Zasady ustalania przez kierowników urzędów rozkładu czasu pracy
Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zasady ustalania przez kierowników urzędów rozkładu czasu pracy w tygodniu oraz jego wymiaru w poszczególnych dniach tygodnia dla urzędników państwowych oraz innych pracowników, o których mowa w ustawie. Zgodnie z art. 48 ustawy o pracownikach urzędów państwowych (dalej: PracUrzPU) wskazywane są urzędy, dla których określenie zasad ustalania czasu pracy następuje w odrębnych (niż w drodze rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów) trybach. W związku z tym, projektowane rozporządzenie będzie regulowało te zagadnienia jedynie w odniesieniu do urzędów, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 7b, 8a, 12, 14 i 15 oraz w ust. 2 PracUrzPU, tj. urzędów administracji rządowej, w których jednocześnie działa korpus służby cywilnej oraz w stosunku do Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, Urzędu Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Urzędu Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 oraz regionalnych izb obrachunkowych.
Wprowadzenie bardziej elastycznych rozwiązań w zakresie organizacji pracy urzędów
Wprowadzane przepisy mają m.in. na celu umożliwienie stosowania bardziej elastycznych rozwiązań w zakresie organizacji pracy urzędów z uwzględnieniem regulacji już obowiązujących, zawartych w Kodeksie pracy (np. w zakresie przepisów dotyczących elastycznego czasu pracy pracowników).
Ponadto, w związku z nowelizacją ustawy o służbie cywilnej (dalej: SłużbaCywilU) zostało wydane zarządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie sposobu organizacji czasu pracy urzędów. Regulacje zwarte w ww. zarządzeniu dotyczą wyłącznie członków korpusu służby cywilnej. Ponieważ jednak w urzędach określonych w art. 1 ust. 2 SłużbaCywilU są zatrudnieni zarówno członkowie korpusu służby cywilnej, jak i urzędnicy państwowi oraz inni pracownicy, w projekcie rozporządzenia zaproponowano regulacje analogiczne do zawartych w tym zarządzeniu. Ma to na celu zapewnienie jednolitości przepisów mających zastosowanie do pracowników zatrudnionych w jednym urzędzie, w tym wprowadzenie jednolitych zasad wyznaczania dnia wolnego oraz soboty, w którą zostanie odpracowany dzień wolny. Projekt rozporządzenia wyznacza ramy, w których kierownik urzędu ma ustalić rozkład i wymiar czasu pracy pracowników, określając czas, w którym ma być wykonywana praca w urzędzie (czyli czas, w którym urząd ma wykonywać swoje zadania). Im bardziej elastyczne będą te ramy, tym większe będą również możliwości elastycznego wyznaczania przez kierowników urzędów rozkładu i wymiaru czasu pracy pracowników urzędów.
Odejście od sztywnego ustalenia jednakowych godzin pracy dla wszystkich urzędów
Projekt rozporządzenia odchodzi od obecnego sztywnego ustalenia jednakowych godzin pracy dla wszystkich urzędów w godzinach od 8:15 do 16:15, dając większą swobodę do określenia godzin otwarcia urzędu kierownikowi urzędu. Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem kierownik urzędu będzie miał obowiązek takiego ustalenia pracownikom rozkładu czasu pracy w tygodniu oraz jego wymiaru w poszczególnych dniach tygodnia, aby praca w urzędzie była wykonywana od poniedziałku do piątku, nieprzerwanie przez 8 godzin w każdym z tych dni. Ustalone w ten sposób godziny pracy w urzędzie powinny uwzględniać przede wszystkim specyfikę wykonywanych zadań oraz potrzeby korzystających z niego obywateli.
Najwcześniejszą porą rozpoczynania pracy urzędu będzie mogła być godz. 7:00, co będzie oznaczało pracę urzędu do godz. 15:00, natomiast najpóźniejszą godz. 10:00, co spowoduje, że taki urząd będzie pracował do godz. 18:00. Godziny pracy urzędu mogą być inne w różne dni.
