Opodatkowanie sieci wodociągowej podatkiem od nieruchomości

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 70; dalej: PodLokU) opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Natomiast z art. 1a ust. 1 pkt 2 PodLokU wynika, że budowla to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Jak wiadomo, przepis ten częściowo został uznany za niezgodny z zasadą szczególnej określoności regulacji dotyczących danin publicznych (zob. art. 84 w zw. z art. 217 w zw. z art. 64 ust. 3 Konst) na mocy wyroku TK z 13.12.2017 r. (SK 48/15, Legalis) z dniem 27.12.2017 r. Zgodnie z tym wyrokiem przepis ten traci moc w zakresie, w jakim umożliwia uznanie za budowlę obiektu budowlanego, który spełnia kryteria bycia budynkiem, przewidziane w art. 1a ust. 1 pkt 1 PodLokU.

W innym orzeczeniu podniesiono też, że w art. 1a ust. 1 pkt 2 PodLokU nieprawidłowo odwołano się do „przepisów prawa budowlanego”, czyli także potencjalnie do przepisów aktów niższego rzędu niż ustawa, czyli rozporządzeń wydanych na podstawie np. ustawy prawo budowlane. Zgodnie ze stanowiskiem, jakie zostało zajęte w wyroku TK z 4.7.2023 r. (SK 14/21, Legalis):

Jeżeli chodzi o możliwość stosowania zakwestionowanego przepisu w okresie przejściowym, w wyroku NSA z 7.8.2024 r. (III FSK 1275/23, Legalis) podkreślono, że:

A zatem, póki co stosuje się art. 1a ust. 1 pkt 2 PodLokU w obecnym brzmieniu, który nakazuje odwołanie się do przepisów prawa budowlanego. Z art. 3 pkt 3 PrBud wynika więc, że budowla to każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Natomiast wspomniany tu obiekt liniowy jest obiektem budowlanym, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, droga kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable zainstalowane w kanalizacji kablowej, kable zainstalowane w kanale technologicznym oraz kable telekomunikacyjne dowieszone do już istniejącej linii kablowej nadziemnej nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego (art. 3 pkt 3a PrBud).

A zatem, sieci wodociągowe można uznać za budowle (obiekty liniowe) dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości, co potwierdza m.in. NSA (zob. wyr. NSA z 24.3.2022 r., III FSK 415/21, Legalis).

Z obecnej wersji nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wynika m.in., że budowlami mają być:

1) obiekt niebędący budynkiem, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,

2) elektrownia wiatrowa, elektrownia jądrowa i elektrownia fotowoltaiczna, magazyn energii, kocioł, piec przemysłowy, kolej linowa, wyciąg narciarski, skocznia – wyłącznie w zakresie ich części budowlanych,

3) urządzenie budowlane – przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków oraz inne urządzenie techniczne, związane z budynkiem lub budowlą, bezpośrednio zapewniające możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,

4) urządzenie techniczne oraz wolnostojąca instalacja przemysłowa inne niż wymienione w pkt a–c, wyłącznie w zakresie ich części budowlanych,

5) fundamenty pod maszyny oraz urządzenia techniczne, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Obiekty te będą mogły zostać zakwalifikowane jako budowla, jeżeli będą wzniesione w wyniku robót budowlanych.

Natomiast w załączniku nr 4 do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wymieniono m.in. występujące samodzielnie lub stanowiące element sieci obiekty, których charakterystycznym parametrem jest długość:

1) wodociąg, gazociąg, ciepłociąg oraz inny rurociąg,

2) trakcja elektroenergetyczna oraz linia elektroenergetyczna,

3) linia kablowa podziemna, umieszczona bezpośrednio w ziemi lub nadziemna, z wyłączeniem kabli telekomunikacyjnych dowieszonych do już istniejącej linii kablowej nadziemnej,

4) kanalizacja kablowa i kanał technologiczny, z wyłączeniem zainstalowanych w nich kabli,

5) inny kanał

– wraz z fundamentem, podbudową słupową oraz konstrukcją wsporczą, o ile je posiadają.

Z nową wersją projektu nowelizacji można zapoznać się na stronie: https://legislacja.gov.pl/projekt/12386262/katalog/13064854#13064854.

Warto przypomnieć jednak, że nie jest to ostateczna wersja projektu nowelizacji.

Zaliczenie drogi do jednej z kategorii dróg publicznych

Stosownie do art. 1 ustawy z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U.2024.320: dalej: DrPublU), „drogą publiczną” jest droga zaliczona na podstawie DrPublU do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych. Do dróg publicznych zalicza się przy tym m.in. drogi gminne. „Drogą” z kolei jest budowla składającą się z części i urządzeń drogi, budowli ziemnych, lub drogowych obiektów inżynierskich, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 7 PrBud, stanowiąca całość techniczno-użytkową, usytuowana w pasie drogowym i przeznaczona do ruchu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, ruchu osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt (art. 4 pkt 2 DrPublU).

Zaliczenie danej nieruchomości do kategorii dróg gminnych następuje jedynie w drodze uchwały rady gminy po zasięgnięciu opinii właściwego zarządu powiatu (art. 7 ust. 2 DrPublU). Również ustalenie przebiegu istniejących dróg gminnych następuje w drodze uchwały rady gminy.

Podjęcie uchwały o zaliczeniu danej nieruchomości do kategorii dróg gminnych skutkuje tym, że dana nieruchomość staje się drogą publiczną, która może być wykorzystywana wyłącznie zgodnie z jej przeznaczeniem oraz ograniczeniami wynikającymi z przepisów DrPublU. Przeznaczeniem drogi jest zaś prowadzenie ruchu drogowego. Dopuszczalne jest przy tym posadowienie obiektów budowlanych, przy czym obiekty te sytuowane są przy drogach i z uwzględnieniem zasad określonych w DrPublU (m.in. art. 43 DrPublU). Co do zasady bowiem w pasie drogowym mogą być sytuowane jedynie obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą.

Co przy tym istotne, zgodnie z art. 7 ust. 1 DrPublU, do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem jednakże dróg wewnętrznych. Do dróg takich ustawodawca zalicza zaś: drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym takiej drogi (art. 8 ust. 1 DrPublU).

Powyższe stanowisko znajduje przy tym potwierdzenie w orzecznictwie sądowoadministracyjnym. Przykładowo, w wyroku WSA w Olsztynie z 27.10.2009 r. (II SA/Ol 670/09, Legalis) wyjaśniono, iż aby droga posiadała status drogi publicznej, musi najpierw zostać zaliczona do takiej kategorii w drodze odrębnej uchwały rady gminy, w trybie art. 7 ust. 2 DrPublU. Nie jest wystarczający w tym względzie zapis MPZP.

Jak wyjaśnia się to również w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, o możliwości zaliczenia drogi do kategorii drogi publicznej nie przesądzają takie cechy, jak połączenie z siecią dróg publicznych, powszechna dostępność czy brak możliwości innego wykorzystania, aniżeli jako drogi powszechnie dostępnej. Aby droga była uznana w świetle prawa za publiczną, musi stanowić własność organu publicznoprawnego i zostać w drodze aktu prawnego zaliczona do danej kategorii dróg (wyr. WSA w Opolu z 25.3.2021 r., I SA/Op 21/21, Legalis; wyr. NSA z 16.12.2020 r., II FSK 1843/18, Legalis).

Oddanie wolnego za pracę w święto przypadające w sobotę

Stosownie do postanowień art. 130 § 2 KP, każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin.

W 2025 r. święto 3 Maja wypada w sobotę. Oznacza to, że za sobotnie święto pracodawca jest zobligowany oddać pracownikom dzień wolny od pracy w innym terminie. A kiedy to zrobi zależy od tego, kiedy upływa okres rozliczeniowy. Należy bowiem przypomnieć, że zgodnie zKP, sobota jest dniem wolnym od pracy dla pracujących od poniedziałku do piątku z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy w danym okresie rozliczeniowym. Skoro w grudniu święto przypadnie w sobotę, wówczas pracodawca musi obniżyć wymiar czasu pracy za ten miesiąc o 8 godzin.

Z kolei w myśl art. 151¹ § 1 KP, za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

• 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
  • w nocy,
  • w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
  • w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
• 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.

Niezależnie od powyższego, zgodnie z art. 151² § 1 KP, w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy.

Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.

W przypadkach określonych powyżej pracownikowi nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych.

Ponadto, zgodnie z art. 151³ KP, pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym.

