Spis treści 1. Cel i zakres zmian 2. Opodatkowanie dochodów kontrolowanych spółek zagranicznych (CFC) 3. Regulacje dotyczące CFC w polskich ustawach podatkowych 1. Cel i zakres zmian Ustawa ta służy realizacji dwóch podstawowych celów: 1) uszczelnieniu systemu podatkowego oraz
2) zwalczaniu szkodliwej konkurencji ze strony rajów podatkowych i przeciwdziałaniu odraczania lub unikania opodatkowania przy wykorzystaniu mechanizmu przesuwania dochodów do spółek zależnych zlokalizowanych w krajach o preferencyjnych systemach podatkowych.
2. Opodatkowanie dochodów kontrolowanych spółek zagranicznych (CFC)
Regulacja typu CFC jest powszechnie akceptowanym międzynarodowym mechanizmem zwalczania nadużyć podatkowych występujących w stosunkach między podmiotami powiązanymi, polegających na wykazywaniu dochodu generowanego z działalności prowadzonej w danym kraju jako dochodu podmiotów podlegających jurysdykcji podatkowej państw stosujących preferencyjne zasady opodatkowania, tzw. rajów podatkowych. Metoda ta jest skutecznym mechanizmem walki ze zjawiskiem unikania opodatkowania. Zapobieganie unikaniu opodatkowania w przypadku regulacji typu CFC odbywa się poprzez poddanie opodatkowaniu w danym państwie, jako dochodu przypisywanego do podmiotu krajowego, dochodu ustalanego w odniesieniu do zysków, jakie osiągnął jego podmiot zależny będący rezydentem podatkowym innego państwa (tzw. spółka CFC).
Regulację dotyczącą opodatkowania dochodów kontrolowanych spółek zagranicznych posiada szereg państw członkowskich UE. Z uzasadnienia do projektu wprowadzonych zmian ustawodawca stwierdził, że mimo istniejących różnic w szczegółowym kształcie regulacji CFC przyjętych przez poszczególne państwa istnieją elementy wspólne dla tego typu regulacji a należą do nich:
1) sprawowanie kontroli przez rezydenta nad spółką CFC
Przyjęte w znowelizowanych przepisach warunki realizacji sprawowania kontroli przez rezydenta nad CFC zostały ustalone w taki sposób, że warunkiem sprawowania kontroli jest nieprzerwane posiadanie, przez okres nie krótszy niż 30 dni, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej 25% udziałów w kapitale lub 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub 25% udziałów związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach zagranicznej spółki. Jak wynika z uzasadnienia tych zmian ustalony warunek zapewnia, że przepisy odnosić się będą wyłącznie do polskiego rezydenta będącego wspólnikiem mającym istotny wpływ na decyzje ekonomiczne podmiotu zagranicznego, w tym na zakres i rozmiar prowadzonej działalności. Ponadto, kryterium 30 dni jest przesłanką warunkującą przyjęcie, że podatnik, który posiada co najmniej 25% udziałów, kontrolował zagraniczną spółkę dostatecznie długo, aby uznać, że powinien podlegać uregulowaniom CFC.
2) zlokalizowanie spółki CFC w państwie stosującym niższe opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób prawnych
Kolejnym warunkiem jest zlokalizowanie spółki CFC w państwie stosującym niższy niż krajowy poziom opodatkowania podatkiem dochodowym. W ustawie przyjęto, że istotnie niższe opodatkowanie występuje, gdy ustawowa stawka podatku dochodowego (stawka nominalna) jest niższa o co najmniej 25% od stawki krajowej lub w sytuacji, gdy osiągane zagraniczne przychody są w państwie źródła zwolnione albo wyłączone z opodatkowania podatkiem dochodowym.
3) uzyskiwanie przez spółkę CFC dochodów o charakterze pasywnym
Jak wynika z uzasadnienia, istotą działań, którym przeciwdziałać ma regulacja typu CFC, jest przenoszenie mobilnych aktywów generujących przychody o charakterze pasywnym do państw o niższym poziomie opodatkowania. W sytuacjach gdy tego rodzaju działania nie mają, co do zasady, uzasadnienia ekonomicznego, przesunięcie źródeł przychodów ma na celu uzyskanie korzyści podatkowej. Regulacja typu CFC znajdzie zastosowanie, gdy przychody pasywne, tj. pochodzące z dywidend i innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych, ze zbycia udziałów (akcji), wierzytelności, odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także z praw autorskich, praw własności przemysłowej – w tym z tytułu zbycia tych praw, a także zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych – stanowić będą co najmniej połowę wszystkich przychodów spółki CFC w jej roku podatkowym.
4) zwolnienia przewidujące m.in. wyłączenie z obowiązku ich opodatkowania
Nieodłącznym elementem regulacji dotyczących zagranicznej spółki kontrolowanej są również przepisy przewidujące wyłączenia i zwolnienia z obowiązku opodatkowania dochodów tej spółki. Przy ustalaniu tego rodzaju wyłączeń czy zwolnień uwzględnia się m.in. cel wprowadzenia regulacji CFC, zobowiązania wynikające z prawa UE, realizowaną przez państwo politykę podatkową oraz dopuszczalny poziom obciążeń administracyjnych. Nie stanowi wystarczającej podstawy do opodatkowania dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej mającej siedzibę w jednym z państw UE niski poziom opodatkowania obowiązujący w tym państwie. Zgodnie bowiem z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE stosowanie przepisów typu CFC jest dopuszczalne, pod warunkiem że uwzględnienie dochodu zagranicznej spółki kontrolowanej dotyczy jedynie czysto sztucznych struktur, których celem jest uniknięcie należnego podatku krajowego.
