W Dz.U. z 2021 r. pod poz. 673 opublikowano rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 19.3.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie składowisk odpadów (dalej: nowelizacja).

Zmiany wprowadzono do rozporządzenia Ministra Środowiska z 30.4.2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz.U. z 2013 r. poz. 523 ze zm.; dalej: SkładowOdpadyR). Zgodnie ze zmienionym przepisami § 2 ust. 1 pkt 1, 4, 9 i 11 SkładowOdpadyR, m.in. rozszerzono zakres ograniczenia lokalizacji składowisk odpadów, bowiem składowiska odpadów niebezpiecznych oraz składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie mogą być lokalizowane (nowelizacja dodaje wyróżnione części tych przepisów):

  • na obszarach ochronnych zbiorników wód podziemnych oraz w strefach ochronnych ujęć wody ujmowanej do zaopatrzania ludności w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi;
  • w dolinach rzek, w pobliżu zbiorników wód śródlądowych, na terenach źródliskowych, bagiennych i podmokłych, w obszarach mis jeziornych i w strefach krawędziowych oraz na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, o których mowa w art. 169 ust. 2 ustawy z 20.7.2017 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 624), czyli wynikających z map zagrożenia powodziowego (poprawiono podstawę prawną zastępując poprzednio obowiązującą ustawę); przy czym, wymagania tego w tym brzmieniu nie stosuje się do rozbudowy składowiska odpadów prowadzonego w dniu 13.5.2021 r.;
  • na glebach klas bonitacji I–III oraz na glebach pochodzenia organicznego;
  • w strefach ochrony uzdrowiskowej „A” i „B”, o których mowa w art. 38 pkt 1 i 2 ustawy z 28.7.2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1662 ze zm.).
Ważne

Wymagań dotyczących wymienionych wyżej gleb oraz stref ochrony uzdrowiskowej w nowym brzmieniu nie stosuje się do składowiska odpadów, dla którego przed 13.5.2021 r. wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach (§ 2 ust. 1 nowelizacji).

Składowiska odpadów obojętnych nie mogą być lokalizowane na obszarach, o których mowa w § 2 ust. 1 pkt 1–6, 9 i 11–13 (SkładowOdpadyR), a przed zmianą dotyczyło to punktów: 1–6 i 13 co oznacza rozszerzenie ograniczenia lokalizacji takich składowisk odpadów.

Ważne

Dodano przepis, zgodnie z którym w przypadku składowisk odpadów zarządzanych przez wytwórców odpadów dopuszcza się ich lokalizowanie na glebach klasy bonitacji III, jeżeli w ewidencji gruntów i budynków grunt określono jako tereny przemysłowe (§ 2 ust. 5 SkładowOdpadyR).

Zgodnie z § 3 SkładowOdpadyR, na obszarze planowanego składowiska odpadów i jego otoczenia przeprowadza się badania hydrologiczne i geologiczne. 2. Zakres badań hydrologicznych powinien uwzględniać m.in. wykonanie bilansu hydrologicznego ilości wód wchodzących i wychodzących ze składowiska odpadów w trakcie jego eksploatacji, obejmującego średnią roczną wielkość opadów z wielolecia obejmującego okres przynajmniej 30 lat, na podstawie danych z najbliżej położonej stacji meteorologicznej posiadającej takie dane, a także roczną wielkość najwyższego opadu z okresu ostatnich 30 lat, na podstawie danych z najbliżej położonej stacji meteorologicznej posiadającej takie dane. Poprzednio chodziło tu o stacje opadowe, a nie meteorologiczne.

Składowisko odpadów lokalizuje się tak, aby miało barierę geologiczną, uszczelniającą podłoże i ściany boczne. W § 4 SkładowOdpadyR wykreślono zapisy, że bariera geologiczna ma być naturalna (lub sztuczna). W związku z tym, zgodnie z § 4 ust. 5 SładowOdpadyR w nowym brzmieniu, jeżeli bariera geologiczna nie spełnia w sposób naturalny warunków z § 4 ust. 2–4 SkładowOdpadyR, może zostać uzupełniona sztucznie wykonaną barierą geologiczną o minimalnej miąższości 0,5 m, zapewniającą przepuszczalność nie większą niż określona w § 4 ust. 2 SkładowOdpadyR, wykonaną w taki sposób, aby procesy osiadania na składowisku odpadów nie mogły spowodować jej zniszczenia.

Przewidywany najwyższy piezometryczny poziom wód podziemnych powinien być co najmniej 1 m poniżej poziomu projektowanego wykopu dna składowiska. Dodano przepis, zgodnie z którym w przypadku niespełnienia tego warunku dopuszcza się obniżenie przewidywanego najwyższego piezometrycznego poziomu wód podziemnych w sposób sztuczny – wyłącznie przy użyciu metod grawitacyjnych, do poziomu projektowanego wykopu dna składowiska.

Zgodnie z § 8 i 9 SkładowOdpadyR w nowym brzmieniu, składowisko odpadów, na którym przewiduje się składowanie odpadów ulegających biodegradacji, wyposaża się w instalację do odprowadzania gazu składowiskowego, zaprojektowaną w sposób zapewniający jej prawidłowe funkcjonowanie w trakcie eksploatacji składowiska oraz przez co najmniej 30 lat od dnia jego zamknięcia. Gaz składowiskowy poddaje się obróbce, w szczególności oczyszcza się i wykorzystuje do celów energetycznych, a jeżeli jest to niemożliwe – spala w pochodni. Składowisko odpadów zabezpiecza się tak, aby uniemożliwić dostęp osób nieuprawnionych oraz nielegalny dowóz odpadów na składowisko (wcześniej: nielegalne składowanie odpadów). Dodano tu wyróżnione części przepisów.

