Nowelizacja ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa

W Dzienniku Ustaw RP w dniu 16.8.2024 r. ukazała się ustawa z 24.7.2024 r. o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa oraz ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. z 2024 r. poz. 1246).

Nowelizacja wprowadza zmiany zasadniczo w dwóch aktach prawnych, a mianowicie w ustawie o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa (dalej: ŚwPienSołtysU) oraz w ustawie o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (dalej: ŚwiadczUzupU).

Zmianie ulegnie przepis art. 2 ŚwPienSołtysU, który po nowelizacji otrzyma brzmienie:

„1. Świadczenie przysługuje osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:

1) pełniła funkcję sołtysa przez okres co najmniej 7 lat (…)”.

Z motywów przedstawionych w uzasadnieniu projekt senackiego (druk nr 407 – senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa oraz ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji) wynika m.in., że nowelizacja ustawy ma zmierzać do sprawiedliwych zasad przysługiwania ww. świadczenia. Zrezygnowano z wymogu zarówno kadencyjności, jak i wspomnianego minimum 8-letniego okresu pełnienia funkcji, co spowoduje poszerzenie kręgu uprawnionych do ww. świadczenia.

Uchylony zostanie również art. 2 ust. 3 ŚwPienSołtysU. W uzasadnieniu nowelizacji wskazano, że przepis ten pozbawiał prawa do świadczenia pieniężnego sołtysów seniorów pełniących funkcję wyłącznie przed 1990 r., mimo że podobnie jak ich następcy otrzymali oni mandat mieszkańców w wyborach bezpośrednich i demokratycznych, a dodatkowo pracowali na rzecz społeczności w trudniejszych warunkach niż obecne.

Zmianie ulegnie również brzmienie art. 4 ŚwPienSołtysU, które po nowelizacji otrzyma następującą treść: „W przypadku, o którym mowa w ust. 4, wraz z wnioskiem o przyznanie świadczenia wnioskodawca składa pisemne oświadczenie o spełnieniu wymogu, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, potwierdzone pisemnymi oświadczeniami złożonymi przez co najmniej 3 osoby zamieszkujące w sołectwie w czasie, w którym wnioskodawca pełnił w nim funkcję sołtysa”. W uzasadnieniu projektu wskazano, że zmiana podyktowana była ułatwieniem postępowania dowodowego w sytuacji, gdy ustalenie okresu pełnienia funkcji sołtysa następuje na podstawie pisemnego oświadczenia wnioskodawcy potwierdzonego pisemnymi oświadczeniami. Nowelizacja przewiduje obowiązek uzyskania pisemnych oświadczeń od 3 osób zamieszkujących w sołectwie w czasie, gdy wnioskodawca pełnił w nim funkcję sołtysa (obowiązująca ustawa wymaga uzyskania tych oświadczeń od 5 osób).

Niezależnie od ww. zmian, stricte związanych z ŚwPienSołtysU, nowelizacja zawiera również kilka przepisów przejściowych. Do tej grupy zalicza się w szczególności art. 3 o treści:

„W sprawach o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy:

1) świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa przyznaje się osobie, która spełnia warunki określone w art. 2 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą;

2) do wniosków o przyznanie świadczenia pieniężnego z tytułu pełnienia funkcji sołtysa stosuje się przepis art. 4 ust. 5 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą”.

Ideą tego przepisu jest to, że do rozpatrzenia wniosków o świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, złożonych przez sołtysów przed dniem wejścia w życie tej ustawy, będą stosowane nowe kryteria ustawowe, zarówno w zakresie wymaganego okresu pełnienia funkcji sołtysa, jak i sposobu dokumentowania tego okresu.

Ostatni z przepisów należących do grupy przejściowych to art. 4 o treści: „Zmiana wysokości świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, które zostało przyznane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy osobie pobierającej świadczenie pieniężne z tytułu pełnienia funkcji sołtysa, w związku z art. 2 ust. 2 ustawy zmienianej w art. 2 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, następuje z urzędu. Decyzję w tej sprawie wydaje się w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji”. Przepis ten nawiązuje więc ponownie do osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (do których nawiązywała również zmiana w art. 3 ustawy nowelizującej). Z uzasadnienia projektu nowelizacji wynika w tym zakresie, że przepis ten stanowi podstawę do wypłacania świadczenia uzupełniającego w wysokości nie pomniejszonej osobom, którym zostało przyznane to świadczenie przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, a pobierają one świadczenie pieniężne z tytuły pełnienia funkcji sołtysa.