A zatem, w uzasadnieniu zmian stwierdzono, że nie jest dopuszczalne stosowanie takiej formy opodatkowania, jeżeli okaże się, na podstawie elementów obiektywnych i możliwych do sprawdzenia przez osoby trzecie, że niezależnie od istnienia motywów natury podatkowej, spółka kontrolowana rzeczywiście ma siedzibę w przyjmującym państwie członkowskim i faktycznie wykonuje tam działalność gospodarczą.
3. Regulacje dotyczące CFC w polskich ustawach podatkowych Regulacje dotyczące CFC zostały zawarte w dodanym do PDOPrU art. 24a oraz dodanym do PDOFizU art. 30f.
Przepisy te wejdą w życie w życie pierwszego dnia czwartego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia ustawy, więc z początkiem 2015 r.
Zgodnie z wprowadzonymi przepisami, zagraniczna spółka oznacza: a) osobę prawną, b) spółkę kapitałową w organizacji, c) jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej inną niż spółka niemająca osobowości prawnej, d) spółkę niemającą osobowości prawnej, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2 PDOPrU
– nieposiadającą siedziby lub zarządu na terytorium Polski, w której podatnik, mający nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce, posiada udział w kapitale, prawo głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub prawo do uczestnictwa w zysku.
Zagraniczna spółka kontrolowana Natomiast zagraniczną spółką kontrolowaną jest:
1) zagraniczna spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju wymienionym w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 9a ust. 6 PDOPrU (dotyczy szkodliwej konkurencji podatkowej) albo
2) zagraniczna spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium państwa innego niż wskazane w rozporządzeniu dotyczącym krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, z którym:
a) Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy międzynarodowej, w szczególności umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, albo
b) Unia Europejska nie zawarła umowy międzynarodowej – stanowiącej podstawę do uzyskania od organów podatkowych tego państwa informacji podatkowych, albo 3) zagraniczna spółka spełniająca łącznie następujące warunki: a) w spółce tej podatnik, (polski rezydent), posiada nieprzerwanie przez okres nie krótszy niż 30 dni, bezpośrednio lub pośrednio, co najmniej 25% udziałów w kapitale lub 25% praw głosu w organach kontrolnych lub stanowiących lub 25% udziałów związanych z prawem do uczestnictwa w zyskach,
b) co najmniej 50% przychodów tej spółki osiągniętych w roku podatkowym, o którym mowa w art. 24a ust. 6 PDOPrU, pochodzi z dywidend i innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych, przychodów ze zbycia udziałów (akcji), wierzytelności, odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także przychodów z praw autorskich, praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw, a także zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych,
c) co najmniej jeden rodzaj przychodów, o których mowa w lit. b, uzyskiwanych przez tę spółkę, podlega w państwie jej siedziby lub zarządu opodatkowaniu według stawki podatku dochodowego obowiązującej w tym państwie niższej o co najmniej 25% od stawki, o której mowa w art. 19 ust. 1 PDOPrU, lub zwolnieniu lub wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym w tym państwie, chyba że przychody te podlegają zwolnieniu od opodatkowania w państwie siedziby lub zarządu spółki je otrzymującej na podstawie przepisów dyrektywy Rady 2011/96/UE z dnia 30.11.2011 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich. Identyczne zasady zostały wprowadzone do PDOFizU.
Zwolnienia z opodatkowania Jednak, dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej nie opodatkowuje się 19% jeżeli:
1) przychody zagranicznej spółki kontrolowanej nie przekraczają w roku podatkowym kwoty odpowiadającej 250 000 euro, przeliczonej na walutę polską po średnim kursie ogłaszanym przez NBP, obowiązującym w ostatnim dniu roku podatkowego poprzedzającego rok podatkowy, o którym mowa w art. 24a ust. 6 PDOPrU, albo
2) zagraniczna spółka kontrolowana prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą na terytorium państwa innego niż państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo należące do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w którym podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów, i jej dochód nie przekracza 10% przychodów osiągniętych z tytułu prowadzonej rzeczywistej działalności gospodarczej w tym państwie – pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Polska, lub innej umowy międzynarodowej, której stroną jest UE, do uzyskania informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym zagraniczna spółka kontrolowana podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów.
Przy ocenie, czy zagraniczna spółka kontrolowana prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, bierze się pod uwagę w szczególności czy:
1) zarejestrowanie zagranicznej spółki kontrolowanej wiąże się z istnieniem przedsiębiorstwa, w ramach którego ta spółka wykonuje faktycznie czynności stanowiące działalność gospodarczą, w tym w szczególności czy spółka ta posiada lokal, wykwalifikowany personel oraz wyposażenie wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej;
2) zagraniczna spółka kontrolowana nie tworzy struktury funkcjonującej w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych;
3) istnieje współmierność między zakresem działalności prowadzonej przez zagraniczną spółkę kontrolowaną a faktycznie posiadanym przez tę spółkę lokalem, personelem lub wyposażeniem;
4) zawierane porozumienia są zgodne z rzeczywistością gospodarczą, mają uzasadnienie gospodarcze i nie są w sposób oczywisty sprzeczne z ogólnymi interesami gospodarczymi tej spółki;
5) zagraniczna spółka kontrolowana samodzielnie wykonuje swoje podstawowe funkcje gospodarcze przy wykorzystaniu zasobów własnych, w tym obecnych na miejscu osób zarządzających.