Związek metropolitalny – nowy rodzaj jednostki samorządu terytorialnego?

1. Omówienie znowelizowanych przepisów

Związek metropolitalny jest zrzeszeniem jednostek samorządu terytorialnego położonych w danym obszarze metropolitalnym. W skład związku metropolitalnego wchodzą:

1) gminy położone w granicach obszaru metropolitalnego;

2) powiaty, na obszarze których leży co najmniej jedna gmina położona w granicach obszaru metropolitalnego.

Związek metropolitalny ma osobowość prawną.

Tworzenie związków metropolitalnych, ustalanie ich nazw oraz ustalanie granic metropolitalnych należy do kompetencji Rady Ministrów. Wydanie niniejszego rozporządzenia wymaga zasięgnięcia opinii:

1) rad gmin położonych w granicach obszaru metropolitalnego poprzedzonych przeprowadzeniem konsultacji z mieszkańcami;

2) rad powiatów, na obszarze których leży co najmniej jedna gmina położona w granicach obszaru metropolitalnego;

3) sejmiku województwa;

4) wojewody

Związek metropolitalny wykonuje zadania publiczne w zakresie:

1) kształtowania ładu przestrzennego;

2) rozwoju obszaru związku;

3) publicznego transportu zbiorowego na obszarze związku;

4) współdziałania w ustalaniu przebiegu dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze związku;

5) promocji obszaru metropolitalnego.

Nadzór nad działalnością związku metropolitalnego sprawują Prezes Rady Ministrów oraz wojewoda, a w zakresie spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa.

Konsekwencją wprowadzonej ustawy jest także konieczność zmiany szeregu ustaw. Tytułem przykładu: związek metropolitalny będzie miał możliwość używania godła Rzeczypospolitej Polskiej, opiniowania przebiegu dróg krajowych, będzie podlegał nadzorowi regionalnych izb obrachunkowych. Działania o zasięgu metropolitalnym staną się inwestycją celu publicznego. Związek metropolitalny sporządzał będzie także ramowe studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego, dla całego obszaru metropolitalnego. Stanie się również jednostką tworzącą sektor finansów publicznych.

2. Komentarz do wprowadzonych zmian

Związek metropolitalny ma w założeniu być nowym rodzajem zrzeszenia jednostek samorządu terytorialnego. Trójstopniowy podział terytorialny państwa (na gminy, powiaty i województwa) nie zostanie zatem zmieniony. Charakter zadań (wymienionych powyżej), wykonywanych przez związek metropolitalny, ma uzasadniać ich przekazanie na rzecz jednostki, która swoim zasięgiem działania umożliwi ich sprawniejsze wykonywanie. Powstaje pytanie, czy nie utrudni to współpracy pomiędzy poszczególnymi szczeblami jednostek samorządu terytorialnego oraz nie spowoduje wątpliwości co do zakresu działania tychże jednostek?