Jeśli więc pracownik świadczył pracę w święto, które było dla niego dniem wolnym od pracy, to za ten dzień przysługuje mu dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia, który może być zastąpiony dniem wolnym od pracy (na wniosek pracownika) lub 1,5 dnia (bez wniosku pracownika).

Badanie prawidłowości stawki podatku VAT w ofertach

Zgodnie z aktualnymi przepisami prawa zamawiający ma obowiązek zbadania prawidłowości przyjętej w ofertach stawki podatku VAT i odrzucenia oferty, która zawiera nieprawidłową stawkę podatku. Powyższe wynika bezpośrednio z art. 226 ust. 1 pkt 10 PrZamPubl, zgodnie z którym zamawiający zobowiązany jest do odrzucenia oferty, jeżeli zawiera ona błędy w obliczeniu ceny lub kosztu, jeżeli błędy te nie kwalifikują się do procedury poprawy omyłek zgodnie z art. 223 ust. 2 PrZamPubl.

Ponieważ przepisy PrZamPubl nie zawierają legalnej definicji błędu w obliczeniu ceny (lub kosztu), w tym zakresie należy posłużyć się wypracowanymi poglądami doktryny i orzecznictwem KIO. Zgodnie z nimi za błąd w obliczeniu ceny lub kosztu należy uznać błąd wynikający z nieprawidłowego ustalenia stanu faktycznego, a nie z wadliwie wykonanych działań rachunkowych (matematycznych). Z powyższego względu za klasyczny błąd w obliczeniu ceny zarówno w poprzednim, jak i obecnym stanie prawnym, uznaje się przyjęcie przez wykonawcę do wyliczenia ceny oferty niewłaściwej stawki podatku VAT.

Potwierdzenie powyższego znajdujemy m.in. w uchwale Sądu Najwyższego z 20.10.2011 r., (sygn. akt III CZP 52/11), w której SN orzekł, iż o porównywalności ofert, w zakresie zaproponowanej ceny, można mówić tylko wtedy, gdy określone w ofertach ceny, mające być przedmiotem porównywania, zostały obliczone przez wykonawców zabiegających o uzyskanie zamówienia publicznego z zachowaniem tych samych reguł. Z tego względu badanie ofert pod kątem błędów w obliczeniu ceny musi obejmować również ocenę przyjęcia przez wykonawcę prawidłowej stawki VAT.

Jednoznacznie więc zamawiający ma obowiązek zbadania, czy złożone w postępowaniu oferty nie podlegają odrzuceniu, w tym również do ustalenia, czy cena oferty została obliczona z uwzględnieniem właściwej stawki podatku VAT. Jeżeli zamawiający ma wątpliwość odnośnie do prawidłowości naliczenia stawki podatku VAT, może skorzystać z dyspozycji art. 223 ust. 1 PrZamPubl i wezwać wykonawcę do wyjaśnienia treści oferty w powyższym zakresie. Brak odpowiedzi lub uzyskanie 2 rozbieżnych odpowiedzi na wezwanie do wyjaśnień nie może jednak stanowić samoistnej podstawy odrzucenia oferty wykonawcy. To fakt zastosowania nieprawidłowej stawki VAT, a nie brak czy treść wyjaśnień, stanowi nieusuwalny błąd w obliczeniu ceny oferty, powodujący obowiązek odrzucenia oferty na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 10 PrZamPubl. Zamawiający musi więc, niezależnie od treści wyjaśnień czy faktu ich niezłożenia, mieć pewność, że podatek nie został naliczony prawidłowo. Z tego względu zamawiający musi posiadać wiedzę, która stawka podatku jest prawidłowa. Jeżeli interpretacja przepisów dotyczących danego przedmiotu zamówienia nie jest jednoznaczna i rodzi trudności, w celu uzyskania pewności zamawiający może zwrócić się do właściwego organu podatkowego z wnioskiem o indywidualną opinię prawną, która potwierdzi prawidłową stawką VAT obowiązującą na dzień składania ofert.

Wobec powyższego zamawiający będzie w stanie ocenić, czy w opisanym stanie faktycznym prawidłowa jest oferta ze stawką VAT 8%, czy ze stawką 23%. Ponieważ, jak już wyżej przytoczono zgodnie z uchwałą SN, o porównywalności ofert w zakresie zaproponowanej ceny można mówić tylko wtedy, gdy określone w ofertach ceny, mające być przedmiotem porównywania, zostały obliczone przez wykonawców zabiegających o uzyskanie zamówienia publicznego z zachowaniem tych samych reguł, nie ma możliwości, aby w stosunku do jednego i tego samego przedmiotu zamówienia uznać za prawidłowe obie oferty z rozbieżnymi stawkami podatku VAT.

