Nowelizacja ma charakter przekrojowy. Obejmuje zarówno unormowanie całych kompleksów zagadnień, jak i drobne korekty w dotychczasowych przepisach. Projekt przewiduje m. in. zastąpienie części postępowań administracyjnych procedurą zgłoszenia zamiaru podejmowania działań dotyczących zabytku, wprowadzenie obowiązku oznaczenia wszystkich zabytków nieruchomych znakiem informacyjnym, że obiekt ma taki status i podlega ochronie (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12356151). Zaproponowana nowelizacja dotyczy zmian w zakresie przepisów m.in. w KWU, PrBud, GospNierU.

Zgodnie z nowelizacją wpis nieruchomości do rejestru zabytków będzie mógł nastąpić także na wniosek trwałego zarządcy. Ponadto, odmiennie niż to jest obecnie (starosta, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków może umieszczać) to właściciel lub zarządca zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru obowiązany będzie do umieszczenia na tym zabytku na stałe w widocznym miejscu i utrzymywania we właściwym stanie znaku informującego o tym, że zabytek ten podlega ochronie.

Jako forma ochrony zabytków zniknie Lista Skarbów Dziedzictwa.

Zgłoszenia właściwemu wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków wymagać będzie:

  • wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku;
  • przeniesienie zabytku ruchomego wpisanego do rejestru, z naruszeniem ustalonego tradycją wystroju wnętrza, w którym zabytek ten się znajduje; dokonywanie podziału zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru;
  • zmiana przeznaczenia zabytku wpisanego do rejestru lub sposobu korzystania z tego zabytku;
  • umieszczenie na zabytku wpisanym do rejestru: urządzeń technicznych, tablic reklamowych lub urządzeń reklamowych; podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru.

W konsekwencji także ulegną zmianie przepisy GospNierU. Podział nieruchomości będzie możliwy nie na podstawie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków, a po dokonaniu zgłoszenia, o którym mowa w art. 36b ust. 1 pkt 3 OchrZabU, wobec którego wojewódzki konserwator zabytków nie wniósł sprzeciwu.

Projekt został skierowany do opiniowania.