Na 50. posiedzeniu Sejmu 27.10.2017 r. uchwalono ustawę o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego i innych ustaw (druk sejmowy nr 1847). Natomiast na 52. posiedzeniu Sejm w drodze głosowania ustanowił ostateczne brzmienie pięciu ustaw, w tym powyższej, i przekazał do podpisu Prezydenta.
W projekcie nowelizacji w odniesieniu do ustawy z 19.8.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 882) zaproponowano m.in. zmiany w zakresie:
1) przymusu bezpośredniego,
2) rejestru osób przyjętych do szpitala,
3) orzeczenie sądu opiekuńczego o przyjęciu do DPS,
4) kontroli sądu w szpitalu psychiatrycznym i w DPS,
5) upoważnienia lekarzy psychiatrów przez marszałka województwa.
Przymus bezpośredni
Osobie z zaburzeniami psychicznymi, wobec której będzie stosowany przymus bezpośredni w formie unieruchomienia lub izolacji, trzeba będzie odebrać przedmioty, które mogą być niebezpieczne dla życia lub zdrowia tej osoby albo innych osób, w szczególności: przedmioty ostre, okulary, protezy zębowe, pas, szelki, sznurowadła i źródła ognia. Przymus bezpośredni będzie mógł trwać tylko do czasu ustania przyczyn jego zastosowania. Zastosowanie przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia lub izolacji zleci lekarz na czas nie dłuższy niż 4 godziny. Jeżeli nie będzie możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji lekarza, o zastosowaniu przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia lub izolacji, to pielęgniarka zdecyduje i będzie nadzorować osobiście jego wykonanie, zawiadamiając o tym niezwłocznie lekarza.
Rejestr osób przyjętych do szpitala
W szpitalu psychiatrycznym będzie prowadzony rejestr osób przyjętych do szpitala:
1) bez zgody,
2) bez zgody, jeżeli zgoda na pobyt została następnie wyrażona,
3) niezdolnych do wyrażenia zgody lub stanowiska odnośnie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego.
W przypadku oddziału psychiatrycznego funkcjonującego w szpitalu psychiatrycznym dysponującym więcej niż jednym oddziałem psychiatrycznym rejestr będzie prowadzony wspólnie dla wszystkich tych oddziałów. Kierownik podmiotu leczniczego wyznaczy osoby upoważnione do dokonywania wpisów w rejestrze. Rejestr będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym w sposób zapewniający:
1) zabezpieczenie danych zawartych w rejestrze przed uszkodzeniem lub utratą,
2) zachowanie integralności i wiarygodności danych zawartych w rejestrze,
3) stały dostęp do danych zawartych w rejestrze wyłącznie dla osób uprawnionych oraz zabezpieczenie ich przed dostępem osób nieuprawnionych.
Dane gromadzone w rejestrze będą objęte tajemnicą i będzie je można udostępniać wyłącznie osobom uprawnionym i w zakresie wynikającym z obowiązujących przepisów.
Orzeczenie sądu opiekuńczego o przyjęciu do DPS
Przyjęcie do DPS osoby bez jej zgody, a za zgodą jej przedstawiciela ustawowego będzie wymagało orzeczenia sądu opiekuńczego o przyjęciu do DPS. Natomiast przyjęcie do DPS osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej całkowicie nastąpi za pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego. Przedstawiciel ustawowy osoby, która nie pozostaje pod władzą rodzicielską, wyrazi zgodę po uzyskaniu zezwolenia sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby. Jeżeli przyjęcie do DPS dotyczy osoby małoletniej powyżej 16 roku życia lub osoby pełnoletniej całkowicie ubezwłasnowolnionej, zdolnej do wyrażenia zgody, będzie wymagane również uzyskanie zgody tej osoby na przyjęcie. W przypadku sprzecznych oświadczeń w sprawie przyjęcia do domu pomocy społecznej tej osoby i jej przedstawiciela ustawowego, przyjęcie do DPS będzie wymagało orzeczenia sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby.
Kontrola sądu w szpitalu psychiatrycznym i w DPS
Sędzia zawiadomi kierownika szpitala psychiatrycznego i DPS o przystąpieniu do czynności kontrolnych i zakresie kontroli. Po zakończeniu kontroli sędzia zapozna kierownika kontrolowanego podmiotu z jej wynikami, umożliwiając w terminie 3 dni roboczych ustosunkowanie się do dokonanych ustaleń oraz do propozycji zaleceń pokontrolnych. W miarę potrzeby kierownik zorganizuje naradę pokontrolną, w której powinni brać udział również inni pracownicy kontrolowanego podmiotu. O terminie i przedmiocie narady pokontrolnej zawiadomi się organ sprawujący nadzór nad kontrolowanym podmiotem. Sędzia sporządzi sprawozdanie z przebiegu kontroli w terminie 14 dni od dnia jej zakończenia. Sprawozdanie będzie przechowywane we właściwym sądzie okręgowym.
Upoważnienie lekarzy psychiatrów przez marszałka województwa
Marszałek województwa będzie upoważniał lekarzy psychiatrów do wykonywania zadań:
1) w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej, która nie zatrudnia lekarza,
2) oceny zasadności zastosowania przymusu bezpośredniego przez innego lekarza, pielęgniarkę jednostki organizacyjnej pomocy społecznej lub kierującego akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych,
3) zarządzenia zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie do szpitala psychiatrycznego przez Policję osoby psychicznie chorej, wobec której wydano postanowienie o przyjęciu do szpitala psychiatrycznego, odmawiającej stawienia się w szpitalu psychiatrycznym lub w inny sposób utrudniającej wykonanie tego postanowienia.
Marszałek województwa poda informację o upoważnionych lekarzach do publicznej wiadomości przez zamieszczenie jej na stronie podmiotowej BIP urzędu obsługującego marszałka oraz na bieżąco aktualizuje dane zawarte w informacji. Informacja będzie zawierała następujące dane upoważnionego lekarza:
1) imię lub imiona i nazwisko,
2) numer prawa wykonywania zawodu,
3) adres poczty elektronicznej i numer telefonu.
