Punktem wyjścia w analizie prawnej wskazanej problematyki są stosowne regulacje CzystGmU.
I tak, niewątpliwie zgodnie z art. 6k ust. 1 pkt 1 ww. ustawy: rada gminy, w drodze uchwały dokona wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi spośród metod określonych w art. 6j ust. 1 i 2 oraz ustali stawkę takiej opłaty; dopuszcza się stosowanie więcej niż jednej metody ustalenia opłat na obszarze gminy. Wskazana regulacja prawna nawiązuje więc do ww. art. 6j ust. 1‒2, gdzie z kolei postanowiono, że w przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn:
1) liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, lub
2) ilości zużytej wody z danej nieruchomości, lub
3) powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego w rozumieniu PrBud
‒ oraz stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust. 1.
W przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1, rada gminy może uchwalić stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego.
Odrębne upoważnienie dla rady gminy jest przewidziane dla wprowadzenia zwolnienia ustawowego. Wynika ono z art. 6k ust. 4a CzystGmU, gdzie postanowiono, że rada gminy, w drodze uchwały, zwalnia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych.
W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w rozstrzygnięciu nadzorczym RIO w Gdańsku z 21.12.2021 r. (197/g283/P/21; bip.gdansk.rio.gov.pl). W rozstrzygnięciu tym organ nadzoru wskazał m.in., że: Zdaniem Kolegium tut. Izby, na podstawie wyżej przywołanych przepisów ustawy, organ stanowiący gminy uprawniony jest wyłącznie do ustalenia: stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz kwoty zwolnienia z części opłaty. Rada gminy nie posiada zatem upoważnienia do ustalenia stawki opłaty uwzględniającej zwolnienie. Powołując się na podaną argumentację organ nadzoru stwierdził nieważność sformułowania w zakresie słów: Stawka po zwolnieniu wynosi 5,50 za 1m3 zużytej wody.
Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze RIO jest prawnie uzasadnione. Rada gminy ma powinność podjęcia uchwały w sprawie wprowadzenia zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Musi jednak tego dokonać w granicach ustawowego upoważnienia. Zwolnienie powinno być więc wyrażone kwotowe np. 0,20 zł czy 2 zł, z tym, że ustalenie już stawki po tym uwzględnieniu nie leży w kompetencji organu stanowiącego gminy. Stawkę po zwolnieniu kształtuje bowiem sam właściciel posesji, z której są odbierane odpady, deklarując te dane we wzorze deklaracji na odpady komunalne.