Opłaty za korzystanie ze środowiska w 2025 r.

Z art. 291 ust. 1 Prawa ochrony środowiska wynika, że w 2024 r. górne jednostkowe stawki opłat wynoszą, co do zasady: 512,23 zł/kg za 1 kg gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza, a także 375,25 zł/Mg za umieszczenie 1 Mg odpadów na składowisku.

Stawki tych opłat za rok poprzedni podlegają z 1 stycznia każdego roku podwyższeniu w stopniu odpowiadającym średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ogłaszanemu przez Prezesa GUS, w formie komunikatu, w Dz.Urz. M.P. Natomiast minister klimatu, nie później niż do 31 października każdego roku, ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dz.Urz. M.P., wysokość stawek opłat na rok następny.

W związku z tym w 2025 r. górne jednostkowe stawki opłat za korzystanie ze środowiska określono w załączniku nr 1 do powyższego obwieszczenia, zaś jednostkowe stawki opłat za korzystanie ze środowiska za:

– określono w załączniku nr 2 do obwieszczenia.

I tak, w 2025 r. górne jednostkowe stawki opłat za korzystanie ze środowiska wynoszą za (załącznik nr 1):

Natomiast w załączniku nr 2 jednostkowe stawki opłaty za:

W Dz.Urz. M.P. z 2024 r. pod poz. 784 opublikowano obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z 13.8.2024 r. w sprawie wysokości stawek kar za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu na rok 2025.

Z obwieszczenia wynika, że w 2025 r. określono górną jednostkową stawkę kary za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu przenikającego do środowiska, za jeden dB przekroczenia, w wysokości 96 zł, natomiast jednostkowe stawki kar za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu, określono w załączniku do obwieszczenia i wynoszą one w zł za każdy dB przekroczenia (w zależności od pory dnia lub nocy) odpowiednio:

Ustawa o ochronie sygnalistów to duże wyzwanie dla pracodawców w zakresie ochrony danych osobowych i zachowania poufności

Przetwarzanie danych osobowych a ochrona sygnalistów

Ustawa o sygnalistach, która wchodzi w życie 25.9.2024 r., wprowadza szereg nowych obowiązków dla firm i instytucji a w szczególności administratorów danych osobowych związanych przede wszystkim z przetwarzaniem danych osobowych zawartych w zgłoszeniu naruszenia, jak i danych samych sygnalistów.

W toku prac legislacyjnych nad ustawą o ochronie sygnalistów UODO podkreślał, że zasady przetwarzania danych osobowych zarówno sygnalistów, jak i danych osób, których zgłoszenie dotyczy, powinny być doprecyzowane. W piśmie do marszałka Senatu RP urząd wskazał na wątpliwości dotyczące przyjętych przez Sejm przepisów. Podkreślił, że ustawa nie jest konsekwentna w kształtowaniu praw i obowiązków sygnalistów, którzy chcą dokonać zgłoszenia zarówno w trybie imiennym, jak i anonimowym. Ustawa z jednej strony dopuszcza zgłoszenia anonimowe, a z drugiej nie zawiera wystarczająco jasnych wymagań z tym związanych. Prezes UODO apelował również o określenie w projektowanej ustawie, jakie dane osobowe umożliwią identyfikację tożsamości sygnalistów. Takie rozwiązanie zapewniłoby przyjęcie spójnego katalogu przetwarzanych danych osobowych w poszczególnych rejestrach w kontekście identyfikacji. Tożsamość sygnalisty to nie tylko imię i nazwisko, ale wszelkie dane, na podstawie których można go pośrednio zidentyfikować, takie jak np. jego miejsce pracy.

Administratorzy muszą jasno określić, w jakim celu zbierają i przetwarzają dane osobowe związane ze zgłoszeniami o naruszeniach prawa. Przy wdrażaniu przepisów powinni również przeprowadzić obowiązkową analizę skutków dla ochrony danych. Zgodnie z zasadą minimalizacji danych zbieranie danych osobowych należy ograniczyć do tych, które są niezbędne.