Jeżeli więc ustalenia zamawiającego potwierdzą zaistnienia błędu w obliczeniu ceny w jednej z ofert, zamawiający zobowiązany będzie ją odrzucić.

Nowelizacja Ordynacji podatkowej i ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych od 1.5.2025 r.

W Dzienniku Ustaw RP w dniu 16 kwietnia br. została opublikowana ustawa z 4.4.2025 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r. poz. 497). Ustawa ta wprowadza zmiany w odrębnych aktach prawnych, tj.:

1) w ustawie Ordynacja podatkowa (dalej: OrdPU),

2) w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (dalej: DyscypFinPubU).

Zmiany w OrdPU polegają m.in. na dodaniu nowego przepisu, tj. art. 78 § 3 pkt 3a OrdPU o treści: „Oprocentowanie przysługuje: 3a) w przypadkach przewidzianych w art. 77 § 1 pkt 4 i 4a – od dnia powstania nadpłaty”.

Podany przepis nawiązuje do art. 77 § 1 pkt 4 i 4a OrdPU, które stanowią:

„§ 1. Nadpłata podlega zwrotowi w terminie:

4) 30 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w art. 74 [wniosek o nadpłatę która powstała w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej]

4a) 30 dni od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub od dnia, w którym uchylono lub zmieniono w całości lub w części akt normatywny, jeżeli wniosek, o którym mowa w art. 74, został złożony przed terminem wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej”.

Dodanie nowego przepisu oznacza korzystną zmianę oprocentowania nadpłat dla podatników, bowiem odsetki od zwrotu podatku – gdy to wynika z korzystnego dla podatnika orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i TK – będą naliczane już od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu. Przed wprowadzeniem tego rozwiązania obowiązywał inny mniej korzystny przepis, który uzależniał liczenie odsetek od złożenia wniosku w określonym odgórnie terminie, który jednak został uchylony.

Natomiast zmiany w DyscypFinPubU polegają ogólnie rzecz ujmując na zmianie mechanizmu awizowania pism. Z punktu widzenia obwinionych (m.in. pracowników urzędów czy jednostek organizacyjnych gminy) to zmiany korzystne, bo wydłużono dla nich czas odbioru na przesyłkę. Dopiero, gdy tego nie zrobią, pismo pozostawiane jest dopiero w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Warto przypomnieć, że chodzi o pisma kierowane przez:

1) rzecznika dyscypliny finansów publicznych (pełni funkcję oskarżyciela)

2) regionalne komisje orzekające w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych (pełni funkcję orzekającą – wydaje orzeczenia).

Wskazane podmioty dokonują doręczeń różnego rodzaju pism w toku postępowania, np. wezwania, zawiadomienia, zarządzenia, postanowienia lub orzeczenia.

Nowelizacja powoduje zmiana brzmienia art. 186 DyscypFinPubU (reguluje tzw. doręczenie zastępcze), który będzie posiadał treść następującą:

„1. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób określony w art. 180 ust. 1 lub art. 184 operator pocztowy w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe przechowuje pismo przez okres 14 dni w swojej placówce pocztowej.

2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie 7 dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w placówce pocztowej, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej albo, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, albo w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.

3. W przypadku niepodjęcia pisma w terminie, o którym mowa w ust. 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru pisma w terminie nie dłuższym niż 14 dni od daty pierwszego zawiadomienia.

4. W przypadku niepodjęcia pisma w terminie, o którym mowa w ust. 3, doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w ust. 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy”.

Dochód z gospodarstwa rolnego dla celów pomocy społecznej

Zgodnie z art. 8 ust. 9 PomSpołU przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 459 zł. Przepis ten zakłada fikcję prawną, według której przyjmuje się ryczałtowy dochód z gospodarstwa rolnego, do którego strona posiada tytuł prawny. Bez znaczenia dla ustalenia tego dochodu pozostaje okoliczność, czy ziemia uprawiana byłaby przez właściciela czy oddana w dzierżawę, dochód ustala się tak samo, biorąc pod uwagę wielkość gospodarstwa rolnego. Przy czym chodzi o gospodarstwo rolne powyżej 1 ha przeliczeniowego, bowiem zgodnie z art. 8 ust. 4 pkt 6 PomSpołU do dochodu ustalanego dla celów pomocy społecznej nie wlicza się dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego.

