Jednocześnie nowe rozwiązania wprowadzane przez resort edukacji mają za zadanie usprawnić procedurę legalizacji świadectw, indeksów, dyplomów i zaświadczeń oraz wydawania apostille do tych dokumentów. Z uwagi na coraz większą migrację i przepływ ludności, w tym dzieci w wieku szkolnym pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi UE uznano, że dotychczasowe rozwiązania są zbyt skomplikowane. Projekt rozporządzenia zmieniającego został wysłany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych. Projekt został również zamieszczony na stronie BIP MEN i na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Raport z przeprowadzonych konsultacji publicznych ma być przedstawiony w terminie do 10.5.2016 r. Planowany termin wejścia w życie rozporządzenia to dzień następujący po dniu ogłoszenia.

Usprawnienie procedury legalizacji świadectw szkolnych i innych dokumentów

W aktualnym stanie prawnym kurator oświaty i minister właściwy do spraw oświaty i wychowania legalizują (potwierdzają autentyczność) poszczególnych świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych. Z kolei apostille (uzyskanie pieczęci) jest możliwa do uzyskania jedynie w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W projekcie rozporządzenia zaproponowano, aby apostille nadawali:

1) właściwy kurator oświaty w odniesieniu do świadectw i indeksów wydawanych przez szkoły (nowoprojektowany § 25 ust. 1a),

2) właściwy dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej w odniesieniu do świadectwa ukończenia poszczególnych typów szkół, świadectw dojrzałości i aneksów do świadectw dojrzałości, świadectw potwierdzających kwalifikację w zawodzie, dyplomów i zaświadczeń wydawanych przez okręgowe komisje egzaminacyjne (nowoprojektowany § 25 ust. 2a),

3) minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w odniesieniu do świadectw wydawanych przez szkoły, zespoły szkół i szkolne punkty konsultacyjne przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstw wojskowych RP (nowoprojektowany § 25 ust. 2b).

Podkreślenia wymaga, że powyższe zasady będą dotyczyły tylko świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych przeznaczonych do obrotu prawnego w państwie będącym stroną Konwencji znoszącej wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych, sporządzonej w Hadze 5.10.1961 r. (Dz.U. z 2005 r. Nr 112, poz. 938 i 939). Jeżeli rozporządzenie wejdzie w życie w planowanym kształcie w przypadku świadectwa wydawanego przez szkołę na potrzeby obrotu prawnego w państwie będącego stroną Konwencji Haskiej cały proces legalizacji zostanie zrealizowany przez kuratora oświaty, który nada jednocześnie apostille. Jednakże w przypadku świadectwa promocyjnego przeznaczonego do obrotu w państwie, która nie jest stroną Konwencji, procedura legalizacjibędzie wyglądała tak jak dotychczas. Czyli legalizacji dokona kurator oświaty, ale apostille nada Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Jednocześnie w związku z połączeniem procedury legalizacji z wydaniem apostille pozostała do uregulowania kwestia pobierania opłat. Przyjęto rozwiązanie analogiczne jak w przypadku dotychczasowej opłaty za legalizację dokumentu przeznaczonego do obrotu prawnego za granicą. W rezultacie za wydanie apostille do dokumentu przeznaczonego do obrotu prawnego w państwie będącym stroną Konwencji będzie się pobierało opłatę w wysokości równej kwocie opłaty skarbowej od wydania apostille. Zgodnie z załącznikiem do ustawy z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 783 z zm.) opłata będzie wynosić 60 zł. Planuje się, że przepisy dotyczące apostille wejdą w życie z 1.1.2017 r.

Oceny klasyfikacyjne z religii i etyki

Projekt rozporządzenia nowelizującego wprowadza zmiany w załączniku do rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych. Planuje sie dodanie ust. 11b regulującego sposób wpisywania na świadectwo promocyjne i świadectwo ukończenia szkoły ocen klasyfikacyjnych z religii i etyki. W aktualnym stanie prawnym brak jest reguł określających sposób wpisywania ocen w przypadkach gdy uczeń nie uczęszczał na żadne zajęcia z etyki lub religii, lub gdy uczeń uczęszczał na religię albo etykę, lub gdy uczeń uczęszczał zarówno na etykę lub religię. Nowy przepis ust. 11b załącznika nr 1 do rozporządzenia wprowadza następujące zasady:

1) w przypadku gdy uczeń nie uczęszcza na żadne zajęcia będzie sie wpisywało poziomą kreskę,

2) w przypadku gdy uczeń uczęszczał na zajęcia z etyki lub z religii umieszcza się ocenę, jednak bez wskazania z jakich zajęć jest to ocena,

3) jeżeli uczeń uczęszczał na zajęcia z etyki oraz z religii będzie się umieszczać 2 oceny.