Bezpieczne dane osobowe to ochrona przed działaniami odwetowymi

Celem wdrażanych przepisów jest zapewnienie osobom zgłaszającym nieprawidłowości ochronę przed ewentualnymi działaniami odwetowymi, takimi jak zwolnienie, obniżenie pensji, utrata szansy na awans czy mobbing. Z przeprowadzonego przez EY „Światowego Badania Uczciwości w Biznesie 2024” wynika, że do 64 % (z 79 % w 2022 r.) spadła liczba ankietowanych, którzy ufają, że można sygnalizować nieprawidłowości w pracy bez obawy o negatywne konsekwencje związane ze zgłoszeniem. Badani twierdzą, że nie zgłaszają naruszeń z powodu braku wiary, że wywoła to jakąkolwiek reakcję (wzrost z 34 % w 2022 r. do 43 %). Potencjalni sygnaliści wciąż obawiają się o dalszy rozwój kariery (40 % respondentów). Stąd tak ważne jest zapewnienie ochrony danych na odpowiednim poziomie.

Szkolenia w zakresie ochrony i przetwarzania danych sygnalistów

Kluczowym elementem wdrożenia nowych przepisów jest edukacja pracowników. Pracodawcy powinni również przeprowadzać regularne szkolenia z zakresu ochrony danych osobowych, w tym zasady przetwarzania danych sygnalistów.

Źródło: newseria.pl

Warunki zlokalizowania budynku gospodarczego na obszarze specjalnej ochrony ptaków i Natura 2000

Z kontekstu zapytania należy wnioskować, że chodzi o zakazy ujęte w przepisach ustawy o ochronie przyrody (dalej: OchrPrzyrodU). Należy zatem przytoczyć treść jej następujących przepisów:

Art. 24 [Zakazy]

1.Na obszarze chronionego krajobrazu mogą być wprowadzone następujące zakazy:

(…)

2) realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

(…)

8) budowania nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od:

a) linii brzegów rzek, jezior i innych naturalnych zbiorników wodnych,

(…)

2. Zakazy, o których mowa w art. 24 ust. 1–1b OchrPrzyrodU, nie dotyczą:

1) wykonywania zadań na rzecz obronności kraju i bezpieczeństwa państwa;

2) prowadzenia akcji ratowniczej oraz działań związanych z bezpieczeństwem powszechnym;

3) realizacji inwestycji celu publicznego;

(…).

Znaczenie ma również art. 53 ust. 4 pkt 8 oraz art. 60 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: PlanZagospU), w których postanowiono, że:

Art. 53 [Postępowanie w sprawie wydania decyzji]

(…)

4. Decyzje, o których mowa w art. 51 ust. 1 PlanZagospU, wydaje się po uzgodnieniu z:

8) regionalnym dyrektorem ochrony środowiska – w odniesieniu do innych niż wymienione w art. 53 ust. 4 pkt 7 PlanZagospU obszarów objętych ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody;

(…).

Art. 60 [Organy uprawnione do wydania decyzji]

1. Decyzję o warunkach zabudowy wydaje, z zastrzeżeniem art. 60 ust. 3 PlanZagospU, wójt, burmistrz albo prezydent miasta po uzgodnieniu z organami, o których mowa w art. 53 ust. 4 PlanZagospU, i uzyskaniu uzgodnień lub decyzji wymaganych przepisami odrębnymi.

(…).

W kontekście przywołanych wyżej przepisów warto odnotować wyrok WSA w Warszawie z 11.1.2018 r., IV SA/Wa 2410/17, Legalis, w którym analizowano skargę spółki na decyzję GDOŚ w przedmiocie odmowy uzgodnienia projektu decyzji o warunkach zabudowy w odniesieniu do budynku gospodarczego, planowanego do usytuowania w granicach obszaru chronionego krajobrazu. W podanej sprawie RDOŚ odmówił uzgodnienia przedłożonego projektu decyzji uznając, że planowane zamierzenie inwestycyjne naruszy zakaz wymieniony w uchwale sejmiku województwa w sprawie obszaru chronionego krajobrazu, tj. zakaz budowania nowych obiektów budowlanych w pasie o szerokości 100 m od: a) linii brzegów rzek, jezior i innych naturalnych zbiorników wodnych, b) zasięgu lustra wody w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących przy normalnym poziomie piętrzenia określonym w pozwoleniu wodnoprawnym, o którym mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1 PrWod – z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej.

Z powyższego należy więc wnioskować, że decyzja o warunkach zabudowy wymaga w podanym zakresie przedmiotowym uzgodnienia z RDOŚ. Organ ten weryfikuje warunki w kontekście zapisów OchrPrzyrodU oraz postanowień uchwały sejmiku województwa w sprawie wyznaczenia obszaru chronionego krajobrazu, gdzie są określane m.in. zakazy właściwe dla danego obszaru chronionego krajobrazu lub jego części, wybrane spośród zakazów wymienionych w art. 24 ust. 1 OchrPrzyrodU i wynikające z potrzeb ochrony tego krajobrazu.

