W art. 9 ust. 1 tej ustawy postanowiono, że: W roku 2022 do ustalenia relacji, o której mowa w art. 242 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305, 1236, 1535, 1773 i 1927), dochody bieżące jednostki samorządu terytorialnego mogą być powiększone także o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Znaczenie tej regulacji w praktyce budżetowej jednostek samorządu terytorialnego jest ogromne, bowiem pozwala samorządom na angażowanie wolnych środków jako elementu równoważącego wydatki bieżące – w ramach zasady z art. 242 FinPubU. Warto jednak podkreślić, że jest to rozwiązanie wyjątkowe, bowiem przewidziane tylko na rok budżetowy 2022 r. Dzięki niemu, w projektach uchwał budżetowych (składanych do 15 listopada danego roku budżetowego) jednostki samorządu terytorialnego będą mogły legalnie ujmować wspomniane wolne środki w budżetach.

Ciekawa zmiana dla samorządów została także wprowadzona na podstawie art. 7 ww. ustawy. Mianowicie, w ramach tego przepisu zmianie uległ przepis zawarty w ustawie z 14.12.2018 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2500) tj. art. 9, który zyskał treść: Ustalana na lata 2022–2025 relacja łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym spłat i wykupów określonych w art. 243 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, do planowanych dochodów bieżących budżetu nie może przekroczyć średniej arytmetycznej z obliczonych dla ostatnich trzech albo siedmiu lat relacji dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące do dochodów bieżących budżetu. Wyboru długości okresu stosowanego do wyliczenia relacji dokonuje organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego do dnia 31 grudnia 2021 r. i informuje o wyborze właściwą regionalną izbę obrachunkową oraz organ stanowiący tej jednostki.

Wskazana regulacja prawna daje większą elastyczność w kontekście art. 243 FinPubU, czyli tzw. wskaźnika zadłużenia. Umożliwia bowiem jednostce samorządu terytorialnego wybór okresu 3 lub 7 lat przy obliczaniu ww. wskaźnika. Warto zauważyć, że decyzja w zakresie wyboru jednego z tych okresów ma być podjęta do 31.12.2021 r., co jest w gestii organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego. Jednocześnie wprowadzono obowiązek poinformowania regionalnej izby obrachunkowej o wskazanym wyborze. 

Kolejna zmiana, wprowadzona w ramach ww. art. 7 ustawy dotyczy wprowadzenia nowego przepisu jako ust. 1a o treści: 1a. W latach 2022–2025 regionalna izba obrachunkowa, wydając opinię o możliwości spłaty zobowiązań, ocenia w szczególności wpływ planowanych zobowiązań na realizację zadań publicznych. Zaciągnięcie zobowiązań nie może zagrażać realizacji zadań publicznych przez jednostkę samorządu terytorialnego w roku budżetowym i latach następnych. Z tej regulacji prawnej należy wnioskować, że regionalna izba obrachunkowa będzie jeszcze wnikliwej analizować możliwość zaciągania zobowiązań w kontekście realizacji zadań publicznych. Ta zmiana wynika zapewne z potrzeby sprawowania szczególnego nadzoru nad zaciąganiem zobowiązań przez samorządy. W tym miejscu dodać należy, że regionalne izby obrachunkowej wydają wspomniane opinie w związku z wymogiem z art. 91 ust. 2 FinPubU, z którego wynika, że zaciągnięcie lub wyemitowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego zobowiązania z tytułu:

1) kredytu lub pożyczki na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 i art. 90 FinPubU,

2) innego niż wymienione w pkt 1, zaliczanego do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2 FinPubU,

3) emisji papierów wartościowych na cel, o którym mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2-4 i art. 90 FinPubU

– wymaga uzyskania przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego opinii regionalnej izby obrachunkowej o możliwości spłaty zobowiązania.

Podsumowując, wskazać należy, że opisane przykładowo nowe mechanizmy prawne dotyczące gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, z jednej strony wprowadzają większą elastyczność decyzyjną dla tych jednostek w kontekście tej gospodarki, z drugiej jednak strony przewidują zwiększone uprawnienia nadzorcze dla regionalnych izb obrachunkowych. Można więc stwierdzić, że wprowadzenie tych mechanizmów jest wypośrodkowaniem „interesów” samorządu i organu nadzoru i kontroli.