Nie jest dopuszczalne, nawet za zgodą mieszkańca, przeznaczenie na pokrycie kosztów pobytu w domu pomocy społecznej większej części jego dochodu niż 70%.
Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej (dalej: PomSpołU) obowiązanymi do wnoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu;
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi;
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.
Zgodnie z art. 61 ust. 2 pkt 1 PomSpołU mieszkaniec domu pomocy społecznej zobowiązany jest do pokrycia opłaty z tytułu swojego pobytu, jednak opłata ta nie może przekraczać 70% jego dochodu.
W przedstawionym stanie faktycznym mamy do czynienia z kwestią dotyczącą skutków uzyskania jednorazowego dochodu z tytułu sprzedaży pola przez mieszkańca domu pomocy społecznej na jego odpłatność w placówce.
Zasady rozliczenia dochodu jednorazowego zostały określone w art. 8 ust. 11 i art. 8 ust. 12 PomSpołU. W przedmiotowej sytuacji zastosowanie ma art. 8 ust. 11 PomSpołU, zgodnie z którym w przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej, kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony. Oznacza to, że każda taka zmiana powoduje konieczność wydania decyzji zmieniającej w części dotyczącej okresu, w którym mieszkaniec będzie ponosił pełną odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej. Po zakończeniu 12 miesięcy, należy ponownie ustalić dochód mieszkańca i na tej podstawie ustalić jego odpłatność, zgodnie z art. 61 ust. 2 pkt 1 PomSpołU. Nie jest dopuszczalne, nawet za zgodą mieszkańca, przeznaczenie na pokrycie kosztów pobytu w dps. większej części jego dochodu niż 70%. W orzecznictwie sadów administracyjnych wskazuje się, że przepis art. 61 ust. 2 pkt 1 PomSpołU pełni funkcję ochronną – nie pozwala na bezwzględne żądanie uiszczenia opłaty w całym wymiarze przez mieszkańca dysponującego dochodami pozwalającymi na taki wydatek. Zakłada bowiem, że obciążenie z tytułu opłaty, jakie ciążyć ma na mieszkańcu, nie może obejmować więcej niż 70% jego miesięcznego dochodu, przy założeniu że 30% dochodu powinno pozostać do dyspozycji mieszkańca i nie może – nawet za jego wolą – być przeznaczone na pokrycie kosztów pobytu w domu pomocy społecznej (wyr. WSA w Szczecinie z 31.8.2017 r., II SA/Sz 739/17, Legalis).