Pracownik samorządowy na stanowisku urzędniczym skazany prawomocnym wyrokiem 

Zgodnie z ustawą o pracownikach samorządowych stanowisko urzędnicze może zajmować osoba, która nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego z art. 178a § 1 Kodeksu karnego (dalej: KK) jest przestępstwem, które można popełnić z winy umyślnej i jest ścigane z oskarżenia publicznego (brak jest w KK odrębnego typu tego przestępstwa popełnionego nieumyślnie, natomiast z oskarżenia prywatnego ścigane są przestępstwa wskazane w KK). Osoba, skazana prawomocnie za to przestępstwo nie może zajmować w samorządzie stanowiska urzędniczego.

Natomiast w myśl ustawy o pracownikach samorządowych w przypadku skazania prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe zastępcy wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, wicestarosty, członka zarządu powiatu, marszałka województwa, wicemarszałka województwa, członka zarządu województwa, skarbnika gminy, skarbnika powiatu, skarbnika województwa, sekretarza gminy, sekretarza powiatu, sekretarza województwa, przewodniczącego zarządu związku jednostek samorządu terytorialnego, członka zarządu związku jednostek samorządu terytorialnego, burmistrza dzielnicy m.st. Warszawy, zastępcy burmistrza dzielnicy m.st. Warszawy, członka zarządu dzielnicy m.st. Warszawy lub pracownika samorządowego zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na stanowisku urzędniczym właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego lub związku jednostek samorządu terytorialnego albo podmiot wykonujący czynności z zakresu prawa pracy wobec pracownika samorządowego odwołuje go lub rozwiązuje z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem najpóźniej po upływie miesiąca od dnia, w którym uzyskał informację o fakcie prawomocnego skazania.

Jeżeli urzędnik dopuścił się zatem tego przestępstwa w czasie trwania zatrudnienia, należy go zwolnić z pracy za wypowiedzeniem w terminie wyżej wskazanym.

Projekt zmiany ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych

Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 2 lit. c (dodawany w art. 36 ust. 3) i pkt 7 (dodawany art. 68f) oraz art. 3 (przepis przejściowy dotyczący postępowań o udzielenie zamówienia publicznego dotyczących nabycia autobusów), które mają wejść w życie z dniem 1.1.2025 r. Warto zwrócić przy tym uwagę na przepis przejściowy określający, że w przypadku postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, wszczętych i niezakończonych przed 1.1.2025, które dotyczą nabycia autobusów wykorzystywanych przy wykonywaniu przewozów pasażerskich w transporcie drogowym w ramach komunikacji miejskiej w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy z 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym nie będą mieć zastosowania wymogi dotyczące nabywania wyłącznie autobusów zeroemisyjnych, o których mowa w art. 36 ust. 3 ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych (dalej: ElektromobPalAltU) w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą.

W uzasadnieniu do projektu przypomina się, że obowiązujące przepisy wyznaczają obowiązki dla samorządów liczących powyżej 50 000 mieszkańców w zakresie zapewnienia minimalnego udziału pojazdów elektrycznych we flocie urzędu, a także wyznaczają wymogi w zakresie minimalnego udziału pojazdów elektrycznych i napędzanych gazem ziemnym wykorzystywanych do realizacji zadań publicznych przez samorządy liczące powyżej 50 000 mieszkańców. Ponadto określają wymóg zapewnienia minimalnego udziału autobusów zeroemisyjnych oraz napędzanych biometanem przy świadczeniach usług komunikacji miejskiej w miastach liczących powyżej 50 000 mieszkańców oraz sporządzania analizy kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem, przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej, autobusów zeroemisyjnych. Wyznaczają także wymóg zapewnienia minimalnego udziału nisko- i zeroemisyjnych pojazdów samochodowych kat. M i kat. N w całkowitej liczbie pojazdów objętych udzielonymi zamówieniami publicznymi, o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, na nabycie pojazdów (sprzedaż, leasing, najem lub dzierżawa z opcją zakupu), realizację usług o charakterze transportowym o określonych kodach CPV i realizację usług w zakresie drogowego publicznego transportu zbiorowego).

