Od początku obowiązywania obecnej ustawy o służbie cywilnej – wcześniej analogiczną regulację zawierała także ustawa o sc z 24.8.2006 r. – urzędnikowi służby cywilnej za pracę w niedzielę przysługuje dzień wolny od pracy w najbliższym tygodniu, a za pracę w święto przysługuje inny dzień wolny, za pracę w święto przysługuje inny dzień wolny. Urzędnikowi służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną w porze nocnej przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze. Pozostałe nadgodziny urzędnika nie są rekompensowane.
Pracownikowi służby cywilnej za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze. W tym zakresie od 1.1.2024 r. następują znaczne zmiany.
Czas wolny lub wynagrodzenie
Nie zmieni się zakres pracy dodatkowej, za który pracownik lub urzędnik sc otrzyma rekompensatę – wszystkie nadgodziny pracownika, nadgodziny w pewnych okresach urzędnika. Wprowadza się także możliwość uzyskania rekompensaty przez osobę zajmującą wyższe stanowisko w sc (z wyłączeniem dyrektora generalnego urzędu i kierownika urzędu) – za pracę w godzinach nadliczbowych wykonywaną na polecenie przełożonego w:
- porze nocnej,
- dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy,
- niedzielę i święto albo w dniu wolnym udzielonym w zamian za pracę w niedzielę i święto
– przysługiwać będzie czas wolny w tym samym wymiarze albo wynagrodzenie.
Urzędnikowi służby cywilnej, do którego jest stosowany system czasu pracy inny niż system weekendowy (system, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta) za pracę w niedzielę przysługuje dzień wolny od pracy w najbliższym tygodniu, a za pracę w święto przysługuje inny dzień wolny, albo wynagrodzenie za czas przepracowany w tych dniach. Będzie to zatem alternatywa: albo dzień wolny nawet za krótki czas przepracowany albo wynagrodzenie ale tylko za czas przepracowany.
Wniosek i decyzja dyrektora
Nowelizacja dała możliwość wyboru formy rekompensaty osobie zatrudnionej ale warunkowanego zgodą dyrektora generalnego urzędu.
Członek korpusu sc wnioskuje jedynie o wynagrodzenie. Brak wniosku oznacza pozostanie przy „tradycyjnej” dla sc formy rekompensaty czasem wolnym. Wniosek o wypłatę wynagrodzenia składać się będzie w formie pisemnej w postaci papierowej albo elektronicznej do dyrektora generalnego urzędu, za pośrednictwem bezpośredniego przełożonego, w terminie 14 dni po dniu zakończenia okresu rozliczeniowego. Jest on rozpatrywany w ciągu 14 dni, przy czym dyrektor generalny urzędu ma pełną swobodę odnośnie swojej decyzji – może odmówić, a ustawa o służbie cywilnej (dalej: SłużbaCywilU) nie narzuca nawet obowiązku uzasadnienia odmowy.
Ustalenie wynagrodzenia
Wynagrodzenie ustalane będzie na podstawie godzinowej stawki wynagrodzenia należnego w miesiącu, w którym nastąpiła praca w godzinach nadliczbowych, dzieląc miesięczne wynagrodzenie przez normę godzin czasu pracy w danym miesiącu. Zasady obliczania normy czasu pracy zawarte w nowym art. 97a ust. 3 i 4 SłużbaCywilU są analogiczne do zasad ustalania wymiaru czasu pracy zawartych w art. 130 KP. Uznać należy, że niepotrzebnie zostały one zatem wskazane w SłużbaCywilU, wystarczyłoby wskazanie na wymiar czasu pracy dla danego miesiąca.
SłużbaCywilU nie odnosi się przy tym szczególnie do nadgodzin średniotygodniowych, które mogą występować szczególnie w systemie równoważnym. W związku z tym, że powstają one z końcem okresu rozliczeniowego należałoby przyjąć wymiar czasu pracy (normę godzin pracy w miesiącu) z ostatniego miesiąca okresu rozliczeniowego.