Należy jednocześnie podkreślić, że czym innym są godziny pracy urzędu (w znaczeniu jego dostępności dla interesantów lub współpracy z innymi urzędami), a czym innym godziny pracy poszczególnych pracowników, które powinny być przez przełożonych tak ustalone, aby w godzinach pracy urzędu obsada pracownicza była adekwatna do wykonywanych zadań. W kwestiach dotyczących systemów i rozkładów czasu pracy poszczególnych pracowników zastosowanie będą miały regulacje zawarte w PracUrzPU oraz (w sprawach w niej nieuregulowanych) w Kodeksie pracy. Nie będzie zatem przeszkód do stosowania w urzędzie, tak jak obecnie, ruchomego czasu pracy, czy indywidualnego rozkładu czasu pracy, pod warunkiem zapewnienia pracy urzędu zgodnie z zasadami określonymi w projektowanym rozporządzeniu.
Zgodnie z projektem rozporządzenia, w urzędach, w których są wykonywane zadania związane z obsługą interesantów, co najmniej w jednym dniu tygodnia, będzie musiała być zapewniona obsługa w godz. od 8:00 do 18.00.
Możliwość pracy od godz. 6.00
Regulacje zawarte w projekcie rozporządzenia przewidują również, że ze względu na szczególny charakter wykonywanych zadań na danym stanowisku pracy, kierownik urzędu może ustalić rozkład czasu pracy pracownika zatrudnionego na tym stanowisku pracy tak, aby przewidywał pracę zmianową, przypadającą między godz. 6:00 jednego dnia a godz. 6:00 następnego dnia, w systemie czasu pracy, który ma zastosowanie do tego pracownika.
Ponadto, ze względu na szczególny charakter pracy wykonywanej w komórce organizacyjnej lub na stanowisku pracy, przewidziano możliwość ustalenia w rozkładzie czasu pracy pracowników tej komórki lub pracownika na tym stanowisku, dniem pracy dnia tygodnia niebędącego dniem pracy w urzędzie, w tym wyznaczonego przez kierownika urzędu dnia wolnego z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy – art. 130 § 2 Kodeksu pracy – lub dnia wolnego podlegającego odpracowaniu. Warunkiem skorzystania z tego uprawnienia będą uzasadnione potrzeby urzędu. Projekt rozporządzenia wprowadza również zasadę dotyczącą ustalania rozkładu czasu pracy w poszczególnych dniach tygodnia – kierownik urzędu w miarę możliwości będzie brał pod uwagę ważne względy osobiste lub rodzinne pracowników.
Dodatkowo, kierownik urzędu uzyska uprawnienie do wyznaczania dla pracowników dni wolnych od pracy z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy, o którym mowa w art. 130 § 2 Kodeksu pracy oraz wyznaczania dni wolnych od pracy podlegających odpracowaniu.
Jeżeli w urzędzie działa korpus służby cywilnej, to wyznaczone dni wolne będą musiały być tożsame z dniami wyznaczonymi zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów wydanym na podstawie art. 97 ust. 3 pkt 2 lub 3 SłużbaCywilU. Analogicznie, odpracowanie dnia wolnego od pracy będzie następowało w tę samą sobotę, która została wyznaczona do odpracowania dla członków korpusu służby cywilnej. Natomiast, jeżeli w danym urzędzie nie działa korpus służby cywilnej, kierownik urzędu będzie mógł ustalić dniem pracującym sobotę przypadającą w tym samym okresie rozliczeniowym co wyznaczony dzień wolny lub następnym okresie rozliczeniowym.
O wyznaczeniu dnia wolnego podlegającego odpracowaniu kierownik urzędu będzie musiał niezwłocznie poinformować pracowników oraz interesantów, natomiast o wyznaczeniu soboty będącej dniem pracy kierownik urzędu będzie musiał poinformować pracowników oraz interesantów co najmniej z 7-dniowym wyprzedzeniem.
Podkreślić należy, że przewidziane w ustawie oraz w odrębnych przepisach zadania dla kierownika urzędu wykonuje w urzędach administracji rządowej (z wyłączeniem urzędów rejonowych i urzędów terenowych administracji specjalnej) dyrektor generalny urzędu.
Krótkie vacatio legis
Projektowane rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Projekt rozporządzenia daje kierownikom urzędów możliwość bardziej elastycznego niż obecnie kształtowania rozkładu i wymiaru czasu pracy urzędów (a w konsekwencji pracowników), pozostawiając im jednocześnie swobodę w zakresie tego, czy chcą z takiej możliwości skorzystać. W tym sensie obecne rozwiązania przyjęte w urzędach mieszczą się w zakresie projektowanych przepisów. W związku z powyższym nie wystąpi konieczność zmiany regulacji wewnętrznych niezwłocznie po wejściu w życie rozporządzenia.