Wpisywanie dwóch ocen uczniowi, które uczęszczał na zajęcia z etyki i religii jest podyktowane zasadą integralności dokumentowania osiągnięć uczniów. Ponieważ w roczne oceny klasyfikacyjne z religii i etyki są wpisywane do dziennika lekcyjnego i arkusza ocen to muszą znaleźć odzwierciedlenie w świadectwie promocyjnym i świadectwie ukończenia szkoły. Z uwagi na fakt, że regulacje zawarte w ust. 11b załącznika nr 1 do rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych będą musiały być połączone ze zmianami przepisów rozporządzenia MEN z 10.6.2015 r. w sprawie szczegółowych warunków oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy szkół publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 843), a uczniowie w roku szkolnym 2015/2016 podlegają obecnie obowiązującym zasadom to data wejście życie regulacji ust. 11b musiała zostać przesunięta na 1.9.2016 r.

Nowe wzory legitymacji szkolnych dla uczniów szkół policealnych dla młodzieży oraz słuchaczy szkół dla dorosłych

Projekt rozporządzenia wprowadza nowy, odrębny wzór legitymacji szkolnych dla uczniów szkół policealnych dla młodzieży oraz słuchaczy szkół dla dorosłych – wzór 66b. Nowy wzór uwzględnia fakt, że uczniowie i słuchacze tych szkół podlegają klasyfikacji semestralnej i otrzymują promocje na kolejny semestr programowo wyższy, a nie kolejny rok. Równocześnie na mocy art. 44z ustawy o systemie oświaty uczeń lub słuchacz, który nie uzyska promocji na semestr programowo wyższy jest skreślany z listy uczniów lub słuchaczy. Tym samym nie jest zasadne, aby skreślany z listy uczeń (słuchacz) mógł korzystać z ulg ustawowych przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego. W związku z powyższym w nowym wzorze wprowadzono 2 terminy, w których szkoła może potwierdzić ważność legitymacji ucznia (słuchacza) – do 1 marca i do 30 września. Jednocześnie doprecyzowano treść przepisu § 24 rozporządzenia. Dodano do niego nowy ustęp 1a, zgodnie z którym uczeń szkoły policealnej lub słuchacz szkoły dla dorosłych przyjęty do szkoły otrzymuje legitymację szkolną. Ważność legitymacji potwierdza się w kolejnym semestrze przez umieszczenie pieczęci urzędowej szkoły. W aktualnym stanie prawnym uczniowie policealnych szkół dla młodzieży oraz szkół dla dorosłych korzystali z takiego samego wzoru legitymacji co uczniowie pozostałych typów szkół, która miała jednolity termin ważności.

Przepisy przejściowe w sprawie ważności legitymacji

Jeżeli projektowane rozporządzenie wejdzie w życie obecnym kształcenie to w stanie prawnym po wejściu w życie nowelizacji rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych w obiegu prawnym znajdą się następujące legitymacje dla uczniów szkoły policealnej i słuchaczy szkoły dla dorosłych:

1) legitymacja ważna do 30.9.2016 r. wydana na wzorze nr 66 z ręcznie wpisanym numerem PESEL na drugiej stronie legitymacji (vide § 2 ust. 1–3 rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych),

2) legitymacja ważna do 30.9.2016 r. wydana na wzorze nr 66a z wydrukowanym polem przeznaczonym do wpisania numeru PESEL na pierwszej stronie legitymacji,

3) legitymacja ważna do 30.9.2016 r. wydana na nowym wzorze nr 66b.

W rezultacie w obrocie prawnym dla tej samej grupy osób (uczniów szkół policealnych i słuchaczy szkół dla dorosłych) będą funkcjonować 3 różne wzory legitymacji. Dla uporządkowania stanu prawnego wprowadzono zasadę, że legitymacje szkolne wydane uczniom (słuchaczom) zgodnie ze wzorem nr 66 i 66a zachowują ważność do 30.9.2016 r. (§ projektu rozporządzenia) . Jednocześnie szkoły policealne dla młodzieży i szkoły dla dorosłych w tym samym terminie wymienią uczniom i słuchaczom legitymacje szkolne wydane na drukach według dotychczasowych wzorów nr 66 i 66a na nowe legitymacje szkolne wydane na drukach według wzoru nr 66b. Wymiana legitymacji nastąpi za zwrotem starych legitymacji i będzie bezpłatna.