Podkreślić należy, że projektowane zmiany mają przede wszystkim na celu:

1. ustanowienie obowiązku nabywania przez gminy liczące powyżej 100 000 mieszkańców, Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię oraz podmioty, którym zlecono lub powierzono wykonywanie przewozów pasażerskich w transporcie drogowym w ramach komunikacji miejskiej na obszarze gminy, w której liczba mieszkańców jest wyższa niż 100 000 lub związku metropolitalnego do nabywania wyłącznie autobusów zeroemisyjnych w celu wykonywania przewozów pasażerskich w transporcie drogowym w ramach komunikacji miejskiej,
2. zniesienie obowiązku wykonywania, zlecania lub powierzania wykonania zadania publicznego z zapewnieniem odpowiedniego udziału pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym przez samorządy liczące powyżej 50 000 mieszkańców,
3. zniesienie obowiązku świadczenia i zlecania świadczenia usługi komunikacji miejskiej z zapewnieniem określonego udziału autobusów zeroemisyjnych lub autobusów napędzanych biometanem we flocie samorządów liczących powyżej 50 000 mieszkańców.

W związku z powyższym projektowane zmiany w zakresie art. 35 ust. 2–4 ElektromobPalAltU mają uchylić obowiązek zapewnienia minimalnego udziału pojazdów elektrycznych lub pojazdów napędzanych gazem ziemnym przy wykonywaniu zadań publicznych na obszarze JST powyżej 50 000 mieszkańców. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazuje się, że nałożone w 2018 r. obowiązki nie są realizowane przez zobowiązane podmioty ze względu na wysoki koszt zakupu i eksploatacji pojazdów nisko- i zeroemisyjnych, który w wielu przypadkach przekracza możliwości budżetowe JST oraz podmiotów, którym zlecane jest wykonywanie zadań publicznych. Zgodnie z założeniami z 2018 r. (kiedy przepisy normujące te kwestie wchodziły w życie) ceny pojazdów elektrycznych miały zrównać się z cenami pojazdów spalinowych ok. 2022–2023 r. Poziom cen jednak nie zrównał się, a co za tym idzie, zakup nowych pojazdów, spełniających wymogi ustawy o elektromobilności skutkowałby istotnym wzrostem cen świadczonych usług, co byłoby nieakceptowalne społecznie.

Ponadto w projekcie ustawy w zakresie art. 36 ust. 1 dla gmin powyżej 50 000 mieszkańców zrezygnowano z określenia minimalnego progu udziału autobusów zeroemisyjnych lub napędzanych biometanem we flocie użytkowanych pojazdów, wykorzystywanych do wykonywania lub zlecania wykonywania przewozów pasażerskich w transporcie drogowym w ramach komunikacji miejskiej. Ponadto, w celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych dodano, że przepis dotyczy także związku metropolitalnego w województwie śląskim. Nie uchylono przepisu całkowicie, jednak zrezygnowano z określania konkretnych progów procentowych.

W uzasadnieniu do projektowanych zmian podnosi się, że obowiązujący obecnie próg określony na poziomie 10% spełnia jedynie około 10% samorządów objętych przepisami ustawy o elektromobilności. Mając na uwadze, że zgodnie z przepisami art. 68 ust. 4 pkt 3 ElektromobPalAltU od 1.1.2025 r. JST, o których mowa w art. 36 ust. 1 ElektromobPalAltU, byłyby zobowiązane do zapewnienia udziału autobusów zeroemisyjnych lub autobusów napędzanych biometanem w użytkowanej flocie pojazdów w wysokości co najmniej 20%, a docelowo w 2028 r. na poziomie 30%, realizacja obowiązków ustawowych przy obecnych wskazaniach jest trudna do zrealizowania. W związku z tym za zasadne uznano usunięcie konkretnych progów procentowych.

W art. 1 pkt 2 lit. c projektu ustawy w zakresie dodawanego do art. 36 ust. 3 ElektromobPalAltU od 1.1.2025 r. miałby być wprowadzony obowiązek nabywania przez gminy o liczbie mieszkańców wyższej niż 100 000, Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię oraz podmioty, którym zlecono lub powierzono wykonywanie przewozów pasażerskich w transporcie drogowym w ramach komunikacji miejskiej na obszarze tej gminy lub związku metropolitalnego, wyłącznie autobusów zeroemisyjnych w celu wykonywania komunikacji miejskiej.