Zgodnie z § 13 SkładowOdpadyR, eksploatacja składowiska odpadów powinna zapewniać (dodano wyróżnione części przepisów):

1) ograniczenie powierzchni składowanych odpadów eksponowanych na oddziaływanie warunków atmosferycznych, o ile jest to konieczne dla ograniczania zanieczyszczenia powietrza, w tym pylenia i uciążliwości zapachowej (wcześniej: rozwiewania odpadów);

2) przeciwdziałanie rozwiewaniu odpadów;

3) gromadzenie wód odciekowych i poddawanie ich oczyszczaniu w stopniu umożliwiającym ich przyjęcie na oczyszczalnię ścieków lub odprowadzenie do wód lub do ziemi;

4) stateczność geotechniczną składowanych odpadów;

5) przeciwdziałanie niekontrolowanym emisjom gazu składowiskowego oraz nagromadzeniu gazu składowiskowego w masie odpadów, w tym utrzymywanie drożności instalacji do odprowadzania gazu składowi-skowego;

6) przeciwdziałanie powstaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru.

Powierzchnia kwatery przeznaczonej do składowania odpadów niebezpiecznych jest liczona na poziomie maksymalnej rzędnej składowanych odpadów i nie może przekraczać 2500 m2 (§ 15 ust. 2 SkładowOdpadyR). Dodano wyróżnioną część tego przepisu. Przy czym, przepisu w tym brzmieniu nie stosuje się, jeżeli w ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę składowiska odpadów, wydanej przed 13.5.2021 r., dopuszczono powierzchnię kwatery składowiska inną niż określona według wprowadzonej tu zasady (§ 2 ust. 4 nowelizacji).

Przeredagowano § 17 ust. 1 SkładowOdpadyR, zgodnie z którym rekultywację wykonuje się zgodnie z harmonogramem prac związanych z rekultywacją składowiska odpadów, określonym w decyzji w sprawie wyrażenia zgody na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części albo w decyzji w sprawie zamknięcia składowiska odpadów lub jego wydzielonej części (wcześniej była to zgoda na zamknięcie składowiska). Prace rekultywacyjne wykonuje się w sposób zabezpieczający wody powierzchniowe i podziemne oraz powietrze przed szkodliwym oddziaływaniem składowiska odpadów, integrujący obszar składowiska odpadów z otaczającym środowiskiem oraz umożliwiający obserwację wpływu składowiska odpadów na środowisko. Do rekultywacji stosuje się materiały niebędące odpadami lub odpady określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Ważne

Rekultywacja składowiska odpadów, w odniesieniu do którego decyzję o wyrażeniu zgody na zamknięcie składowiska odpadów lub jego wydzielonej części albo decyzja o zamknięciu składowiska odpadów lub jego wydzielonej części wydano przed 13.5.2021 r. prowadzi się zgodnie z tymi decyzjami, do czasu jej zakończenia (§ 2 ust. 3 nowelizacji).

Zgodnie z § 17 ust. 2 SkładowOdpadyR w nowym brzmieniu, po dniu zaprzestania przyjmowania odpadów do składowania na składowisku odpadów niebezpiecznych lub jego wydzielonej części składowisko odpadów lub jego wydzieloną część zabezpiecza się przed infiltracją wód opadowych przez uszczelnienie jego powierzchni, w sposób uwzględniający proces osiadania składowiska odpadów i minimalizujący powstawanie zastoisk wodnych oraz osuwisk warstwy biologicznej. Dodano wyróżnioną część przepisu.

Ekspertyza sanitarna (dotycząca zamkniętego składowiska) wymaga uzgodnienia z państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym i zawiera informacje o aktualnym wpływie składowiska odpadów na zdrowie i życie ludzi i na środowisko pod względem higienicznym i zdrowotnym oraz informacje o zagrożeniu dla zdrowia i życia ludzi i dla środowiska planowanych prac (§ 18 ust. 3 SkładowOdpadyR). Wcześniej taka ekspertyza powinna była być pozytywnie zaopiniowana przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

Monitoring w fazie przedeksploatacyjnej ma na celu ocenę stanu wyjściowego (ustalenie tła) i polega na dokonaniu czynności wymienionych w § 21 ust 1 SkładowOdpadyR. Zgodnie z § 21 ust. 6 SkładowOdpadyR w nowym brzmieniu, pobierania próbek dokonują oraz prowadzą badania parametrów wskaźnikowych i substancji w ramach tych czynności:

  • akredytowane laboratoria w rozumieniu ustawy z 30.8.2002 r. o systemie oceny zgodności (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 155 ze zm.) lub
  • certyfikowane jednostki badawcze, o których mowa w art. 16 ust. 1 ustawy z 25.2.2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2289)

– w zakresie posiadanych akredytacji lub certyfikatów. Wcześniej badania te prowadziły laboratoria badawcze posiadające wdrożony system jakości w rozumieniu przepisów o normalizacji.