wyjaśnienia złożone przez wykonawcę.
Zawieszenie ważności certyfikacji
W przypadku zawieszenia ważności certyfikacji na zamawiającego nałożono obowiązek wezwania wykonawcy do złożenia, w wyznaczonym terminie nie krótszym niż 5 dni licząc od dnia wezwania, podmiotowych środków dowodowych w zakresie, w jakim złożony certyfikat miał potwierdzać brak podstaw wykluczenia lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu na potrzeby prowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia.
Zmiana przesłanki wyłączenia spod stosowania PrZamPubl
Niezależnie od certyfikacji warto zwrócić uwagę na art. 38 pkt 1 ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych, który wchodzi w życie z dniem 1.1.2026 r. Dotyczy on zmiany art. 11 ust. 4 ustawy – Prawo zamówień publicznych zawierającego wyłączenie spod stosowania PrZamPubl. Na jego mocy przepisów PrZamPubl nie stosuje się do zamówień dotyczących wytwarzania blankietów dokumentów publicznych, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 16, 17, 19 i pkt 32 lit. a–e, g, h oraz m ustawy z 22.11.2018 r. o dokumentach publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1669 ze zm.), oraz ich personalizacji lub indywidualizacji.
Zmiana ta stanowi konsekwencję wyroku TSUE z 7.9.2023 r. w sprawie C-601/21 i związanej z nim konieczności ograniczenia zakresu przedmiotowego wyłączenia stosowania przepisów dotychczasowego art. 11 ust. 4 ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Organizacja służby BHP w jednostkach samorządowych
Nie, wójt nie może tego zrobić.
Zgodnie z art. 23711 Kodeksu pracy, pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.
Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
1) zatrudnia do 10 pracowników albo
2) zatrudnia do 50 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Pracodawca (przy zatrudnieniu do 100 pracowników) – w przypadku braku kompetentnych pracowników – może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.
Natomiast w rozporządzeniu o służbie bhp wskazano, że służba bhp podlega bezpośrednio pracodawcy. U pracodawcy będącego jednostką organizacyjną służba bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Z pracownikami szkoły (nauczycielami, obsługą kuchni itp.) stosunek pracy zawiera dyrektor szkoły, zatem występuje on jako pracodawca. Oznacza to także, że jest odpowiedzialny za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w placówce w odniesieniu do zatrudnionych tam osób (art. 207 § 1 Kodeksu pracy). Zatem to dyrektor szkoły jest zobowiązany do zapewnienia w sposób prawidłowy realizacji zadań służby bhp.
W pozostałym jednostkach organizacyjnych wskazanych w pytaniu, należy zastosować analogiczne podejście.
Możliwość przekazania środków z funduszu sołeckiego na rzecz biblioteki
Istnieje możliwość przeznaczenia w ramach funduszu sołeckiego środków na rzecz biblioteki, w tym na zakup jakiegoś sprzętu, np. komputera czy rzutnika.
Z art. 2 ust. 6 ustawy o funduszu sołeckim (dalej: FundSołU) wynika, że środki funduszu przeznacza się na realizację przedsięwzięć, które zgłoszone we wniosku, o którym mowa w art. 5 FundSołU, są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców i są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Punktem wyjścia jest ustalenie, czy wydatek wpisuje się w jedno z tzw. zadań własnych gminy.
Zadania te określa ogólnie art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gdzie w punkcie 9 podano, że w zakres tych zadań wchodzą m.in. sprawy kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.
Na kanwie ww. przepisów w piśmie RIO w Kielcach z 13.10.2022 r. (WI.54.51.2022) wskazano, że:
W ocenie tut. Izby, możliwym jest przeznaczenie środków finansowych z funduszu sołeckiego na realizację przedsięwzięcia polegającego na zakupie książek do biblioteki gminnej. Wskazane we wniosku o udzielenie wyjaśnienia przedsięwzięcia, stanowi realizację zadania własnego gminy. Wśród nich wymieniono sprawy dotyczące kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami (pkt 9), zaś art. 9 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1479 ze zm.) nakłada na organizatora (tu. Gminę) obowiązek zapewnienia środków na prowadzenie działalności bibliotecznej, zwłaszcza na zakup materiałów bibliotecznych.
W związku z powyższym sołectwo musi złożyć wniosek (w terminie określonym przepisami ustawy o funduszu sołeckim), w którym określa przekazanie środków (w formie dotacji) na dany cel, który będzie służyć poprawie warunków życia mieszkańców oraz będzie zgodny ze strategią rozwoju gminy, tj. zgodny z postanowieniami podjętej w tej sprawie uchwały rady gminy.
W świetle powyższego należy przyjąć, że istnieje możliwość przeznaczenia w ramach funduszu sołeckiego środków na rzecz biblioteki, w tym na zakup jakiegoś sprzętu, np. komputera czy rzutnika.
