Sześć państw, których dotyczą oświadczenia o zatrudnieniu krótkoterminowym to: Armenia, Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Rosja i Ukraina. Ich obywatele mogą pracować w Polsce przez 6 miesięcy w ciągu 12 miesięcy tylko na podstawie zarejestrowanego w urzędzie pracy oświadczenia podmiotu, który zamierza powierzyć im pracę (praca krótkoterminowa). Ten tryb zamiast zezwolenia na pracę zapewnia im obecnie § 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 21.4.2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę z (Dz.U. poz. 588). Przepis zostanie uchylony, ponieważ regulacje w tym zakresie znalazły się w uchwalonej 22.6.2017 r. ustawie o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (dalej ustawa zmieniająca), która trafiła teraz do Senatu. Konkretnie odpowiednie zapisy zostały zamieszczone w art. 88z ust. 2 dodanym do ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1065 ze zm. – dalej: PromZatrU). Jego uzupełnieniem ma być nowo wydane rozporządzenie, którego podstawą ma być art. 90 ust. 10 PRomZatrU. Będzie też nowe rozporządzenie określające zawody, do wykonywania których w Polsce wystarczy oświadczenie. Oświadczenie będzie też wydane na pracę nie związaną z działalnością sezonową, która także zostanie ustalona w nowym rozporządzeniu.

Oświadczenie z rygorami

Według nowego art. 88z PRomZatrU, w treści oświadczenia trzeba będzie umieścić dane dotyczące podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi, tego cudzoziemca, oferowanej pracy, pracodawcy-użytkowania – jeśli cudzoziemiec ma mieć status pracownika tymczasowego. Ma być ono wpisane do ewidencji oświadczeń przez starostę w ciągu 7 dni od złożenia, a w sprawach wymagających wyjaśnienia – 30 dni.

Starosta będzie mógł odmówić dokonania wpisu oświadczenia, jeżeli wystąpi jedna z okoliczności wymienionych w art. 88z ust. 5 PRomZatrU. Chodzi m.in. o sytuację, gdy powierzający pracę zostanie dwukrotnie ukarany w ciągu 12 miesięcy przed datą złożenia oświadczenia w urzędzie pracy za niezawarcie umowy z cudzoziemcem na piśmie i/lub zapewnienie jej tłumaczenia na język zrozumiały dla cudzoziemca. Decyzję odmowną starosta wyda także, jeśli okoliczności będą wskazywały, że oświadczenie:

  • jest składane dla pozoru, lub
  • jest wykorzystywane w innym celu niż świadczenie pracy, albo
  • powierzający pracę nie wywiązuje się z obowiązków, np. nie realizuje zobowiązań finansowych wobec cudzoziemca.

Informacje sprawdzające

Przed wydaniem decyzji o wpisie oświadczenia do ewidencji starosta będzie miał prawo pozyskać wiedzę od organów Krajowej Administracji Skarbowej i ZUS w zakresie przychodów i dochodów powierzającego pracę oraz ich opodatkowania, zaległości podatkowych i ubezpieczeniowych czy realizacji obowiązku zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych (art. 88z ust. 8-10 PromZatrU).

Odpowiednie informacje (m.in. o niekaralności powierzającego pracę) będą też zobligowane przedstawiać staroście organy Straży Granicznej i Państwowej Inspekcji Pracy.

Konieczne zawiadomienia

Wpisanie oświadczenia do ewidencji uruchamia po stronie powierzającego obowiązek poinformowania urzędu pracy na piśmie, czy cudzoziemiec podjął pracę w ustalonym dniu, czy też nie. Gdyby tego nie uczynił, w myśl art. 88z ust. 14 PromZatrU, będzie się uznawać na potrzeby ustalenia okresu wykonywania pracy przez cudzoziemca na podstawie oświadczenia, że wykonywał on pracę od dnia określonego w oświadczeniu lub późniejszego, jeśli tak wynikać będzie z okoliczności.

Do urzędu pracy ma też trafić informacja od powierzającego pracę, że cudzoziemiec zakończył pracę w dniu wskazanym w oświadczeniu albo późniejszym.

Legalna praca

Ustawa zmieniająca doprecyzowała warunki uznawania pracy cudzoziemców w Polsce za legalną. Według nowego art. 88za ust. 1 PromZatrU, jeżeli podmiot powierzający zatrudniał cudzoziemca nie krócej niż 3 miesiące i złożył przed upływem daty zakończenia pracy wskazanej w oświadczeniu wniosek o wydanie zezwolenia na pracę dla tego cudzoziemca na tym samym stanowisku na podstawie umowy o pracę, a wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie, pracę cudzoziemca na warunkach nie gorszych niż określone w oświadczeniu wpisanym do ewidencji oświadczeń uważa się za legalną od dnia upływu ważności tego oświadczenia do dnia wydania zezwolenia na pracę lub doręczenia decyzji odmownej w tej sprawie.

Wykonanie dyrektywy PE i Rady UE

Ustawa zmieniająca stanowi wykonanie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego z 26.22014 r. (Dz.Urz. UE L 94 z 28.03.2014, str. 375). Dotyczy to w szczególności prac sezonowych, które dotychczas nie były uregulowane w polskim prawie. Od 1.1.2018 r. na ich wykonywanie w Polsce cudzoziemcy będą musieli posiadać odpowiednie zezwolenie.

Wejście w życie

Ustawa zmieniająca w zakresie zmian dotyczących pracy krótkoterminowej ma wejść w życie 1.1.2018 r.