Kluczowe znaczenie w obszarze związanym z udzielaniem zamówień publicznych mogą mieć projektowane zmiany polegające na uchyleniu w art. 68 ElektromobPalAltU ustępów 3 i 4. Są to przepisy przejściowe dotyczące minimalnego udziału pojazdów elektrycznych lub pojazdów napędzanych gazem ziemnym przy realizacji zadań publicznych oraz minimalnego udziału autobusów zeroemisyjnych lub autobusów napędzanych biometanem we flocie autobusów komunikacji miejskiej. W związku z proponowanym uchyleniem wymogu zapewnienia minimalnego udziału pojazdów nisko- i zeroemisyjnych przy realizacji zadań publicznych zawartych w art. 35 ust. 2–4 ElektromobPalAltU oraz świadczenia usług komunikacji miejskiej zgodnie z art. 36 ust. 1 ElektromobPalAltU, nie będą stosowane także wymogi w okresie przejściowym.

W projekcie ustawy przewidziano także zmiany związane z art. 68a ElektromobPalAltU. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazuje się, że zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 36 ust. 3 ElektromobPalAltU, gminy o liczbie mieszkańców wyższej niż 100 000, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia oraz podmioty, którym zlecono lub powierzono wykonywanie przewozów pasażerskich w transporcie drogowym w ramach komunikacji miejskiej na obszarze tej gminy lub związku metropolitalnego, zobowiązane będą do nabywania wyłącznie autobusów zeroemisyjnych w celu wykonywania usług związanych z zapewnieniem komunikacji miejskiej. Z kolei art. 68a ust.1 pkt 3 ElektromobPalAltU zawiera regulacje odnoszące się do zapewnienia przez zamawiającego odpowiedniego udziału autobusów zeroemisyjnych w całkowitej liczbie tego rodzaju pojazdów objętych zamówieniami publicznymi, o których mowa w art. 68b ElektromobPalAltU. Udział ten wynosi 32% do 31.12.2025 r. oraz 46% od 1.1.2026 r. do 31.12.2030 r. Podmioty, o których mowa w art. 36 ust. 3 ElektromobPalAltU zobowiązane będą od 1.1.2025 r. do nabywania 100% autobusów elektrycznych, dlatego też należy wyłączyć wobec nich wymogi wynikające z art. 68a ust. 1 pkt 3 ElektromobPalAltU, ponieważ wskazane w nim progi procentowe są niższe.

Źródło: https://legislacja.gov.pl/projekt/12386951/katalog/13068495#13068495

Raport PIP: kontrole nieprawidłowości w prowadzeniu PPK. Kara dla pracodawców w wysokości 106 000 zł

Najwięcej kontroli w podmiotach zatrudniających 50 do 249 osób

W 2023 r. podobnie jak w latach poprzednich (od 2019 r., kiedy PPK zaczęli tworzyć najwięksi pracodawcy w Polsce) PIP prowadzi kontrole w zakresie PPK. W skontrolowanych jednostkach pracę świadczyło 74,1 tys. osób, w tym blisko 60 tys. pracowników na podstawie stosunku pracy. Zakres kontroli obejmował zagadnienia dotyczące zarówno obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie jak i umowy o prowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych, PIP kontrolowała również dokonywania wpłat do PPK w wymaganym przepisami terminie. Łącznie w 2023 r. przeprowadzono 262 kontrole, z czego 36 inicjowanych było skargami pracowników.

W ramach PPK najwięcej, czyli 98 kontroli PIP przeprowadziła w podmiotach zatrudniających od 50 do 249 osób. Ponadto 76 kontroli było przeprowadzonych w podmiotach zatrudniających od 10 do 49 osób, 57 kontroli – w zakładach powyżej 250 osób oraz 31 kontroli w najmniejszych podmiotach, czyli tych zatrudniających do 9 osób. Sektora publicznego dotyczyło 47 kontroli, z czego 4 kontrole przeprowadzono w jednostkach państwowych, natomiast 43 kontrole zostały przeprowadzone w jednostkach samorządowych.

Inspekcja Pracy wskazuje, że w 2023 r. nieprawidłowości stwierdzono u prawie 23% kontrolowanych pracodawców, co wskazuje na wzrost w stosunku do dwóch poprzednich lat Najwięcej nieprawidłowości ujawniono w zakładach zatrudniających do 9 osób (45% kontrolowanych pracodawców) oraz od 10 do 49 osób (35,5%). Naruszenia przepisów dotyczyły głównie pracodawców z sektora prywatnego (29% kontrolowanych). W sektorze publicznym występowały zdecydowanie rzadziej (13% pracodawców).

