Projekt implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.6.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylającej dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG (Dz.Urz. UE L 182 z 29.6.2013, s. 19) odnośnie do jednostek innych niż jednostki mikro.

Ważne
Przepisy zawarte w projekcie powinny wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, jednak nie później niż 20.7.2015 r., gdyż tego dnia mija termin implementacji dyrektywy. Wyjątek stanowią przepisy dotyczące prowadzenia przez organizacje pozarządowe uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, które zaczną obowiązywać 1.1.2016 r.

Uproszczenia w zakresie sprawozdawczości finansowej dla jednostek małych

Projekt wprowadza do ustawy o rachunkowości nową kategorię jednostek – jednostki małe, dla których są przewidziane regulacje upraszczające sprawozdawczość finansową.

Ważne
Jednostki małe to spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki komandytowo-akcyjne (jak również spółki osobowe przez nie tworzone), które w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe, oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy nie przekroczyły limitów dwóch z trzech następujących wielkości:
1) suma bilansowa: 17 000 000 zł;
1) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów: 34 000 000 zł;
2) przeciętne zatrudnienie w roku obrotowym: 50 osób.

Do jednostek małych nie zostaną jednak zaliczone następujące jednostki:

  1. jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, oraz jednostki zamierzające ubiegać się albo ubiegające się o zezwolenie na wykonywanie działalności na podstawie tych przepisów;
  2. emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a także podmioty zamierzające ubiegać się lub ubiegające się o dopuszczenie do takiego obrotu, oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu w alternatywnym systemie obrotu;
  3. krajowe instytucje płatnicze;
  4. instytucje pieniądza elektronicznego;
  5. jednostki sektora finansów publicznych.

W nowelizacji przewidziano rozszerzenie katalogu jednostek małych także o podmioty spoza kręgu określonego w dyrektywie. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie, inne osoby prawne, z wyłączeniem jednostek sektora finansów publicznych, oraz oddziały przedsiębiorców zagranicznych, które w roku obrotowym, za który sporządzają sprawozdanie finansowe oraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowy nie przekroczyły dwóch z trzech wielkości wskazanych powyżej.

Ważne
Uproszczenia przewidziane dla jednostek małych obejmą dodatkowo także osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, które na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości (dalej: RachU) mogą stosować przepisy tej ustawy, jeżeli ich przychody za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w złotych 1 200 000 euro.

Proponowane uproszczenia Uproszczenia dla jednostek małych zaproponowane w projekcie obejmują możliwość sporządzania skróconego sprawozdania finansowego (jedynie uproszczonego bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej z ograniczonym zakresem ujawnianych informacji).

Ponadto przewiduje się zwolnienie z obowiązku sporządzania sprawozdania z działalności, pod warunkiem że niektóre informacje, objęte dotychczas jego zakresem informacyjnym, zostaną przez jednostki małe ujawnione w informacji dodatkowej, oraz zwolnienie z obowiązku sporządzania zestawienia zmian w kapitale własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych.

W nowo dodawanym załączniku nr 5 do RachU określono zakres informacyjny sprawozdania finansowego dla jednostek małych, składającego się z bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej.

Projekt przewiduje także możliwość odstąpienia od ustalania aktywów i tworzenia rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego dla jednostek, które za poprzedni rok obrotowy nie przekraczają dwóch z następujących trzech wielkości:

  1. 17 000 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
  2. 34 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
  3. 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty.

Ponadto dla ww. jednostek oraz dla jednostek samorządu terytorialnego przewidziano możliwość klasyfikowania umów leasingu w sposób uproszczony, tj. według zasad określonych w przepisach podatkowych.

Dodatkowo, ww. jednostki (z wyłączeniem jednostek mikro, które ustawowo nie stosują wyceny aktywów i pasywów według wartości godziwej i skorygowanej ceny nabycia, oraz jednostek wymienionych w pkt. 1–5 powyżej) będą mogły nie stosować rozporządzenia Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. Nr 149, poz. 1674).

Projekt nadaje nowe brzmienie załącznikowi nr 1 do ustawy, który określa zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1 RachU, dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji. Załącznik ten może być również stosowany w części lub w całości– na zasadzie dobrowolności – przez jednostki małe.

Nowa treść załącznika nr 1 ma na celu dostosowanie przedstawianych przez te jednostki informacji i ujawnień w sprawozdaniu finansowym do wymagań określonych w dyrektywie. Zmieniony został sposób prezentacji niektórych wielkości, zasady prezentacji zaangażowania w kapitale oparto na nowych kryteriach, a także wprowadzono obowiązek ujawniania dodatkowych informacji i objaśnień.

Zmiany w zakresie sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych
Projekt wprowadza zmiany w zakresie sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych. Zmiany te polegają na doprecyzowaniu katalogu przypadków określających sytuacje, kiedy jednostka ma status jednostki dominującej, wraz ze sposobem liczenia praw głosu oraz praw powoływania i odwoływania członków organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących. Zmienione zostaną także definicje jednostki powiązanej, jednostki stowarzyszonej, znaczącego inwestora i znaczącego wpływu.

