W Dz.U. z 2018 r. pod poz. 1349 opublikowano ustawę z 15.6.2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz niektórych innych ustaw.

1. Zmiany w Kodeksie wyborczym

W ustawie z 5.1.2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 754 ze zm.; dalej: KodeksWyb) wprowadzono następujące zmiany:

1) zniesiono wyłączną właściwość komisji w przypadku głosowania korespondencyjnego osób niepełnosprawnych (uchylono m.in. art. 12a KodeksWyb, zgodnie z którym obwodowe komisje wyborcze, które mają siedziby w lokalach dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, były komisjami właściwymi dla celów głosowania korespondencyjnego przez wyborców niepełnosprawnych; w konsekwencji wyborcy niepełnosprawni będą wysyłać karty wyborcze do swoich obwodów wyborczych);

2) zniesiono transmisję z lokalu wyborczego za pośrednictwem publicznie dostępnej sieci elektronicznego przekazywania danych (w art. 52 KodeksWyb uchylono § 7-8 i 10);

3) nałożono na Państwową Komisję Wyborczą zadanie prowadzenia wykazu osób, których pozbawiono prawa wyborczego na podstawie ustawy lustracyjnej z 2006 r., tj. wobec których wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, czyli biernego prawa wyborczego (art. 160 § 1 pkt 2a KodeksWyb);

4) przewidziano możliwość powołania na urzędnika wyborczego także innej niż pracownik urzędu osoby, jeżeli ma co najmniej 5-letni staż pracy w urzędzie, czyli byłych pracowników urzędu (art. 191c § 1 KodeksWyb);

5) przewidziano możliwość powierzenia przez szefa Krajowego Biura Wyborczego wykonywania funkcji urzędnika wyborczego także osobie pełniącej tę funkcję w gminie, w której ma miejsce zatrudnienie, a także osobie, która jest ujęta w stałym rejestrze wyborców w gminie, w której ma wykonywać funkcje urzędnika wyborczego (art. 191ca KodeksWyb); w konsekwencji urzędnikiem wyborczym będzie mogła być każda osoba, która ma wykształcenie wyższe;

6) zastąpiono konieczność możliwością zawierania przez szefa KBW porozumienia z wójtem w sprawie obsługi Korpusu Urzędników Wyborczych i komisji wyborczych, a także dodano przepis nakazujący traktowanie wykonywania przez gminy zadań w tym zakresie, jako zadań zleconych (art. 191g KodeksWyb).

2. Zmiany w ustawach: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym oraz o referendum lokalnym

W ustawach z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 994 ze zm.; dalej: SamGminU), w ustawie z 5.6.1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 995 ze zm.; dalej: SamPowiatU), a także w ustawie z 15.9.2000 r. o referendum lokalnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 400 ze zm.; dalej:ReferendLokU) wprowadzono następujące zmiany:

1) zniesiono możliwość wykorzystania urządzeń służących do transmisji z lokali wyborczych do transmisji obrad rad gmin i powiatów, jako konsekwencję zniesienia transmisji z lokali wyborczych (uchylono ust. 1c w art. 20 SamGminU oraz art. 1b w art. 15 SamPowiatU);

2) wprowadzono zakaz zarządzania wyborów do jednostek pomocniczych gminy oraz organów jednostek niższego rzędu (z wyjątkiem wyborów do rad dzielnic warszawskich) oraz referendum lokalnego na dzień wyborów powszechnych (w tym samorządowych); można jednak będzie zarządzać wybory do organów jednostek pomocniczych i referenda lokalne na dzień wyborów uzupełniających, przedterminowych, ponownych do innych organów (art. 35a SamGminU, art. 8a ReferendLokU).

3. Inne zmiany

Inne wprowadzane zmiany dotyczą m.in. zniesienia możliwości odwołania się do sądu administracyjnego od decyzji Państwowej Komisji Wyborczej wydanej na skutek skargi na decyzję komisarza wyborczego w sprawie utworzenia odrębnego obwodu głosowania w zakładzie leczniczym, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie śledczym oraz w domu studenckim oraz ogranicza drogę sądową w przypadku skarg dotyczących „zwykłych” obwodów głosowania (oraz w przypadku skarg dotyczących podziału na gminne i powiatowe okręgi wyborcze) do jednej instancji (będzie nią od razu NSA); wprowadzono też posiedzenia niejawne NSA w tych sprawach (art. 5 pkt 5 lit. d ustawy z 11.1.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych, Dz.U. z 2018 r. poz. 130). Zmiana w tym zakresie wejdzie w życie 1.1.2019 r.

4. Przepisy przejściowe

Nowelizacja wprowadza też przepisy przejściowe (art. 7-9) dotyczące wnoszenia skarg na decyzję PKW w sprawie decyzji dotyczących podziału na obwody wyborcze oraz samorządowe okręgi wyborcze i postępowań w tym zakresie, które zostały wszczęte przed wejściem w życie nowelizacji.