Przepisy nie wyjaśniają, jak należy postąpić w przypadku, gdy mamy do czynienia z większą liczbą właścicieli gospodarstwa. Dokonując wykładni systemowej, odnosząc się do przepisów KC dotyczących współwłasności, należy podzielić stanowisko, zgodnie z którym dochód z hektarów przeliczeniowych powinien zostać podzielony na wszystkich współwłaścicieli gospodarstwa rolnego. Nie można bowiem do dochodu osoby starającej się o świadczenie z pomocy społecznej doliczyć dochodu z gospodarstwa rolnego, które w całości nie jest jego własnością. Do jego dochodu mogłaby być doliczona tylko taka kwota, która stanowi odpowiednik części własności, o ile ta część przekraczałaby 1 hektar przeliczeniowy (zob. wyr. WSA w Krakowie z 16.2.2016 r., III SA/Kr 1405/15, Legalis). W opisanym stanie faktycznym to nie ma miejsca, część ta jest mniejsza niż 1 ha przeliczeniowego, więc nie należy jej wliczać do dochodu dla celów pomocy społecznej.

Od 25 kwietnia 2025 roku obowiązują przepisy rozporządzenia w sprawie zasad ustalania przez kierowników niektórych urzędów rozkładu czasu pracy w tygodniu oraz jego wymiaru w poszczególnych dniach tygodnia

Zakres zmian

Rozporządzenie z 17.4.2025 r. w sprawie zasad ustalania przez kierowników niektórych urzędów rozkładu czasu pracy w tygodniu oraz jego wymiaru w poszczególnych dniach tygodnia (Dz.U. z 2025 r. poz. 512) określa zasady ustalania przez kierowników urzędów, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 7b, 8a, 12, 14, 15 i 16 ustawy o pracownikach urzędów państwowych (dalej: PracUrzPU) oraz ust. 2 PracUrzPU, tygodniowego rozkładu czasu pracy oraz jego wymiaru w poszczególnych dniach. Przepisy rozporządzenia stosuje się również do pracowników, o których mowa w art. 43 ust. 1 i 1a PracUrzPU. Rozporządzenie z 17.4.2025 r. uchyliło rozporządzenie w sprawie czasu pracy pracowników urzędów administracji rządowej.

Większa elastyczność czasu pracy

Rozporządzenie wyznacza ramy, w których kierownik urzędu ma ustalić rozkład i wymiar czasu pracy pracowników, określając czas, w którym ma być wykonywana praca w urzędzie, czyli czas, w którym urząd ma wykonywać swoje zadania. Zgodnie z rozporządzeniem kierownik urzędu ma obowiązek takiego ustalenia pracownikom rozkładu czasu pracy w tygodniu oraz jego wymiaru w poszczególnych dniach tygodnia, aby praca w urzędzie była wykonywana od poniedziałku do piątku, nieprzerwanie przez 8 godzin w każdym z tych dni. Ustalone w ten sposób godziny pracy w urzędzie mają uwzględniać przede wszystkim specyfikę wykonywanych zadań oraz potrzeby korzystających z niego obywateli. Najwcześniejszą porą rozpoczynania pracy urzędu może być godz. 7:00, co oznacza pracę urzędu do godz. 15:00, natomiast najpóźniejszą może być godz. 10:00, co spowoduje, że taki urząd ma pracować do godz. 18:00.

Godziny pracy urzędu adekwatne do potrzeb

Należy jednocześnie podkreślić, że czym innym są godziny pracy urzędu (w znaczeniu jego dostępności dla interesantów lub współpracy z innymi urzędami), a czym innym godziny pracy poszczególnych pracowników, które powinny być przez przełożonych tak ustalone, aby w godzinach pracy urzędu obsada pracownicza była adekwatna do wykonywanych zadań. W kwestiach dotyczących systemów i rozkładów czasu pracy poszczególnych pracowników zastosowanie mają regulacje zawarte w PracUrzPU, natomiast w sprawach w niej nieuregulowanych, obowiązuje Kodeks pracy. Nie będzie zatem przeszkód do stosowania w urzędzie, tak jak do tej pory, ruchomego czasu pracy czy indywidualnego rozkładu czasu pracy, pod warunkiem zapewnienia pracy urzędu zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu.

