W obecnym stanie prawnym konsumenci żywności przygotowywanej w zakładach zbiorowego żywienia nie mają zagwarantowanego dostępu do informacji o wykorzystywaniu żywności ekologicznej w sporządzanych tam daniach. Brak wiarygodnej informacji w tym zakresie nie pozwala konsumentom na świadomy, celowy wybór placówek zbiorowego żywienia a w nich dań sporządzanych w oparciu o certyfikowaną żywność ekologiczną.
Zasady produkcji ekologicznej oraz przepisy dotyczące takiej produkcji, związanej z tym certyfikacji oraz stosowania przy znakowaniu i w materiałach reklamowych oznaczeń odnoszących się do produkcji ekologicznej określa rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z 30.5.2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 (Dz.Urz. UE L 150 z 14.6.2018, str. 1, ze zm.; dalej: rozporządzenie 2018/848). Zgodnie z postanowieniami art. 30 ust. 1 rozporządzenia 2018/848 termin „ekologiczne” oraz jego pochodne i wersje skrócone, jak np. „bio” i „eko”, używane samodzielnie lub łącznie, mogą być stosowane na terytorium Unii do celów znakowania i reklamy jedynie produktów zgodnych z tym rozporządzeniem. Jednocześnie jak stanowi art. 2 ust. 3 rozporządzenia 2018/848 żywienie zbiorowe realizowane przez zakłady takiego żywienia, co do zasady, nie podlega tym regulacjom. Jednak państwa członkowskie mogą stosować przepisy krajowe lub, w przypadku ich braku, prywatne normy w zakresie produkcji, znakowania i kontroli produktów pochodzących z działań w ramach żywienia zbiorowego przy czym logo produkcji ekologicznej UE nie jest wykorzystywane w znakowaniu, w prezentacjach lub reklamach takich produktów oraz nie jest wykorzystywane w celu reklamowania zakładu żywienia zbiorowego.
Projektowana ustawa określa wymagania i warunki dotyczące stosowania znaku ekologicznego i określeń odnoszących się do produkcji ekologicznej w żywieniu zbiorowym. Nowa regulacja obejmie zakłady żywienia zbiorowego w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. d rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25.10.2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.Urz. UE L 304 z 22.11.2011, str. 18, ze zm.), z wyłączeniem pojazdów oraz ruchomych punktów sprzedaży. Takimi zakładami są restauracje, stołówki, szkoły, szpitale i przedsiębiorstwa świadczące usługi gastronomiczne, w których w ramach prowadzenia działalności gospodarczej przygotowuje się żywność gotową do spożycia przez konsumenta. W Polsce liczba takich podmiotów obejmuje ok. 150 tys., a są to zarówno zakłady, które świadczą usługi żywienia dla ogółu konsumentów (restauracje, bary, kawiarnie, puby, pizzerie, gastronomia w galeriach handlowych) jak i takie, które świadczą usługi żywienia dla określonej, zamkniętej grupy konsumentów (stołówki szkolne i przedszkolne, stołówki akademickie, stołówki w zakładach pracy, kuchnie i stołówki w domach pomocy społecznej, kuchnie i stołówki w szpitalach i innych placówkach medycznych, kuchnie i stołówki w zakładach karnych, stołówki w jednostkach wojskowych, cateringi zamknięte).
Wiarygodność oznakowania zakładów żywienia zbiorowego wykorzystujących i oferujących żywność ekologiczną ma gwarantować wpis takiego zakładu do wykazu prowadzonego przez Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, z tym, że wpisów w wykazie będzie dokonywał na wniosek zainteresowanego podmiotu − wojewódzki inspektor jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Wpis zakładu do wykazu ma obejmować jeden z trzech wariantów zależnych od udziału wartości zakupionej żywności ekologicznej dostarczonej do tego zakładu w ogólnej wartości zakupionej żywności (złoty, srebrny lub brązowy znak ekologiczny).
Podmioty, które zdecydują się na stosowanie znaku ekologicznego i określeń odnoszących się do produkcji ekologicznej w prowadzonych przez siebie zakładach żywienia zbiorowego obejmą obowiązki gwarantujące realizację celów ustawy. Za nieprzestrzeganie zasad przewidziano administracyjne kary pieniężne.
Projektodawcy spodziewają się po nowej regulacji nie tylko większej świadomości konsumenckiej i świadomych wyborów żywności ekologicznej, ale także istotnego zwiększenia popytu na certyfikowaną żywność bio.
Za opracowanie projektu odpowiada Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Proces legislacyjny można śledzić na stronie RCL pod adresem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12404455/katalog/13171212#13171212