Nieprawidłowości w zawieraniu umowy o prowadzenie PPK

Co do zasady, umowy o zarządzanie PPK, były zawierane przez podmioty zatrudniające w określonych przepisami terminach. Stwierdzono 14 wykroczeń w zakresie braku umowy o zarządzanie PPK oraz 8 wykroczeń dotyczących uchybienia terminom zawarcia umów o zarządzanie PPK. Jako główną̨ przyczynę̨ podawano: przeoczenie terminu przez podmiot zatrudniający (umowa była zawierana po otrzymaniu od Polskiego Funduszu Rozwoju wezwania do zawarcia tej umowy). Inne przyczyny to brak dostatecznej wiedzy w zakresie nowych obowiązków dotyczących PPK, zwłaszcza w mniejszych podmiotach zatrudniających.

W odniesieniu do zawierania umów o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej inspektorzy pracy stwierdzili 25 wykroczeń, w tym 17 dotyczyło nie zawarcia umowy, a pozostałe zawarcia umowy po terminie. Często nieterminowe zawarcie umów o prowadzenie PPK dotyczyło poszczególnych pracowników, np. nowo zatrudnionych. Wśród przyczyn tej nieprawidłowości wskazywano: niewywiązanie się̨ z obowiązków wskazanych w umowie o współpracy przez wynajęte zewnętrzne biuro rachunkowe, brak dostatecznej wiedzy służb pracowniczych, błędy interpretacyjne obowiązujących przepisów prawa.

Nieprawidłowości w dokonywaniu wpłat do PPK

Najwięcej, wykroczeń, bo aż 52 stwierdzono w zakresie dokonywania wpłat do PPK, w tym: 28 wykroczeń w zakresie niedokonania wpłaty do PPK, 2 wykroczenia dotyczące zaniżenia kwoty należnej oraz 22 wykroczenia dotyczyły nieterminowego przekazania środków do PPK.

Wskazywane przez pracodawców przyczyny wyżej wymienionych uchybień to: pomyłka przy wpisywaniu kwoty przelewu wpłaty do PPK, brak środków finansowych na dokonanie wpłat, błędy w funkcjonowaniu programów kadrowo-płacowych, a także niewłaściwe oznaczenie przekazywanych kwot, co skutkowało zwrotem przekazanych środków.

Ponadto część nieprawidłowości związana była z ponownym autozapisem do PPK, który miał miejsce na początku 2023 r. Ponowny autozapis dotyczył osób, które złożyły deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. W ramach automatycznego zapisu do PPK mogły one pozostać w PPK (pracodawca zapisywał je automatycznie) lub złożyć ponowną rezygnację z oszczędzania w programie. Deklaracje rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK złożone począwszy od 1.3.2023 r. będą ważne do 28.2.2027 r., czyli do kolejnego automatycznego zapisu w ramach PPK.

Wnioski z wyników kontroli

W związku z ujawnieniem 99 wykroczeń inspektorzy PIP nałożyli łącznie 72 mandaty na kwotę̨ blisko 106 tys. zł, zastosowali 27 środków oddziaływania wychowawczego, w 2 przypadkach skierowali wnioski do sądu.

Najważniejsze wnioski PIP po kontrolach w 2023 r. dotyczących przestrzegania przepisów ustawy o PPK to:

Raport roczny dotyczący ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw i energii elektrycznej

Raport zawiera dane szczegółowo określone w § 1 ust. 2 rozporządzenia, czyli m.in. dotyczące:

Natomiast podsumowanie raportu zawiera dane określone w § 1 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia, w zakresie:

Dodatek motywacyjny dla kierownika gminnego ośrodka pomocy społecznej

Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej, obowiązująca od 1.6.2024 r., przyznała Radzie Ministrów możliwość przyjęcia w formie uchwały rządowego programu dofinansowania wynagrodzeń oraz kosztów składek od tych wynagrodzeń pracowników określonych w tym programie, zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub na ich zlecenie. Dofinansowanie wynagrodzeń może być wypłacane także w formie dodatku motywacyjnego.

Dnia 19.6.2024 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia rządowego programu „Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w postaci dodatku motywacyjnego na lata 2024–2027” (M.P. z 2024 r. poz. 505). W ramach Programu przewiduje się dodatek motywacyjny w wysokości 1000 zł brutto w okresie od 1.7.2024 r. do 31.12. 2027 r. W poz. V dookreślono w nim zasady przyznawania dodatku, okresy, za które przysługuje itp. Dodatki są finansowane z dotacji celowej.