Zgodnie z rozporządzeniem, w urzędach, w których są wykonywane zadania związane z obsługą interesantów, w co najmniej w jednym dniu tygodnia, musi być zapewniona ich obsługa w godz. od 8:00 do 18.00.

Regulacje zawarte w rozporządzeniu przewidują również, że ze względu na szczególny charakter wykonywanych zadań na danym stanowisku pracy, kierownik urzędu może ustalić rozkład czasu pracy pracownika zatrudnionego na tym stanowisku pracy tak, aby przewidywał pracę zmianową, przypadającą między godz. 6:00 jednego dnia a godz. 6:00 następnego dnia, w systemie czasu pracy, który ma zastosowanie do tego pracownika.

Dni wolne

Ponadto, ze względu na szczególny charakter pracy wykonywanej w komórce organizacyjnej lub na stanowisku pracy, przewidziano możliwość ustalenia w rozkładzie czasu pracy pracowników tej komórki lub pracownika na tym stanowisku, dniem pracy dnia tygodnia niebędącego dniem pracy w urzędzie, w tym wyznaczonego przez kierownika urzędu dnia wolnego z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy ( art. 130 § 2 Kodeksu pracy) lub dnia wolnego podlegającego odpracowaniu. Warunkiem skorzystania z tego uprawnienia są uzasadnione potrzeby urzędu.

Jeżeli w urzędzie działa korpus służby cywilnej, to wyznaczone dni wolne muszą być tożsame z dniami wyznaczonymi zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów wydanym na podstawie art. 97 ust. 3 pkt 2 lub 3 ustawy o służbie cywilnej. Analogicznie, odpracowanie dnia wolnego od pracy ma następować w tę samą sobotę, która została wyznaczona do odpracowania dla członków korpusu służby cywilnej. Natomiast, jeżeli w danym urzędzie nie działa korpus służby cywilnej, kierownik urzędu może ustalić dniem pracującym sobotę przypadającą w tym samym okresie rozliczeniowym co wyznaczony dzień wolny lub w następnym okresie rozliczeniowym. O wyznaczeniu dnia wolnego podlegającego odpracowaniu kierownik urzędu musi niezwłocznie poinformować pracowników oraz interesantów, natomiast o wyznaczeniu soboty będącej dniem pracy kierownik urzędu musi poinformować pracowników oraz interesantów co najmniej z 7-dniowym wyprzedzeniem.

Możliwość udostępnienia inkasentowi listy z wykazem danych podatników i wysokością inkasa

Zgodnie z art. 29 RODO podmiot przetwarzający oraz każda osoba, która działa z upoważnienia administratora lub podmiotu przetwarzającego i posiada dostęp do danych osobowych, przetwarzają je wyłącznie na polecenie administratora, chyba że wymaga tego prawo UE lub prawo państwa członkowskiego.

Zdaniem Autora w sytuacji przedstawionej w pytaniu należy zastosować ten przepis, z uwagi na to, że mamy do czynienia z danymi osobowymi, które oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej, czyli osobie, której dane dotyczą. Możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizycznej (art. 4 pkt 1 RODO).

Upoważnienie udzielone na podstawie art. 29 RODO najbardziej pasuje do realizacji obowiązków poboru inkasa powierzonego danemu podmiotowi. Trudno tu stwierdzić, jaką formę powinno przybrać takie upoważnienie, ponieważ przepisy do tego się nie odnoszą. Może to więc być każda forma, ale przyjmuje się, że właściwa powinna tu być forma pisemna, w tym elektroniczna.

Głosowanie poza miejscem zamieszkania

Wyborca może być ujęty tylko w jednym spisie wyborców. Zasadą jest, że wyborca głosuje w tej komisji obwodowej, w której jest ujęty w spisie, czyli w komisji właściwej według miejsca jego zamieszkania. Tym niemniej istnieją możliwości głosowania w innym miejscu. Należy do nich zaliczyć:

1. zmianę miejsca głosowania;
2. zaświadczenie o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów.

Urzędy gmin są zaangażowane w przeprowadzanie obu tych procedur.

