Ustawą z 25.6.2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1045; dalej: ZmSamGminU15), od 1.1.2016 r. zmieniono zakres zwolnienia z podatku od nieruchomości, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 716 ze zm.; dalej: PodLokU). Zmiana polegała na ograniczeniu przypadków zwolnienia z podatku od nieruchomości dla przedmiotów opodatkowania znajdujących się w parkach narodowych lub rezerwatach przyrody do takich, które służą nie tylko bezpośrednio, ale i wyłącznie osiąganiu celów z zakresu ochrony przyrody. Zasady i tryb zwrotu utraconych przez gminy dochodów z tego tytułu są uregulowane w rozporządzeniu wydawanym na podstawie art. 7 ust. 5 PodLokU.
Zgodnie z art. 55 ust. 1 ZmSamGminU15 dotychczasowe rozporządzenie zachowało moc do dnia wejścia w życie nowego aktu wykonawczego, nie dłużej jednak niż do 1.1.2017 r. W związku powyższym konieczne było wydanie nowego rozporządzenia.
W nowym rozporządzeniu wskazano zmieniony zakres zwolnienia z podatku od nieruchomości, uregulowany w art. 7 ust. 1 pkt 8 i ust. 2 pkt 5a PodLokU. Zwolnienie to dotyczy:
- znajdujących się w parkach narodowych lub rezerwatach przyrody: gruntów położonych na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną lub krajobrazową, a także budynków i budowli trwale z gruntem związanych;
- przedsiębiorców o statusie centrum badawczo – rozwojowego, uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania dzielności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych.
Wprowadzone zmiany dotyczą zwolnienia znajdujących się w parkach narodowych lub rezerwatach przyrody gruntów położonych na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną lub krajobrazową, a także budynków i budowli trwale z gruntem związanych. Obecnie spośród tych przedmiotów opodatkowania zwolnione są tylko te, które służą bezpośrednio i wyłącznie osiąganiu celów z zakresu ochrony przyrody.
Tryb zwrotu
Rozporządzenie przewiduje, że zwrot utraconych dochodów z tytułu wskazanych w pkt II zwolnień następuje na wniosek gminy. Wzór wniosku został określony w załączniku do rozporządzenia. Ponadto określono zakres danych wykazywanych we wniosku, zachowując wymogi dotyczące obowiązku podania podstawy opodatkowania, stawki podatku oraz wysokości utraconych dochodów. Dodano też obowiązek dotyczący wskazywania dla gruntów położonych w parkach narodowych i rezerwatach przyrody podstawy prawnej objęcia obszarów ochroną ścisłą, czynną lub krajobrazową.
Terminy zwrotu
W projektowym rozporządzeniu utrzymano obowiązujące obecnie terminy na złożenie wniosku i korekty wniosku oraz zachowano ich wyłączenie wobec tych wniosków oraz korekt wniosków, które są składane w związku z korektą deklaracji złożonej przez podatnika oraz w związku z wydaniem przez organ podatkowy nowej decyzji. Oznacza to, że gmina powinna złożyć wniosek do właściwego wojewody w terminie do 31 marca roku następującego po roku, za który sporządzany jest wniosek, wykazując faktyczne roczne skutki zwolnień ustawowych, wynikające z decyzji oraz deklaracji podatkowych na dany rok podatkowy według stanu na 31 grudnia roku, za który sporządzany jest wniosek. Korektę wniosku można złożyć do 31 maja roku następującego po roku, za który sporządzono wniosek. Wniosek złożony po terminie pozostawia się bez rozpatrzenia, z tym że – jak wspomniano wyżej – wniosek lub korektę wniosku gmina może złożyć po terminie, jednak wyłącznie w związku z korektą deklaracji podatkowej złożonej przez podatnika lub wydaniem nowej decyzji przez organ podatkowy.
Weryfikacja wniosków
Zachowując dotychczasowe rozwiązanie wskazano, że weryfikacji prawidłowości sporządzanych wniosków pod względem rachunkowym i formalnym dokonuje wojewoda, który w przypadku stwierdzenia we wniosku braków lub błędów wzywa gminę do ich usunięcia w terminie 7 dni. Ich nieusunięcie powoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia.
Przekazywanie środków gminom
Nowe rozporządzenie określa również terminy i formę zwrotu utraconych przez gminę dochodów. Środki przekazywane są na rachunek bankowy gminy w terminie do 31 sierpnia roku następującego po roku, za który sporządzono wniosek lub korektę wniosku. Dla wniosków i korekt wniosków składanych po upływie terminów wskazanych w rozporządzeniu, termin ten liczony jest do dnia 31 sierpnia roku następującego po roku, w którym te wnioski lub korekty zostały złożone.