Zmiany z zakresu pomocy społecznej w nowelizacji specustawy dla uchodźców z Ukrainy

W Dz.U. z 2020 r. pod poz. 830 opublikowano ustawę z 8.4.2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Pośród wprowadzonych ostatnio zmian warto zwrócić uwagę na to, po pierwsze, że wojewoda może zapewnić pomoc uprawnionym obywatelom Ukrainy polegającą na:

Inne organy administracji publicznej, jednostki podległe lub nadzorowane przez organy administracji publicznej, jednostki sektora finansów publicznych oraz inne organy władzy publicznej mogą zapewnić wymienioną wyżej pomoc. W tych celach organy lub jednostki, o których mowa w zdaniu pierwszym, mogą wykorzystywać nabyte lub powierzone tym organom lub jednostkom mienie Skarbu Państwa (art. 12 ust. 3 PomocUkrainaU). Nowelizacja wprowadza możliwość dofinansowania z Funduszu Pomocy wydatków poniesionych przez te podmioty podczas realizacji zadań na rzecz pomocy Ukrainie, w szczególności obywatelom Ukrainy dotkniętym konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, w tym zadań realizowanych na terytorium Polski, jak i poza nim, a także realizacji zadań związanych z bezpieczeństwem żywnościowym kraju w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy (art. 14 ust. 6 pkt 6 PomocUkrainaU).

Po drugie, wprowadzono art. 12a PomocUkrainaU, z którego wynika m.in., że na potrzeby zamieszkania zbiorowego uprawnionych obywateli Ukrainy dopuszcza się w okresie do 31 sierpnia 2022 r. tymczasowe wykorzystanie obiektu budowlanego, w tym również innego niż budynek zamieszkania zbiorowego, który nie spełnia wymagań przepisów techniczno-budowlanych, przeciwpożarowych oraz higieniczno-sanitarnych dla tego budynku, jeżeli przy takim sposobie jego użytkowania występujące w nim warunki zapewniają spełnienie podstawowych wymagań w zakresie:

Jeżeli taki obiekt budowlany będzie przeznaczony do zakwaterowania więcej niż 20 osób, spełnienie podstawowych wymagań potwierdza się pozytywną opinią właściwego miejscowo

Po trzecie, doprecyzowano, że sprawach dotyczących wypłaty świadczenia za pomoc uchodźcom z Ukrainy, o którym mowa w art. 13 PomocUkrainaU nie stosuje się przepisów o postępowaniu administracyjnym, w związku z czym sporne sprawy rozstrzygnie sąd powszechny. Zgodnie z art. 13 ust. 1a–1d PomocUkrainaU:

Natomiast zgodnie z nowym brzmieniem art. 13 ust. 2 PomocUkrainaU, zadania gminy z zakresu udzielania świadczenia pieniężnego, o którym mowa wyżej, są zadaniami z zakresu administracji rządowej zleconymi gminie, a środki przeznaczone na ich realizację zapewnia wojewoda. Koszty obsługi przez gminę tego zadania wynoszą 16 zł za każdy rozpatrzony wniosek o świadczenie pieniężne. W przypadku dokonania przez gminę weryfikacji warunków zakwaterowania i wyżywienia koszt obsługi zadania wynosi 32 zł za każdy rozpatrzony wniosek.

Po czwarte, wprowadzono przepisy, zgodnie z którymi środki Funduszu Pomocy można przeznaczyć także na finansowanie działań, polegających na zapewnieniu bezpieczeństwa obywateli Ukrainy oraz ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego w miejscach gromadzenia się i pobytu tych osób, w tym w szczególności wydatków związanych z przemieszczaniem się, zakwaterowaniem, wyżywieniem i wyposażeniem funkcjonariuszy służb podległych ministrowi spraw wewnętrznych, a także na zwrot wydatków lub kosztów poniesionych na realizację tych zadań, na zasadach określonych w art. 14 ust. 6a–6c PomocUkrainaU.

Po piąte, dopuszczono uchodźców z Ukrainy do uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez centrum integracji społecznej. Zgodnie z nowym art. 24a PomocUkrainaU, uprawionego obywatela Ukrainy można skierować do uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez centrum integracji społecznej na zasadach określonych w ustawie o zatrudnieniu socjalnym. Przed skierowaniem do takiego uczestnictwa, obywatel Ukrainy składa ośrodkowi pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych temu centrum, oświadczenie o sytuacji życiowej. Co istotne, przed skierowaniem do uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez centrum integracji społecznej nie przeprowadza się rodzinnego wywiadu środowiskowego, chyba że powstaną wątpliwości co do treści złożonego oświadczenia.

Po szóste, wprowadzono uproszczoną ścieżkę przygotowania do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka dla obywateli polskich, którzy zdecydują się na pełnienie opieki nad dziećmi ukraińskimi. Zgodnie z art. 27 ust. 2b PomocUkrainaU, sąd może tymczasowo, nie dłużej jednak niż na 6 miesięcy, powierzyć pełnienie funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenie rodzinnego domu dziecka wobec dziecka będącego uprawnionym obywatelem Ukrainy obywatelowi RP, który nie jest wstępnym albo rodzeństwem dziecka, niespełniającemu warunku niezbędnych szkoleń dotyczących rodzin zastępczych.

Po siódme, w wyniku nowelizacji art. 25 PomocUkrainaU dodano przepisy, zgodnie z którymi: