Uprawnienia do świadczeń

Świadczenia odszkodowawcze przysługują funkcjonariuszom:

  • Policji,
  • Straży Granicznej (SG),
  • Państwowej Straży Pożarnej (PSP),
  • Biura Ochrony Rządu (BOR),
  • Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW),
  • Agencji Wywiadu (AW) oraz
  • Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA),

którzy doznali stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku albo choroby.

Ponadto świadczenia odszkodowawcze przysługują członkom rodziny funkcjonariusza, który zmarł wskutek wypadku albo choroby.

Ważne
Uwaga! Wypadek – to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło podczas:

  • wykonywania lub w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych albo poleceń przełożonych,
  • wykonywania lub w związku z wykonywaniem czynności w interesie służby, nawet bez polecenia przełożonych,
  • uczestniczenia lub w związku z uczestniczeniem w obowiązkowych zajęciach związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych i sprawności fizycznej funkcjonariuszy,
  • wykonywania lub w związku z wykonywaniem funkcji lub zadań zleconych przez działający w służbie związek zawodowy funkcjonariuszy albo organizacje zawodowe lub społeczne,
  • ratowania lub w związku z ratowaniem ludzi z grożącego niebezpieczeństwa lub ratowaniem mienia Skarbu Państwa przed zniszczeniem lub zagarnięciem,
  • udzielania lub w związku z udzielaniem przedstawicielowi organu państwowego pomocy przy wykonywaniu przez niego czynności urzędowych.

Ważne
Uwaga! Przez uraz należy rozumieć uszkodzenie tkanek ciała lub narządów wskutek działania czynnika zewnętrznego.

Ważne
Uwaga! Za chorobę powstałą w związku z pełnieniem służby uznaje się chorobę:

  • spowodowaną działaniem czynników szkodliwych występujących w środowisku służby albo
  • która została wymieniona w wykazie chorób pozostających w związku z pełnieniem służby.

Wykazy chorób pozostających w związku z pełnieniem służby określą w drodze rozporządzenia:

  • premier – dla ABW, AW i CBA,
  • minister ds. wewnętrznych – dla Policji, SG, PSP i BOR.

Póki co brak jest wykazów takich chorób.

Ważne
Uwaga! Uszczerbek na zdrowiu doznany wskutek wypadku albo choroby to:

  • stały uszczerbek na zdrowiu, przez który należy rozumieć takie naruszenie fizycznej lub psychicznej sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy, albo
  • długotrwały uszczerbek na zdrowiu, przez który należy rozumieć takie naruszenie fizycznej lub psychicznej sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, jednak rokuje poprawę.

Stopień uszczerbku na zdrowiu ustala się w procentach, przy czym suma procentów uszczerbków ustalonych dla poszczególnych uszkodzeń nie może przekraczać 100%.

Premier określi, w drodze rozporządzenia dla funkcjonariuszy ABW, AW i CBA:

  • sposób ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz
  • wykaz norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu.

Minister Spraw Wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia dla funkcjonariuszy Policji, SG, PSP i BOR:

  • sposób ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu,
  • wykaz norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy.

Stosowne rozporządzenia nie zostały jeszcze wydane.

Kierownik jednostki organizacyjnej to kierownik jednostki:

  • w której funkcjonariusz pełnił służbę w chwili wypadku lub
  • ustalenia uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek choroby.

Zasady przyznawania świadczeń odszkodowawczych

Świadczenia odszkodowawcze nie przysługują funkcjonariuszowi:

  • w razie wypadku lub choroby, których wyłączną przyczyną było udowodnione przez właściwy organ umyślne lub rażąco niedbałe działanie albo zaniechanie funkcjonariusza naruszające obowiązujące przepisy lub rozkazy, w przypadku gdy jego przełożeni:
    • zapewnili warunki odpowiadające tym przepisom,
    • sprawowali we właściwy sposób nadzór nad ich przestrzeganiem,

a funkcjonariusz posiadał potrzebne umiejętności do wykonywania określonych czynności i był przeszkolony w zakresie tych przepisów;

  • w razie wypadku, do którego przyczyniło się zachowanie funkcjonariusza spowodowane stanem po spożyciu:
    • alkoholu,
    • środków odurzających,
    • substancji psychotropowych lub
    • innych substancji o podobnym działaniu;
  • jeżeli uszczerbek na zdrowiu lub śmierć zostały spowodowane przez niego z winy umyślnej.

Badania na obecność substancji niedozwolonych

W przypadku podejrzenia, że do wypadku przyczyniło się zachowanie funkcjonariusza spowodowane stanem po spożyciu alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych substancji o podobnym działaniu, funkcjonariusz jest obowiązany poddać się odpowiednim badaniom w celu wyeliminowania takiego podejrzenia.

Ważne
Uwaga! W przypadku odmowy poddania się badaniu świadczenia odszkodowawcze nie przysługują.

Uprawnieni członkowie rodziny

W razie śmierci funkcjonariusza wskutek wypadku lub choroby świadczenia odszkodowawcze przysługują członkom jego rodziny:

  • małżonkowi, z wyjątkiem przypadku orzeczonej separacji,
  • dzieciom własnym, dzieciom drugiego małżonka, dzieciom przysposobionym oraz przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, w tym również w ramach rodziny zastępczej, wnukom, rodzeństwu i innym dzieciom, jeżeli w dniu śmierci funkcjonariusza spełniali warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej,
  • rodzicom, osobom przysposabiającym, macosze i ojczymowi, jeżeli:
    • w dniu śmierci funkcjonariusza prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub
    • funkcjonariusz bezpośrednio przed śmiercią znacząco przyczyniał się do ich utrzymania albo
    • ustalono wyrokiem lub ugodą sądową prawo do alimentów ze strony tego funkcjonariusza.

Jednorazowe odszkodowanie

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje, jeśli funkcjonariusz albo funkcjonariusz zwolniony ze służby:

  • doznał uszczerbku na zdrowiu lub zmarł wskutek wypadku w ciągu 3 lat od dnia wypadku,
  • doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek choroby nie później niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby,
  • zmarł wskutek choroby w ciągu 3 lat od dnia ustalenia uszczerbku na zdrowiu wskutek tej choroby, nie później jednak niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby.

Podstawa obliczenia odszkodowania

Podstawę obliczenia wysokości jednorazowego odszkodowania stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku.

Ważne
Uwaga! Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu.

Jeżeli wskutek pogorszenia się stanu zdrowia uszczerbek na zdrowiu, który był podstawą przyznania jednorazowego odszkodowania, zwiększy się co najmniej o 10 punktów procentowych, jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, wg którego było ustalone to odszkodowanie.

Jednorazowe odszkodowanie zwiększa się o kwotę stanowiącą 3,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, jeśli funkcjonariusz, wskutek wypadku lub choroby, został uznany za:

  • niezdolnego do służby ze znacznym ograniczeniem sprawności organizmu lub
  • niezdolnego do samodzielnej egzystencji.

Ważne
Uwaga! Zwiększenie jednorazowego odszkodowania przysługuje, jeżeli zmiany w stanie zdrowia funkcjonariusza uzasadniające przyznanie tego odszkodowania nastąpiły wskutek:

  • wypadku – w ciągu 3 lat od dnia wypadku,
  • choroby – nie później niż w ciągu 3 lat od dnia zwolnienia ze służby.

Wysokość jednorazowego odszkodowania

Jeżeli do jednorazowego odszkodowania jest uprawniony tylko jeden członek rodziny funkcjonariusza, jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości:

  • 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionym jest:
    • małżonek lub
    • dziecko poszkodowanego;
  • 9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, gdy uprawnionym jest inny członek rodziny.

Jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie:

  • małżonek i jedno lub więcej dzieci – odszkodowanie przysługuje w wysokości 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie na każde dziecko,
  • dwoje lub więcej dzieci – odszkodowanie przysługuje w wysokości 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie na drugie i każde następne dziecko.

Jeżeli oprócz małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni równocześnie inni członkowie rodziny, każdemu z nich odszkodowanie przysługuje w wysokości 3,5-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom.

Jeżeli do jednorazowego odszkodowania są uprawnieni tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci, odszkodowanie przysługuje w wysokości 9-krotnego przeciętnego wynagrodzenia, zwiększonej o 3,5-krotne przeciętne wynagrodzenie na drugiego i każdego następnego uprawnionego.

Ważne
Uwaga! Kwotę jednorazowego odszkodowania dzieli się pomiędzy uprawnionych członków rodziny w równych częściach.

Jednorazowe odszkodowanie należne uprawnionym członkom rodziny zmniejsza się o kwotę jednorazowego odszkodowania wypłaconego funkcjonariuszowi z tytułu uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek wypadku lub choroby, jeżeli były one przyczyną późniejszego zgonu funkcjonariusza.

Do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji przyznającej odszkodowanie. Kwotę jednorazowego odszkodowania lub jego zwiększenia zaokrągla się do pełnych złotych w górę.

Uprawnienia premiera i MSW

W szczególnie uzasadnionych przypadkach premier albo Minister Spraw Wewnętrznych mogą:

  • podwyższyć jednorazowe odszkodowanie funkcjonariuszowi albo uprawnionemu członkowi rodziny, nie więcej jednak niż o ustalonej 100% wysokości odszkodowania;
  • przyznać jednorazowe odszkodowanie:
    • członkowi rodziny zmarłego funkcjonariusza niespełniającemu warunków wymaganych do uzyskania renty rodzinnej,
    • uprawnionemu członkowi rodziny funkcjonariusza zaginionego w czasie pełnienia służby,
    • uprawnionemu członkowi rodziny funkcjonariusza zmarłego wskutek przestępstwa, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że jego śmierć pozostaje w związku ze służbą.

Członkowi rodziny zmarłego funkcjonariusza niespełniającemu warunków wymaganych do uzyskania renty rodzinnej można przyznać jednorazowe odszkodowanie wyłącznie w przypadku braku uprawnionych członków rodziny.

Odszkodowanie za udowodnione szkody

Funkcjonariuszowi, który doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, a w razie jego śmierci wskutek takiego wypadku – uprawnionym członkom rodziny przysługuje odszkodowanie za udowodnione szkody poniesione wskutek utraty, zniszczenia lub uszkodzenia w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku.

Odszkodowanie za utracone lub zniszczone przedmioty osobistego użytku ustala się wg ceny zakupu takiego samego przedmiotu z dnia, w którym wydano decyzję w sprawie odszkodowania za szkodę poniesioną w tych przedmiotach, z uwzględnieniem stopnia ich zużycia. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny zakupu takiego samego przedmiotu, jego wartość ustala się według ceny zakupu przedmiotu tego samego rodzaju o identycznych lub zbliżonych parametrach.

Odszkodowanie za uszkodzone przedmioty osobistego użytku ustala się jako równowartość kosztów przywrócenia ich do stanu sprzed zaistnienia szkody. Jeżeli stopień uszkodzenia jest znaczny lub koszty naprawy przekraczałyby wartość uszkodzonego przedmiotu, odszkodowanie ustala się jak odszkodowanie za przedmioty utracone lub zniszczone.

Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadku

Zawiadomienie o wypadku

Funkcjonariusz, który uległ wypadkowi, niezwłocznie zawiadamia o tym bezpośredniego przełożonego, jeżeli tylko pozwalają na to stan jego zdrowia i okoliczności. Przełożony z kolei niezwłocznie zawiadamia o zdarzeniu kierownika jednostki organizacyjnej.

W przypadku – Szefów Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego, zawiadamia się Premiera, a gdy wypadkowi uległ Komendant Główny Policji, Komendant Główny Straży Granicznej, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej lub Szef Biura Ochrony Rządu – Ministra Spraw Wewnętrznych.

Kierownik jednostki organizacyjnej po powzięciu wiadomości o wypadku funkcjonariusza niezwłocznie:

  • zabezpiecza miejsce wypadku przed ewentualnymi dalszymi następstwami zdarzenia (jeżeli okoliczności to uzasadniają),
  • udziela pomocy osobom poszkodowanym lub osobom, którym zagraża niebezpieczeństwo,
  • wszczyna postępowanie w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku,
  • powołuje komisję powypadkową,
  • zawiadamia pisemnie o wypadku kierownika komórki organizacyjnej właściwej do spraw bezpieczeństwa i higieny służby i pracy,
  • udostępnia informacje i materiały niezbędne do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku oraz
  • udziela wszechstronnej pomocy komisji powypadkowej.

Jeżeli wypadek zdarzył się na terenie właściwości jednostki organizacyjnej innej niż jednostka organizacyjna właściwa ze względu na miejsce pełnienia służby, kierownik tej jednostki:

  • zapewnia udzielenie pomocy funkcjonariuszowi, który uległ wypadkowi,
  • zabezpiecza miejsce wypadku,
  • niezwłocznie zawiadamia o wypadku bezpośredniego przełożonego funkcjonariusza, który uległ wypadkowi.

Postępowanie wyjaśniające wszczyna się z dniem powołania komisji powypadkowej.

Badania

Funkcjonariusza, który uległ wypadkowi, kierownik jednostki organizacyjnej lub inny przełożony niezwłocznie kieruje na badanie niezbędne do ustalenia zawartości w organizmie środków niedozwolonych – alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych substancji o podobnym działaniu, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że do wypadku przyczyniło się zachowanie funkcjonariusza spowodowane stanem po spożyciu ww. środków. Od badania na obecność substancji niedozwolonych można odstąpić, jeśli stan zdrowia funkcjonariusza albo okoliczności wypadku nie uzasadniają przeprowadzenia takiego badania.

Skład komisji powypadkowej

Kierownik jednostki organizacyjnej powołuje komisję powypadkową, w której skład wchodzą co najmniej:

  • przewodniczący – przedstawiciel służby ds. bezpieczeństwa i higieny służby i pracy w jednostce organizacyjnej,
  • członek – przedstawiciel służby właściwy do oceny okoliczności i przyczyn wypadku lub inna osoba wskazana przez powołującego komisję powypadkową.

Ważne
Uwaga! Jeżeli w jednostce nie utworzono służby właściwej do spraw bezpieczeństwa i higieny służby i pracy, w skład komisji powypadkowej wchodzi osoba, której kierownik jednostki organizacyjnej powierzył wykonywanie zadań w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby i pracy.

Jeżeli wypadkowi uległ kierownik jednostki organizacyjnej, komisję powołuje jego bezpośredni przełożony.

W przypadku wypadku szefów ABW, AW lub CBA, komisję powypadkową powołuje Premier. Gdy wypadkowi ulegli Komendanci Główni Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej lub Szef Biura Ochrony Rządu – komisję powołuje Minister Spraw Wewnętrznych.

Jeżeli wymaga tego ważny interes służby, w szczególności gdy postępowanie wyjaśniające mogłoby narazić niejawne dane osobowe funkcjonariusza lub czynności przez niego wykonywane na ujawnienie, komisję powypadkową powołują Szefowie ABW, AW, CBA, BOR lub Komendanci Główni Policji lub SG.

Ważne
Uwaga! Członkami komisji powypadkowej nie mogą być osoby:

  • będące świadkami wypadku oraz
  • których bezstronność może budzić wątpliwości.

W postępowaniu wyjaśniającym komisja powypadkowa ustala:

  • okoliczności i przyczyny wypadku oraz
  • związek wypadku ze służbą.

W tym celu:

  • dokonuje oględzin:
    • miejsca wypadku,
    • maszyn lub urządzeń, oceniając ich stan techniczny;
  • bada warunki pełnienia służby i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku lub mają z nim związek;
  • sporządza szkice rysunki lub wykonuje zdjęcia miejsca wypadku, jeżeli okoliczności to uzasadniają;
  • przyjmuje wyjaśnienia od funkcjonariusza, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;
  • zbiera informacje mogące mieć znaczenie dla ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku od świadków wypadku i innych osób;
  • zasięga opinii specjalistów lub biegłych w zakresie niezbędnym do oceny okoliczności i przyczyn wypadku, jeżeli okoliczności to uzasadniają;
  • występuje o udostępnienie akt postępowania karnego lub postępowania dyscyplinarnego oraz innych dokumentów dotyczących wypadku i jego skutków;
  • występuje do poszkodowanego lub członków jego rodziny o udostępnienie dokumentacji medycznej dotyczącej skutków wypadku;
  • zbiera inne dowody mające związek z wypadkiem lub jego skutkami.

Jeżeli wypadek zdarzył się na terenie właściwości jednostki organizacyjnej innej niż jednostka organizacyjna właściwa ze względu na miejsce pełnienia służby, przewodniczący komisji powypadkowej może zwrócić się do kierownika jednostki organizacyjnej właściwej ze względu na miejsce wypadku o:

  • dokonanie oględzin miejsca wypadku, maszyn lub urządzeń, oceny ich stanu technicznego oraz zbadanie warunków pełnienia służby i innych okoliczności, które mogły przyczynić się do wypadku,
  • sporządzenie dokumentacji rysunkowej lub fotograficznej miejsca wypadku,
  • przyjęcie wyjaśnień od poszkodowanego funkcjonariusza i świadków zdarzenia,
  • zebrania innych dowodów będących w związku z wypadkiem lub jego skutkami oraz
  • nadesłanie zebranych materiałów.

Dokumenty sporządzane w postępowaniu wyjaśniającym należy gromadzić w aktach postępowania wyjaśniającego. Na każdym etapie postępowania prawo wglądu do tych dokumentów oraz prawo do sporządzania notatek i odpisów (z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z przepisów o ochronie informacji niejawnych) – mają poszkodowany funkcjonariusz albo uprawnieni członkowie rodziny.

Jeżeli w związku z wypadkiem funkcjonariusz poniósł szkodę wskutek utraty, zniszczenia lub uszkodzenia przedmiotów osobistego użytku, komisja powypadkowa ustala:

  • rodzaj przedmiotów,
  • stopień zużycia przedmiotów przed wypadkiem i ich przybliżoną wartość,
  • stopień zniszczenia lub uszkodzenia przedmiotów albo fakt ich utraty.

Ustalenia dotyczące zniszczonych (utraconych) przedmiotów należy wpisać do protokołu powypadkowego.

Zawieszenie postępowania wyjaśniającego

Jeżeli w sprawie wypadku, któremu uległ funkcjonariusz, jest prowadzone postępowanie karne lub postępowanie dyscyplinarne, a wynik tego postępowania może mieć wpływ na prawo funkcjonariusza lub uprawnionych członków rodziny do jednorazowego odszkodowania, kierownik jednostki organizacyjnej może zawiesić, na wniosek przewodniczącego komisji powypadkowej, postępowanie wyjaśniające do chwili zakończenia postępowania prowadzonego przez właściwy organ.

O zawieszeniu postępowania wyjaśniającego przewodniczący komisji powypadkowej pisemnie zawiadamia poszkodowanego funkcjonariusza lub uprawnionych członków rodziny.

Protokół powypadkowy

Protokół powypadkowy komisja powypadkowa sporządza po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku. O gotowym protokole komisja zawiadamia poszkodowanego funkcjonariusza albo uprawnionych członków rodziny.

Ważne
Uwaga! Komisja powypadkowa:

  • zapoznaje poszkodowanego albo uprawnionych członków rodziny z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem oraz
  • poucza ich o prawie zgłaszania uwag i zastrzeżeń do treści tego protokołu.

Jeżeli w protokole zamieszczono informacje niejawne, przedstawia się wyciąg z protokołu z pominięciem tych informacji.

Komisja powypadkowa może zawrzeć w protokole powypadkowym wnioski i zalecenia profilaktyczne.

Dodatkowe ustalenia i wyjaśnienia

Kierownik jednostki organizacyjnej:

  • zatwierdza protokół powypadkowy albo
  • zwraca komisji powypadkowej niezatwierdzony protokół powypadkowy w celu:
    • dokonania dodatkowych ustaleń, jeżeli uzna, że okoliczności i przyczyny wypadku nie zostały dostatecznie wyjaśnione albo
    • wyjaśnienia treści i uzupełnienia protokołu, jeżeli do jego treści uwagi i zastrzeżenia zgłosił poszkodowany albo uprawniony członek jego rodziny.

Po dokonaniu dodatkowych ustaleń albo wyjaśnień i uzupełnień komisja powypadkowa:

  • w przypadku gdy w toku dodatkowych ustaleń wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności:
    • sporządza nowy protokół powypadkowy,
    • zapoznaje z nim poszkodowanego funkcjonariusza lub uprawnionych członków rodziny i poucza ich o prawie zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do jego treści oraz
    • przedstawia go kierownikowi jednostki organizacyjnej albo
  • ponownie przedstawia kierownikowi jednostki organizacyjnej niezmieniony protokół powypadkowy wraz z pisemnym stanowiskiem komisji odnośnie do zgłoszonych uwag i zastrzeżeń.

Niezmieniony protokół zatwierdza kierownik jednostki organizacyjnej.

Zatwierdzony protokół powypadkowy (w przypadku informacji niejawnych – wyciąg z protokołu z pominięciem tych informacji) przekazuje się po jednym egzemplarzu:

  • funkcjonariuszowi, który uległ wypadkowi,
  • uprawnionym członkom rodziny, jeżeli funkcjonariusz poniósł śmierć w wypadku

za pisemnym potwierdzeniem odbioru.

Zatwierdzony protokół powypadkowy przekazuje się też właściwej komisji lekarskiej podległej MSW albo komisji lekarskiej ABW lub AW.

Jeden egzemplarz zatwierdzonego protokołu powypadkowego, uwagi i zastrzeżenia wniesione przez poszkodowanego funkcjonariusza lub uprawnionych członków rodziny oraz zdanie odrębne, jeżeli zostało złożone przez członka komisji powypadkowej dołącza się też do akt postępowania wyjaśniającego.

Ważne
Uwaga! Kierownik jednostki organizacyjnej przechowuje akta postępowania wyjaśniającego przez 20 lat od dnia wypadku.

Kierownik jednostki organizacyjnej prowadzi rejestr wypadków pozostających w związku z pełnieniem służby, gdzie wpisuje się:

  • imię i nazwisko funkcjonariusza, który uległ wypadkowi,
  • miejsce i datę wypadku,
  • informacje dotyczące skutków wypadku dla funkcjonariusza, który uległ wypadkowi,
  • datę sporządzenia protokołu powypadkowego,
  • stwierdzenie, że wypadek jest wypadkiem pozostającym w związku z pełnieniem służby,
  • liczbę dni zwolnienia od zajęć służbowych,
  • inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia profilaktyczne komisji powypadkowej.

premier (dla ABW, AW oraz CBA) oraz Minister Spraw Wewnętrznych (dla Policji, SG, PSP BOR), określą sposób i tryb ustalania okoliczności i przyczyn wypadków, w tym:

  • tryb postępowania komisji powypadkowej;
  • tryb zgłaszania i rozpatrywania uwag i zastrzeżeń do ustaleń komisji powypadkowej oraz zatwierdzania tych ustaleń;
  • wzory koniecznych dokumentów:
    • rejestru wypadków pozostających w związku z pełnieniem służby,
    • protokołu powypadkowego oraz
    • innych sporządzanych w toku postępowania wyjaśniającego.

Póki co procedury i wzory dokumentów nie zostały określone.

Zbiorcze zestawienie wypadków

Zbiorcze zestawienie wypadków pozostających w związku z pełnieniem służby zaistniałych w danym roku kalendarzowym sporządzają:

  • Szefowie ABW, AW oraz CBA, BOR,
  • Komendanci Główni Policji, SG, PSP

i przekazują odpowiednio Premierowi albo Ministrowi Spraw Wewnętrznych w terminie do końca marca następnego roku.

Ustalanie związku choroby ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby

Ustalenie z urzędu lub na wniosek

W razie ujawnienia u funkcjonariusza choroby, co do której zachodzi podejrzenie, że powstała w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby, kierownik jednostki organizacyjnej kieruje funkcjonariusza do właściwej komisji lekarskiej z urzędu lub na wniosek funkcjonariusza.

Po śmierci funkcjonariusza spowodowanej chorobą, co do której zachodzi podejrzenie, że powstała w związku ze szczególnymi warunkami lub właściwościami służby, kierownik jednostki organizacyjnej zwraca się z urzędu lub na wniosek uprawnionych członków rodziny, do właściwej komisji lekarskiej o ustalenie, czy śmierć funkcjonariusza jest następstwem tej choroby.

Orzekanie o uszczerbku na zdrowiu

O uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza doznanym wskutek wypadku lub choroby lub o związku śmierci funkcjonariusza z wypadkiem lub chorobą orzekają komisje lekarskie podległe MSW albo komisje lekarskie ABW albo AW.

Wykaz chorób pozostających w związku z pełnieniem służby w:

  • ABW, AW i CBA – określi Premier, natomiast
  • Policji, SG, PSP i BOR – określi Minister Spraw Wewnętrznych.

Podobnie zostaną określone sposób ustalania stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz wykaz norm oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy.

Postępowanie w sprawie przyznania świadczeń odszkodowawczych

Wszczęcie postępowania

Postępowanie w sprawie przyznania świadczeń odszkodowawczych wszczyna się:

  • z urzędu w przypadku:
    • stwierdzenia w okresie pozostawania w służbie uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza,
    • śmierci funkcjonariusza w okresie pozostawania w służbie wskutek wypadku lub choroby;
  • na wniosek funkcjonariusza albo uprawnionych członków rodziny w przypadku:
    • stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci funkcjonariusza, które nastąpiły po jego zwolnieniu ze służby,
    • pogorszenia stanu zdrowia funkcjonariusza wskutek wypadku lub choroby,
    • stwierdzenia przez komisję lekarską, że wskutek wypadku lub choroby funkcjonariusz nie doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo że jego śmierć nie pozostaje w związku z wypadkiem lub chorobą,
    • stwierdzenia przez komisję powypadkową, że wypadek funkcjonariusza nie pozostaje w związku ze służbą lub nastąpił w sposób zawiniony przez samego funkcjonariusza (umyślne lub rażąco niedbałe działanie albo zaniechanie funkcjonariusza, stan po spożyciu alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych substancji o podobnym działaniu),
    • szkody poniesionej przez funkcjonariusza wskutek utraty, zniszczenia lub uszkodzenia w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku.

Prawo do świadczeń odszkodowawczych i ich wysokość ustala się w drodze decyzji, którą wydają:

  • premier – w stosunku do Szefów ABW, AW, CBA i ich zastępców oraz członków ich rodzin;
  • Minister Spraw Wewnętrznych – w stosunku do:
    • Komendantów Głównych i ich zastępców – Policji, SG, PSP, Szefa BOR i jego zastępców oraz członków ich rodzin,
    • funkcjonariuszy oddelegowanych do pełnienia zadań służbowych w urzędzie obsługującym MSW oraz członków ich rodzin;
  • Szefowie ABW, AW, CBA – w stosunku do podległych im funkcjonariuszy oraz członków ich rodzin;
  • Komendant Główny Policji w stosunku do:
    • dyrektorów biur (równorzędnych) KG Policji i ich zastępców, komendantów wojewódzkich (Stołecznego) Policji i ich zastępców, Komendanta-Rektora Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Zastępcy Komendanta-Prorektora Wyższej Szkoły Policji, Kanclerza Wyższej Szkoły Policji, komendantów szkół policyjnych i ich zastępców oraz dyrektora instytutu badawczego Policji i jego zastępców, a także członków ich rodzin,
    • funkcjonariuszy pełniących służbę w KG Policji oraz członków ich rodzin;
  • komendanci wojewódzcy (Stołeczny) Policji w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę na terenie ich działania oraz członków ich rodzin;
  • Komendant-Rektor Wyższej Szkoły Policji oraz komendanci szkół policyjnych w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w podległych im szkołach oraz członków ich rodzin;
  • dyrektor instytutu badawczego Policji w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w instytucie oraz członków ich rodzin;
  • Komendant Główny SG w stosunku do:
    • dyrektorów komórek organizacyjnych KGSG i ich zastępców, komendantów oddziałów SG i ich zastępców, komendantów ośrodków szkolenia SG i ich zastępców, komendantów ośrodków SG i ich zastępców oraz członków ich rodzin,
    • funkcjonariuszy pełniących służbę w KGSG oraz członków ich rodzin;
  • komendanci oddziałów SG, komendanci ośrodków szkolenia SG, komendanci ośrodków SG w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę na terenie ich działania oraz członków ich rodzin;
  • Komendant Główny PSP w stosunku do:
    • komendantów wojewódzkich PSP i ich zastępców, komendantów szkół PSP i ich zastępców, dyrektora instytutu badawczego PSP i jego zastępców, dyrektora Centralnego Muzeum Pożarnictwa oraz członków ich rodzin,
    • funkcjonariuszy pełniących służbę w KGPSP oraz członków ich rodzin;
  • komendanci wojewódzcy PSP w stosunku do komendantów powiatowych (miejskich) PSP i ich zastępców, funkcjonariuszy pełniących służbę w podległych im komendach wojewódzkich PSP oraz członków ich rodzin;
  • komendanci powiatowi (miejscy) PSP w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w podległych im komendach powiatowych (miejskich) PSP oraz członków ich rodzin;
  • komendanci szkół PSP w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w podległych im jednostkach organizacyjnych szkół oraz członków ich rodzin;
  • dyrektor instytutu badawczego PSP w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w instytucie oraz członków ich rodzin;
  • dyrektor Centralnego Muzeum Pożarnictwa w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w tej jednostce oraz członków ich rodzin;
  • Szef Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w Inspektoracie WOP oraz członków ich rodzin;
  • szefowie delegatur WOP w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w podległych im delegaturach oraz członków ich rodzin;
  • właściwy terytorialnie szef delegatury WOP w stosunku do funkcjonariuszy pełniących służbę w wojskowych strażach pożarnych oraz członków ich rodzin;
  • Szef BOR w stosunku do funkcjonariuszy BOR oraz członków ich rodzin.

W przypadku funkcjonariusza zwolnionego ze służby przed ustaleniem uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek choroby oraz funkcjonariusza zaginionego, decyzję o prawie do świadczeń odszkodowawczych i ich wysokości, wydaje kierownik jednostki organizacyjnej, w której funkcjonariusz ostatnio pełnił służbę.

Prawo do jednorazowego odszkodowania

Prawo do jednorazowego odszkodowania ustala się na podstawie:

  • orzeczenia komisji lekarskiej podległej MSW albo komisji lekarskiej ABW albo AW,
  • protokołu powypadkowego,
  • dokumentów potwierdzających stan cywilny lub stopień pokrewieństwa uprawnionego członka rodziny z poszkodowanym funkcjonariuszem, w szczególności wyciągów z aktów stanu cywilnego,
  • zaświadczenia właściwego organu emerytalnego stwierdzającego spełnienie przez uprawnionych członków rodziny innych niż małżonek warunków wymaganych do uzyskania renty rodzinnej po zmarłym funkcjonariuszu,
  • innych dowodów potwierdzających, że: rodzice, osoby przysposabiające, macocha lub ojczym – w dniu śmierci funkcjonariusza prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub jeżeli funkcjonariusz bezpośrednio przed śmiercią znacząco przyczyniał się do ich utrzymania albo jeżeli ustalone zostało wyrokiem lub ugodą sądową prawo do alimentów ze strony funkcjonariusza.

Odszkodowanie za przedmioty osobistego użytku

Prawo do odszkodowania za szkody poniesione wskutek utraty, zniszczenia lub uszkodzenia w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku i wysokość tego odszkodowania ustala się na podstawie:

  • protokołu powypadkowego,
  • innych dowodów przedstawionych przez osobę uprawnioną do odszkodowania.

Ważne
Uwaga! Decyzję w sprawie przyznania świadczeń odszkodowawczych wydaje się w terminie 30 dni od wszczęcia postępowania.

Jeżeli organ wydający decyzję o prawie do świadczeń odszkodowawczych i ustalający ich wysokość, uzna, że zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek, może przedstawić wniosek o podwyższenie odszkodowania albo o jego przyznanie w określonej wysokości wraz z zebranymi dokumentami. Decyzje w tej sprawie wydaje się w terminie 30 dni od otrzymania wniosku organu.

Jeżeli w związku z wypadkiem, któremu uległ funkcjonariusz, jest prowadzone postępowanie karne lub dyscyplinarne, a wynik tego postępowania może mieć wpływ na uprawnienia funkcjonariusza lub członków jego rodziny do jednorazowego odszkodowania, organ wydający decyzję o prawie do świadczeń odszkodowawczych i ustalający ich wysokość, może zawiesić wydanie decyzji lub przedstawienie ww. wniosku do czasu zakończenia postępowania karnego lub postępowania dyscyplinarnego, o czym powiadamia się te osoby.

Odwołanie do sądu pracy

Od decyzji w sprawie przyznania świadczeń odszkodowawczych, przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, na zasadach i w terminach określonych w przepisach ustawy z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tj. Dz.U. z 2014 r. poz. 101, ze zm.).

Odwołanie przysługuje także w razie niewydania decyzji w terminie 60 dni od zgłoszenia wniosku o przyznanie świadczenia odszkodowawczego bądź powstania obowiązku wszczęcia postępowania z urzędu. Odwołanie można wnieść w każdym czasie po upływie tego terminu.

Od decyzji o podwyższenie odszkodowania albo o jego przyznaniu w określonej wysokości, przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Wypłata świadczeń

Wszystkie świadczenia odszkodowawcze wypłaca jednostka organizacyjna, na której zaopatrzeniu finansowym funkcjonariusz pozostaje, albo w przypadku funkcjonariusza zwolnionego albo zmarłego, albo zaginionego – jednostka, na której zaopatrzeniu pozostawał przed dniem zwolnienia albo śmierci, albo zaginięcia, w terminie 14 dni od dnia wydania decyzji.

Do postępowań w sprawie przyznania świadczeń odszkodowawczych wszczętych, a niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

W przypadku pogorszenia się stanu zdrowia funkcjonariusza, które jest następstwem wypadku lub choroby, z których tytułu wypłacono jednorazowe odszkodowanie na podstawie przepisów dotychczasowych, zwiększenie tego odszkodowania ustala się na zasadach ogólnych.

Zastosowanie przepisów KPA

Do postępowań w sprawie przyznania świadczeń odszkodowawczych, w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie, stosuje się przepisy ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 267, ze zm.).