Zmiany w tworzeniu zfśs i odpis na zfśs w 2017 r.

Obecnie – co do zasady – zwiększenie zatrudnienia powyżej 19 pracowników wiąże się z obowiązkiem tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zfśs). Z uzasadnienia do projektu ww. ustawy wynika, że jest to jedną z przyczyn tego, że przedsiębiorcy obawiają się zwiększać zatrudnienie w oparciu o umowy o pracę, blokując własny rozwój, wybierając umowy cywilnoprawne lub sztucznie dzieląc przedsiębiorstwo. Według badania ankietowego przeprowadzonego w maju 2016 r. 41,2% przedsiębiorców wskazywało na zniesienie obowiązku tworzenia zfśs jako zmianę, która może najbardziej usprawnić funkcjonowanie ich przedsiębiorstwa.

W związku z tym od 1.1.2017 r. podniesiony zostanie próg zatrudnienia, od którego pracodawcy będą mieli – co do zasady – obowiązek tworzenia zfśś – z 20 do 50 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty). Nadal istotny będzie stan zatrudnienia na dzień 1 stycznia danego roku. Jednocześnie pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty), będą musieli utworzyć zfśs na wniosek zakładowej organizacji związkowej (zoz). Wniosek ten będzie dla nich bezwzględnie wiążący, tj. złożenie wniosku przez zoz będzie automatycznie skutkowało powstaniem obowiązku utworzenia zfśs.

Pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku mniej niż 50 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty) będą natomiast mogli tworzyć zfśs lub wypłacać świadczenie urlopowe (do 31.12.2016 r. dotyczy to pracodawców zatrudniających mniej niż 20 pracowników). U pracodawców tych, zatrudniających co najmniej 50 pracowników, objętych układem zbiorowym pracy, postanowienia w sprawie nietworzenia zfśs i niewypłacania świadczenia urlopowego trzeba będzie zawierać w układzie zbiorowym pracy, a jeżeli nie są oni objęci takim układem – w regulaminie wynagradzania.

Nadal zfśs będzie musiał być tworzony przez wszystkich pracodawców prowadzących działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych.

U pracodawców zatrudniających – według stanu na dzień 1 stycznia danego roku – co najmniej 50 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty) oraz u pracodawców zatrudniających co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty), którzy utworzyli zfśs na wniosek zoz, układ zbiorowy pracy będzie mógł dowolnie kształtować wysokość odpisu na zfśs, a także postanawiać, że zfśs nie będzie tworzony. Jeżeli u takiego pracodawcy pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy, to postanowienia w tych sprawach będzie mógł zawierać regulamin wynagradzania.

Skutkiem podniesienia progu zatrudnienia, od którego co do zasady konieczne będzie tworzenie zfśs, będzie także zmiana zasad tworzenia zfśs w razie przejęcia pracowników. Od 1.1.2017 r., jeżeli rozpoczęcie działalności będzie następowało w roku kalendarzowym w wyniku komercjalizacji, przejęcia, podziału lub połączenia zakładu lub jego części z równoczesnym przejęciem pracowników, zfśś będą tworzyli:

W 2017 r. zostaną natomiast odmrożone odpisy na zfśs, co wynika z ustawy okołobudżetowej. Do podstawy ustalenia tych odpisów przyjmowane będzie przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w II półroczu 2012 r. Odpisy te zwiększą się więc w stosunku do 2016 r.

Ponadto do ustalania odpisu na zfśs dla nauczycieli w 2017 r. będzie stosowana kwota bazowa obowiązująca 1.1.2012 r., natomiast odpis na zfśś w publicznych szkołach wyższych będzie tworzony w wysokości nie większej niż 6,5% planowanych przez uczelnię rocznych wynagrodzeń osobowych w 2013 r. (tu wysokość odpisu przypadająca na jednego zatrudnionego nie może być mniejsza niż wysokość odpisu ustalona na zasadach określonych w ustawie z 4.3.1994 r. o zfśs).