Nowelizacja ustawy z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1234 ze zm.; dalej: OchrLokU), która weszła w życie 21.4.2019 r. wprowadza szereg bardziej i mniej istotnych zmian w zakresie gospodarki zasobami komunalnymi i dotyczącymi ochrony praw lokatorów. Niniejszy artykuł stanowi wprowadzenie do tych zmian i jest początkiem cyklu publikacji omawiających poszczególne zmiany wprowadzone nowelą. Poniżej przedstawiono podstawowe informacje w zakresie aktualizacji przepisów.

Dodatkowe uprawnienia dla gmin

Ustawodawca przewidział istotne zmiany w części ustawy poświęconej mieszkaniowemu zasobowi gminy.

Ważne
Gminy otrzymują dodatkowe narzędzia umożliwiające optymalizację wykorzystania posiadanych zasobów mieszkaniowych. Do najistotniejszych zaliczyć należy możliwość wypowiedzenia umowy najmu w przypadku, gdy powierzchnia użytkowa lokalu przekracza określone w ustawie oraz możliwość weryfikacji dochodów najemców.

Wynajmujący (gmina, inna JST, Skarb Państwa) może wypowiedzieć umowę najmu lokalu jeżeli powierzchnia lokalu mieszkalnego przekracza 50m2 dla jednej osoby oraz 25m2 dla każdej kolejnej osoby (art. 21 ust. 4a) z zachowaniem co najmniej 6-miesięcznego terminu wypowiedzenia (ust. 4a).

Kolejnym istotnym wsparciem dla gmin jest możliwość sprawdzenia dochodów najemców lokali komunalnych oraz socjalnych (art. 21b). Osoby ubiegające się o zawarcie umowy najmu lokalu komunalnego lub socjalnego zostaną zobowiązane do złożenia deklaracji o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego. Gmina jest uprawniona do weryfikacji dochodów nie częściej niż co 2,5 roku (art. 21c ust. 1). W przypadku przekroczenia przez najemcę progu dochodowego czynsz najmu ulega podwyższeniu zgodnie ze wzorem określonym w art. 21c ust. 5).

Zmiany w funkcjonowaniu zasobu komunalnego

Mniej rewolucyjne zmiany dotknęły również zasady uchwalania wieloletnich programów gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy oraz określania zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład zasobów komunalnych.

Do najistotniejszych zmian zaliczyć należy rezygnację z konieczności uwzględniania podziału na lokale komunalne i socjalne przy tworzeniu prognoz wielkości i stanu technicznego zasobu (art. 21 ust. 2 pkt 1) czy też obowiązku tworzenia osobnych kryteriów wynajmowania lokali o powierzchni przekraczającej 80m2 powierzchni użytkowej (art. 21 ust. 2 pkt 6b) pozostawiając gminom taką (nieobligatoryjną) możliwość (art. 21 ust. 3 b).

Ważne

Nowym obowiązkiem gminy jest określenie warunków jakie powinien spełniać lokal wskazywany dla osób niepełnosprawnych (art. 21 ust. 3 pkt 6a).

Zmiany w definicjach

Pewnie modyfikacje przepisów znalazły się również w definicjach. Z art. 2 ust. 1 pkt 5 wykreślona została definicja lokalu socjalnego i została przeniesiona do art. 22 pod nazwą „umowa najmu socjalnego lokalu”. Zmiana nazewnictwa została zaimplementowana w całej ustawie.

Drugą istotną zmianą jest zastąpienie „wydatków związanych z utrzymaniem lokalu” pojęciem „koszty utrzymania lokalu” (art. 2 ust. 1 pkt 8). Różnica pomiędzy tymi pojęciami zostanie wyjaśniona w kolejnej części cyklu.

Umożliwienie nadania prawa do lokalu socjalnego osobie zajmującej lokal bezumownie

Zgodnie z art. 17 ust. 1a możliwe jest nadanie prawa do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu osobie, która dokonała zajęcia lokalu bez tytułu prawnego, jeżeli w świetle zasad współżycia społecznego działanie takie jest szczególnie usprawiedliwione. Przepis ten został wprowadzony w miejsce uchylonego art. 24 o podobnym brzmieniu.

Istotnym podkreślenia jest, że wprowadzone zmiany dotyczyć będą nowych umów najmu lokali komunalnych oraz najmu socjalnego lokali.