Projekt wprowadza także definicję zaangażowania w kapitale, przez które należy rozumieć jakikolwiek udział w kapitale innej jednostki, mający charakter trwałego powiązania. Przy czym trwałe powiązanie występuje zawsze w przypadku nabycia, zakupu lub pozyskania w innej formie udziału w kapitale innej jednostki stowarzyszonej, chyba że zbycie udziału w krótkim okresie od dnia jego nabycia, zakupu lub pozyskania w innej formie jest wysoce prawdopodobne, poprzez zawarcie wiążącej umowy lub podjęcie innych aktywnych działań dotyczących zbycia.

Ważne
Nie będzie możliwe skorzystanie ze zwolnienia ze sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych w przypadku tzw. małej grupy kapitałowej, jeżeli którakolwiek z jednostek w takiej grupie jest jednostką niezaliczaną do jednostek małych.

Projekt przewiduje także wprowadzenie dwóch kategorii wielkości progów umożliwiających niesporządzenie skonsolidowanych sprawozdań finansowych:

  1. z uwzględnieniem wyłączeń konsolidacyjnych (wówczas proponowane wielkości progów wynoszą dla: sumy bilansowej – 32 000 000 zł, przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów – 64 000 000 zł oraz średniorocznego zatrudnienia – 250 osób),
  2. bez uwzględnienia wyłączeń konsolidacyjnych (wówczas wartości progów dotyczące sumy bilansowej i przychodów ze sprzedaży towarów i produktów są podwyższone o 20%).

Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów dla organizacji pozarządowych

W projekcie przewidziano możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, na warunkach i zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej: PożPublWolU), dla organizacji pozarządowych, z wyłączeniem spółek kapitałowych, oraz stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego.

Zastosowanie tego uproszczenia możliwe jest pod warunkiem, że organizacje te działają w sferze zadań publicznych określonych w art. 4 ust. 1 w PożPublWolU, nie prowadzą działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie posiadają statusu organizacji pożytku publicznego, oraz osiągną, w roku poprzedzającym rok wyboru prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, przychody w wysokości nieprzekraczającej 50 000 zł i wyłącznie z przychodów określonych w art. 10a ust. 1 pkt 4 PożPublWolU.

Mogą to być przychody wyłącznie z działalności nieodpłatnej pożytku publicznego (składki członkowskie, darowizny, zapisy, spadki, dotacje, subwencje, przychody pochodzące z ofiarności publicznej), działalności odpłatnej pożytku publicznego (sprzedaż towarów i usług), sprzedaży, najmu lub dzierżawy składników majątkowych, a także przychody z odsetek od środków pieniężnych na rachunkach rozliczeniowych, prowadzonych w związku z wykonywaną działalnością, w tym także odsetek od lokat terminowych.

Sposób prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów, warunki, jakim powinna odpowiadać ta ewidencja dla prawidłowego określenia zobowiązań podatkowych, oraz inne szczegółowe obowiązki związane z jej prowadzeniem określone zostaną w rozporządzeniu wydanym przez Ministra Finansów w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Społecznej.

Inne zmiany
Nowelizacja przewiduje także wprowadzenie nowego sprawozdania dotyczącego płatności na rzecz administracji publicznej. Sprawozdanie to będą sporządzać jednostki działające w przemyśle wydobywczym lub jednostki zajmujące się wyrębem lasów pierwotnych.

Ważne
W sprawozdaniu z płatności, którego zakres określają przepisy nowododawanego rozdziału 6a, będą wykazane przede wszystkim płatności na rzecz organów administracji rządowej lub samorządowej państwa, na terenie którego dana jednostka prowadzi działalność, z tytułu różnego rodzaju opłat, podatków i innych należności uiszczanych w związku z prowadzoną działalnością.

Projekt przewiduje ponadto zniesienie obowiązku publikacji sprawozdań finansowych przez spółdzielnie w Monitorze Spółdzielczym, z jednoczesnym pozostawieniem obowiązku składania tych sprawozdań finansowych wraz z innymi dokumentami do Krajowego Rejestru Sądowego. Przepisy te będą mieć zastosowanie już do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy kończący się po dniu wejścia w życie tej nowelizacji.

W projekcie również rozszerza się katalog podmiotów zobligowanych do badania sprawozdań finansowych o krajowe instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego, co projektodawcy uzasadniają specyfiką działalności tych jednostek.

Istotną i od dawna oczekiwaną zmianą jest ujednolicenie terminów przeliczania na walutę polską wielkości wyrażonych w euro, o których mowa w art. 3 ust. 3 RachU, art. 24a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 4 ust. 2 ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Ważne
Przeliczenia euro na złote dokonywane będą według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy. Przepisy te będą mieć zastosowanie po raz pierwszy do przeliczenia na walutę polską przychodów osiągniętych w 2015 r.