Program jest adresowany do pracowników zatrudnionych w ramach stosunku pracy w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, o których mowa w art. 6 pkt 5 ustawy o pomocy społecznej. Program ma na celu wsparcie pracowników realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej w następujących jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej:

1) ośrodkach pomocy społecznej;

2) powiatowych centrach pomocy rodzinie;

3) centrach usług społecznych − w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych;

4) domach pomocy społecznej;

5) placówkach specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego;

6) ośrodkach interwencji kryzysowej;

7) ośrodkach wsparcia, w tym:

a) ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi (w tym środowiskowych domach samopomocy),

b) dziennych domach pomocy,

c) domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży,

d) schroniskach dla osób bezdomnych,

e) schroniskach dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi,

f) klubach samopomocy.

Przewidziano zatem dwa warunki, które muszą zostać łącznie spełnione:

1) zatrudnienie w OPS,

2) realizowanie zadań zakresu pomocy społecznej.

Pracodawcą kierownika GOPS jest jednostka, którą kieruje. Pierwszy warunek jest zatem spełniony. Podstawowe zadania pomocy społecznej wymienia art. 15 ustawy o pomocy społecznej. Pomoc społeczna polega w szczególności na:

1) przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;

2) pracy socjalnej;

3) prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;

4) analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;

5) realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;

6) rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Kierownik GOPS kieruje OPS, wydaje decyzje itp. realizuje zatem działania w zakresie pomocy społecznej. Zdaniem autora odpowiedzi jest uprawniony do tego dodatku.

Podstawą przyznania dodatku jest uchwała RM. Nie ma w związku z tym konieczności wprowadzania zmian do regulaminów wynagradzania przewidujących prawo do tego świadczenia. Odnośnie jednak do kierownika GOPS wójt (burmistrz, prezydent miasta) określa, w drodze zarządzenia, maksymalne miesięczne wynagrodzenie kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych. Pod pojęciem wynagrodzenia rozumieć w tym przypadku należy całokształt świadczeń o charakterze wynagrodzenia. Uznać należy, że powinny zatem nastąpić zmiany w zarządzeniu oraz pisemne przyznanie dodatku.

Od września nowe raporty ZUS. Zmiany dotyczą tylko nauczycieli

W raporcie ZUS RPA będzie nowy blok III.G: Okres wykonywania pracy nauczycielskiej – Karta nauczyciela. W tym bloku płatnik składek będzie wykazywać za określoną grupę ubezpieczonych okres wykonywania pracy nauczycielskiej w placówkach, o których mowa w ustawie Karta Nauczyciela. Będą to dane analogiczne do tych, które obecnie płatnicy wykazują za osoby wykonujące pracę nauczyciela na podstawie ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

W raporcie informacyjnym ZUS RIA w bloku IX zmieni się nazwa na: Okresy wykonywania pracy nauczycielskiej w placówkach, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r. poz. 2215) od 1.01.1999 r. W tej nazwie nie będzie już daty „do”. Oznacza to, że od 1.9.2024 r. płatnik składek wypełnia to pole za ubezpieczonego, który był zatrudniony w okresie od 1.1.1999 r. do 31.12.2018 r., ale w pozycji „do” poda datę 31.8.2024. Jest to więc blok, w którym płatnik wykazuje pracę nauczycielską, którą ubezpieczony wykonywał na podstawie Karty Nauczyciela od stycznia 1999 r. do sierpnia 2024 r.

Okres bieżący płatnik wykazuje w raportach ZUS RPA.

Nie zmieniły się przepisy określające za jakich ubezpieczonych i kiedy płatnik składa dokumenty RIA. Raport informacyjny ZUS RIA płatnik składa, jeśli zdecydował się na krótszy okres przechowywania akt pracowniczych danego ubezpieczonego, czyli przez 10, a nie przez 50 lat (tj. złożył dobrowolnie dokument OSW – oświadczenie o zamiarze skrócenia przechowywania akt pracowniczych). Raport RIA płatnik składa za pracowników i zleceniobiorców zatrudnionych po 31.12.1998 r., a przed wejściem w życie przepisów dotyczących tzw. e-akt, czyli przed 31.12.2018 r. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych zmieniła się w tym zakresie z dniem 1.1.2019 r., dlatego w dokumencie ZUS RIA płatnik składek wykazuje dane za okresy od stycznia 1999 r. do grudnia 2018 r. z wyjątkiem danych dot. wykonywania pracy na podstawie Karty Nauczyciela.

Dodatkowo raport RIA płatnik przekazuje:

Na dokumentach ZUS IMIR (Informacja miesięczna dla osoby ubezpieczonej i Informacja roczna dla osoby ubezpieczonej) pojawia się nowy blok III.J: Okres wykonywania pracy nauczycielskiej – Karta nauczyciela.

Źródło: www.zus.pl