Ad. 1. Zmiana miejsca głosowania

Urzędy gmin przyjmują od wyborców wnioski o zmianę miejsca głosowania. Wniosek taki, aby został załatwiony pozytywnie, musi być złożony w kodeksowym terminie i musi spełniać wymagania formalne.

Każdy wyborca może zmienić miejsce głosowania w danych wyborach. Wniosek w tej sprawie składa się w okresie od 44. dnia przed dniem wyborów do 3. dnia przed dniem wyborów, czyli w przypadku majowych wyborów prezydenckich – od 4 kwietnia 2025 r. do 15 maja 2025 r. Wniosek o zmianę miejsca głosowania może zostać złożony na piśmie utrwalonym w postaci papierowej albo elektronicznej. Wniosek papierowy jest obsługiwany przez urzędy gmin. Musi on być opatrzony własnoręcznym podpisem i złożony w urzędzie gminy właściwej dla wybranego przez wyborcę stałego obwodu głosowania na obszarze gminy, w której wyborca przebywać będzie w dniu wyborów i gdzie w związku z tym zamierza głosować.

Wniosek w formie elektronicznej musi być opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej przez ministra cyfryzacji.

Portal gov.pl umożliwia wyborcom łatwą zmianę miejsca głosowania drogą elektroniczną. W tym celu konieczne jest zalogowanie się na stronie https://www.gov.pl/web/gov/zmien-miejsce-glosowania za pomocą loginu i hasła do profilu zaufanego lub innego sposobu logowania na profil zaufany, na przykład przy pomocy e-dowodu.

Złożenie wniosku o zmianę miejsca głosowania skutkuje ujęciem wyborcy w spisie w obwodzie głosowania właściwym dla adresu zadeklarowanego przebywania w dniu wyborów i skreśleniem ze spisu w stałym obwodzie głosowania właściwym dla adresu zameldowania na pobyt stały lub adresu stałego zamieszkania.

Jeżeli w wyborach Prezydenta RP będzie przeprowadzane ponowne głosowanie („druga tura”), to wniosek o zmianę miejsca głosowania w drugiej turze można złożyć 13, ale nie później niż na 3 dni przed ponownym głosowaniem, czyli w tych wyborach najpóźniej do dnia 29 maja 2025 r.

Należy też pamiętać, że – jak informuje PKW w Informacji o warunkach udziału obywateli polskich w głosowaniu w obwodach głosowania utworzonych w kraju w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień 18 maja 2025 r., ZPOW.501.5.2025 – wyborcy, którzy złożyli wniosek o zmianę miejsca głosowania przed I turą, będą ujęci w tym samym spisie wyborców również w przypadku przeprowadzania II tury wyborów.

Wzięcie udziału w głosowaniu w innym obwodzie, w tym również powrót do głosowania w miejscu stałego zamieszkania, będzie możliwe wyłącznie po:

1) otrzymaniu z dowolnie wybranego urzędu gminy zaświadczenia o prawie do głosowania lub

2) po złożeniu, najpóźniej do dnia 29 maja 2025 r., wniosku o zmianę miejsca głosowania wedle zasad opisanych wcześniej.

Złożenie wniosku o zmianę miejsca głosowania nakłada na urzędy gmin obowiązek – z jednej strony – ujęcia wyborcy w spisie w obwodzie głosowania właściwym dla adresu przebywania i – z drugiej strony – skreślenia ze spisu w stałym obwodzie głosowania właściwym dla adresu zameldowania na pobyt stały lub adresu stałego zamieszkania

Ad. 2. Zaświadczenie o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów

Wyborcy zmieniającemu miejsce pobytu przed dniem wyborów przysługuje też prawo żądania wydania zaświadczenia o prawie do głosowania. Otrzymuje je na wniosek złożony do dowolnie wybranego urzędu gminy. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.

Tego wniosku nie można złożyć elektronicznie. Jest on w związku z tym od początku do końca obsługiwany przez urzędy gmin. Wniosek taki można złożyć jedynie na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem w okresie od 4 kwietnia 2025 r. do 15 maja 2025 r. Aby otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania, należy przygotować dowód osobisty lub paszport oraz sam wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania. Można upoważnić inną osobę do odbioru zaświadczenia. W takim przypadku wyborca składa w urzędzie gminy wniosek o wydanie zaświadczenia i upoważnienie (mogą być ujęte w jednym dokumencie), w którym wskazuje swoje imię (imiona) i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, informację, w jakich wyborach wyborca jest uprawiony do głosowania, a także dane osoby upoważnionej do odebrania zaświadczenia.

