Zmiany w ustawie o cudzoziemcach mają usprawnić wydawanie zezwoleń na pracę

Od wielu lat zwiększa się liczba cudzoziemców, którzy chcą uzyskać pozwolenie na pobyt w Polsce. W związku z tym planowane jest usprawnienie niektórych rozwiązań prawnych dotyczących dostępu cudzoziemców do polskiego rynku pracy, co leży w interesie polskich pracodawców oraz ma stanowić ułatwienie pozyskiwania przez inwestorów strategicznych pracowników zza granicy. Według ostatnich danych do ubezpieczeń społecznych w ZUS było zgłoszonych około 800 tys. cudzoziemców. W zdecydowanej większości były to osoby pochodzące z Ukrainy.  Ponadto celem projektu jest również poprawa innych obowiązujących rozwiązań w szeroko rozumianych sprawach cudzoziemców, w tym postępowań dotyczących przyjmowania pracowników przenoszonych wewnątrz przedsiębiorstwa.

W ramach zgłoszonej propozycji planowane jest znowelizowanie kilku ustaw. Dla pracodawców najważniejsze z nich to: 

W ustawie z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (Dz.U. z 2020 r. poz. 35 ze zm.) planowane są zmiany dotyczące: 

1. rezygnacja z wymogu posiadania zapewnionego miejsca zamieszkania oraz wymogu posiadania źródła stabilnego i regularnego dochodu dla udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę na rzecz wymogu otrzymywania przez cudzoziemca wynagrodzenia nie niższego niż minimalne wynagrodzenie za pracę niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę wykonywania pracy przez cudzoziemca,
2. wprowadzenie nowego trybu zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w sytuacji zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub w warunkach zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę,
3. poszerzenie katalogu okoliczności niewymagających zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę,
4. wprowadzenie rozwiązania przyśpieszającego uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki;

1. wprowadzenie szczególnych, 60-dniowych terminów załatwienia sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w I instancji liczonych w sposób szczególny, od momentu, w którym wszystkie braki formalne wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy zostały uzupełnione, a jednocześnie cudzoziemiec stawił się osobiście w urzędzie wojewódzkim celem złożenia wniosku (chyba że w stosunku do cudzoziemca nie stosuje się wymogu osobistego stawiennictwa), jak również przedłożył wszystkie dokumenty na okoliczności uzasadniające udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, albo upłynął termin na dokonanie tego, który to termin został wyznaczony przez wojewodę na podstawie projektowanego art. 106 ust. 2a oraz art. 106a ust. 3 ustawy o cudzoziemcach, oraz wprowadzenie szczególnych 90-dniowych terminów na rozpatrzenie sprawy dla organu odwoławczego w sprawach udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy,
2. wprowadzenie podstawy prawnej dla dokonywania pouczeń, o których mowa w art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o cudzoziemcach, za zgodą cudzoziemca, w alternatywnej formie, tj. przez przesyłanie pouczenia w postaci elektronicznej na wskazany przez cudzoziemca adres poczty elektronicznej lub wskazanie cudzoziemców adresu poczty elektronicznej, na której znajduje się pouczenie na piśmie w postaci elektronicznej,
3. uporządkowanie przepisów dotyczących wszczynania postępowania w sprawie udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, w przypadkach gdy wniosku nie składa osobiście cudzoziemiec, który ma to zezwolenie otrzymać,
4. wprowadzenie podstaw prawnych dla wojewody do wzywania cudzoziemca lub jednostki przyjmującej o przedłożenie dokumentów niezbędnych do potwierdzenia danych zawartych we wniosku i okoliczności uzasadniających ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, z którym to wezwaniem zostanie sprzężony bieg terminu na załatwienie sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy w pierwszej instancji administracyjnej,
5. wprowadzenie szczególnych, 6-miesięcznych terminów załatwienia sprawy udzielenia zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej liczonych w sposób szczególny, od momentu, w którym wszystkie braki formalne wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy zostały uzupełnione, a jednocześnie cudzoziemiec stawił się osobiście w urzędzie wojewódzkim celem złożenia wniosku (chyba że w stosunku do cudzoziemca nie stosuje się wymogu osobistego stawiennictwa), jak również przedłożył wszystkie dokumenty na okoliczności uzasadniające udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, albo upłynął termin na dokonanie tego, który to termin został wyznaczony przez wojewodę na podstawie projektowanego art. 203a ust. 2a i 2b ustawy o cudzoziemcach.

Kolejna zmiana dotyczy ustawy z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2021 r. poz. 1100 i 1162). W ramach tej ustawy planowane jest wprowadzenie zmian dotyczących oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi i postępowań w sprawie wydania zezwolenia na pracę sezonową, jak również niezbędne uzupełnienie niektórych przepisów dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom. Projekt przewiduje także ułatwienie uzyskania zezwolenia na pracę przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla gospodarki Polski.

Ostatnią ustawą objętą planowaną nowelizacją jest ustawa z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. poz. 1285 i 1292). W jej treści planowane jest wprowadzenie zmiany polegające na uzupełnieniu przepisów określających katalog osób, które mogą zostać objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, o osoby przebywające na terytorium Polski na podstawie wizy wydanej na podstawie art. 60 ust. 1 pkt 23 ustawy o cudzoziemcach oraz osoby ubiegające się o udzielenie ochrony międzynarodowej, które posiadają zaświadczenie wydane na podstawie art. 35 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Osoby te uzyskają możliwość nabycia statusu bezrobotnego i mają już prawo do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a zatem mogą podlegać obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego albo ubezpieczać się dobrowolnie zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Ponadto, w projekcie ustawy przewiduje się szczególną regulację o charakterze czasowym, przewidującą uproszczony tryb udzielania zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w odniesieniu do postępowań wszczętych przed 1.1.2021 r., które w dniu wejścia w życie projektowanej ustawy będą pozostawać w toku w pierwszej albo w drugiej instancji oraz podstawę prawną do prowadzenia przez wojewodę oraz przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców kontroli sposobu korzystania przez cudzoziemca z zezwolenia na pobyt czasowy i pracę udzielonego w tym szczególnym trybie w odniesieniu do okoliczności stanowiących podstawę do jego cofnięcia.

Resortem odpowiedzialnym za ten projekt jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.