Stan zagrożenia epidemicznego lub epidemii, ogłoszony z powodu COVID-19, wpłynął na zasady zatrudniania cudzoziemców, w tym do pracy sezonowej. Pojawiły się zakazy przemieszczenia się z innych państw do Polski i nakazy odbywania kwarantanny po przybyciu na polskie terytorium, przeplatane luzowaniem obostrzeń. W konsekwencji potrzebne były instrumenty pozwalające na pracę i pozostanie w Polsce obcokrajowców, którzy już tu przebywali. Zapewniła je specustawa, czyli ustawa z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 ze zm.). Zatrudniający nadal mogą z nich korzystać, a jeśli chcą pozyskać do pracy sezonowej nowe osoby z zagranicy, muszą wystąpić o zezwolenie na pracę sezonową (dalej: zezwolenie sezonowe), licząc się z modyfikacjami w tym obszarze w stosunku do sytuacji „niepandemicznej”. Poniżej możliwości do wyboru w zależności od okoliczności, w jakich znajduje się cudzoziemiec.

Definicja pracy sezonowej

Jest to praca uzależniona od rytmu sezonowego, związana z konkretnym okresem w roku ze względu na powtarzające się wydarzenie lub typ wydarzeń, kiedy zapotrzebowanie na siłę roboczą jest znacznie wyższe niż wynikające ze zwyczajowych działań. Do jej wykonywania w Polsce wymagane jest zezwolenie sezonowe. Ten dokument musi mieć obcokrajowiec zatrudniany w: rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie, rybactwie, a także przez podmioty prowadzące działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Konkretne podklasy działalności z tych sektorów określa załącznik do rozporządzenia MRPiPS z 8.12.2017 r. w sprawie podklas działalności według klasyfikacji PKD, w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1845).

MOŻLIWOŚĆ 1: Przedłużone dokumenty legalizujące pracę

Dotyczy cudzoziemca posiadającego zezwolenie sezonowe, którego ostatni dzień ważności przypada podczas stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii. Zatrudniający nadal może mu powierzać pracę sezonową na podstawie tego zezwolenia. Ważność tego dokumentu przedłuża się automatycznie (z mocy samego prawa) do upływu 30 dni po odwołaniu ostatniego ze stanów: zagrożenia epidemicznego lub epidemii. Ten sam skutek występuje w przypadku decyzji o przedłużeniu zezwolenia sezonowego. Dzieje się tak za sprawą obowiązującego od 31.3.2020 r. art. 15zzq specustawy. Przepis ten zobowiązuje jednocześnie do złożenia wniosku o przedłużenie zezwolenia sezonowego najpóźniej w ostatnim dniu jego przedłużonego okresu ważności.

MOŻLIWOŚĆ 2: Wydłużony legalny okres pobytu

Dotyczy cudzoziemca posiadającego ważne zezwolenie sezonowe, który w dniu ogłoszenia pierwszy raz stanu zagrożenia epidemicznego (14.3.2020 r.) przebywał w Polsce w ramach ruchu bezwizowego lub na podstawie:

  • wizy Schengen, 
  • wizy albo dokumentu pobytowego wydanych przez inne państwo obszaru Schengen, 
  • wizy długoterminowej lub dokumentu pobytowego wydanych przez inne państwo UE niebędące państwem obszaru Schengen, jeżeli zgodnie z prawem UE uprawniają one do pobytu na terytorium polskim. 

Zatrudniający może mu powierzać pracę sezonową, ponieważ obowiązujący od 18.4.2020 r. art. 15z1 specustawy nadaje pobytowi tego obcokrajowca status legalności od dnia następującego po ostatnim dniu legalnego pobytu wynikającego z powyższych dokumentów do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii (w zależności od tego, który będzie obowiązywał jako ostatni).

MOŻLIWOŚĆ 3: Zmienione warunki

Dotyczy cudzoziemca posiadającego zezwolenie sezonowe albo zezwolenie na pracę i pobyt, któremu zatrudniający zmienił warunki w jednym z następujących sposobów:

  • polecenie pracy zdalnej (art. 3 specustawy), 
  • obniżenie wymiaru czasu pracy (art. 15g ust. 8 specustawy),
  • wdrożenie elastycznych form czasu pracy, w tym równoważnego systemu czasu pracy (art. 15x ust. 1 i art. 15zf ust. 1 specustawy). 

W takiej sytuacji zatrudniający może kontynuować zatrudnienie bez zmiany lub pozyskiwania nowego zezwolenia. Pozwala na to obowiązujący od 16.5.2020 r. art. 15z5 specustawy.

MOŻLIWOŚĆ 4: Bez zezwolenia na pracę

Dotyczy cudzoziemca świadczącego już pracę sezonową, który dysponuje ważnym po 13.3.2020 r. zezwoleniem na pracę lub pracę sezonową albo oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy, którego chociaż jeden dzień ważności przypada po 13.3.2020 r. Na mocy obowiązującego od 16.5.2020 r. art. 15z7 specustawy zatrudniający nie musi występować dla niego o zezwolenie na pracę w czasie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii oraz do upływu 30. dnia następującego po odwołaniu ostatniego z tych stanów. Stosuje te zasady odpowiednio w razie przedłużenia zezwolenia na pracę oraz pracę sezonową.

MOŻLIWOŚĆ 5: Nowe zezwolenie sezonowe

Dotyczy cudzoziemca, który dopiero ma przyjechać do Polski do pracy sezonowej. Wszystkie sprawy związane z pozyskaniem i realizacją dla niego zezwolenia sezonowego należy realizować drogą elektroniczną. Zatrudniający musi najpierw wnieść 30 zł opłaty, a następnie:

  • wybrać na stronie internetowej www.praca.gov.pl Zatrudnienie cudzoziemców, a z dostępnego menu Zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca, 
  • wypełnić wniosek, podając dane swoje, cudzoziemca i oferowanej pracy (w tym dotyczące przewidywanego płatnego urlopu), datę wjazdu na terytorium państwa obszaru Schengen oraz dane dotyczące pobytu cudzoziemca na terytorium Polski w dniu złożenia wniosku, w tym podstawy prawnej, a także informację o wykonywaniu/niewykonywaniu pracy przez cudzoziemca na rzecz wnioskodawcy w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku na podstawie zezwolenia na pracę sezonową,
  • uzupełnić dane dotyczące oświadczeń (są częścią wniosku) o zapewnieniu wynagrodzenia, wykonaniu warunków zezwolenia, niekaralności (pod rygorem odpowiedzialności karnej) oraz sposobie zakwaterowania cudzoziemca,
  • dopiąć załączniki (skany w formie pdf, jpg lub png), których lista znajduje się w § 7 ust. 2 rozporządzenia MRPiPS z 7.12.2017 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń (Dz.U. z 2017 r. poz. 2345),
  • podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub profilem zaufanym, 
  • wysłać. 

Po wpisaniu wniosku o zezwolenie sezonowe do ewidencji oraz po wjeździe cudzoziemca do Polski (pamiętając o obowiązujących w tym czasie ograniczeniach wynikających z działań antycovidowych) na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej, zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na pracę sezonową lub w ramach ruchu bezwizowego zatrudniający przedkłada staroście:

  • kopię dokumentu uprawniającego tę osobę do pobytu w Polsce oraz
  • informację o adresie zakwaterowania w okresie pobytu w Polsce, bez względu na to czy zatrudniający je zapewnia, czy też leży to po stronie obcokrajowca. 

Warunki z zezwolenia przenosi do pisemnej umowy, zawieranej z cudzoziemcem, a także przedstawia jej tłumaczenie na język dla niego zrozumiały.