Wniosek musi zostać podpisany przez wyborcę, nawet jeśli zaświadczenie odbiera pełnomocnik. Wójt wybranej gminy przygotowuje zaświadczenie i wydaje je wyborcy lub upoważnionej przez niego osobie za pokwitowaniem w urzędzie gminy, w którym złożono wniosek.

Zarówno zaświadczenie o prawie do głosowania, jak i pełnomocnictwo do odbioru zaświadczenia są bezpłatne.

W wyborach prezydenckich na podstawie takiego wniosku wyborcy wydaje się dwa zaświadczenia:

1) zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu pierwszego głosowania (czyli 18 maja) oraz

2) zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania, 1 czerwca (osobne zaświadczenia dla I i II tury wyborów).

Jeżeli w najbliższych wyborach prezydenckich będzie przeprowadzana II tura wyborów, to wyborca zmieniający miejsce pobytu między I a II turą może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania tylko w dniu ponownego głosowania. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia trzeba złożyć po dniu pierwszego głosowania w dowolnie wybranym urzędzie gminy, w terminie do dnia 29 maja 2025 r.

Wyborcę, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania, należy skreślić ze spisu wyborców, w którym uprzednio był ujęty. Na podstawie zaświadczenia wyborca może głosować w dowolnie wybranym lokalu wyborczym. Wyborcę przedkładającego komisji zaświadczenie dopuszcza się do głosowania po uprzednim wpisaniu go do spisu wyborców. Zaświadczenie o prawie do głosowania załącza się do spisu wyborców.

Realizacja orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego

Zgodnie z art. 11 ustawy Prawo oświatowe (dalej: PrOśw) zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej, jest zadaniem oświatowym:

1) gmin – w przedszkolach oraz w innych formach wychowania przedszkolnego, o których mowa w art. 32 ust. 2 PrOśw, a także w szkołach, o których mowa w art. 8 ust. 15 PrOśw;

2) powiatów – w szkołach i placówkach, o których mowa w art. 8 ust. 16 i 22a PrOśw;

Zgodnie z art. 127 PrOśw kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież niepełnosprawne, niedostosowane społecznie i zagrożone niedostosowaniem społecznym, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki odpowiednio w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych i szkołach lub oddziałach integracyjnych, przedszkolach i szkołach lub oddziałach specjalnych, innych formach wychowania przedszkolnego i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 7 PrOśw. Zgodnie z art. 127 ust. 3 PrOśw uczniowi objętemu kształceniem specjalnym dostosowuje się odpowiednio program wychowania przedszkolnego i program nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Dostosowanie następuje na podstawie opracowanego dla ucznia indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego uwzględniającego zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego określa zalecane formy kształcenia specjalnego, z uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia niepełnosprawności intelektualnej. Dyrektor szkoły, której uczeń posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, organizuje takie nauczanie w porozumieniu z organem prowadzącym.

Zgodnie z § 13 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego określa się m.in. „zalecane cele rozwojowe i terapeutyczne do realizacji podczas zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych, zajęć rewalidacyjnych, socjoterapeutycznych i resocjalizacyjnych oraz w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dziecku lub uczniowi i, w zależności od potrzeb, jego rodzicom, przez przedszkole, szkołę, ośrodek lub placówkę oraz poradnię, wraz ze wskazaniem zalecanych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a w przypadku dzieci i uczniów niepełnosprawnych – również zalecanych rodzajów zajęć rewalidacyjnych”.

Nie powinno się w opinii autora w orzeczeniu określać miejsc realizacji zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Za realizację zaleceń, w tych jakość zajęć, wynikających z orzeczenia odpowiedzialny jest dyrektor szkoły.

Biorąc powyższe pod uwagę uczeń powinien realizować zajęcia wskazane w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego na terenie szkoły. Są szkoły niepubliczne, które zapewniają z dotacji finansowanie części zajęć poza szkołą, choć w opinii autora nie jest to prawidłowe. Natomiast w przypadku szkoły prowadzonej przez JST nie ma takiej możliwości.