Spis treści 1. Cel i zakres zmian 2. Nowa definicja terytoriów Francji wyłącznych z terytoriów UE 3. Zmiany dotyczące opodatkowania usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz ostatecznych konsumentów 4. Definicja usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych 5. Miejsce świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz usług elektronicznych 6. Procedura szczególna dotycząca usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych 7. Zmiany w Ordynacji podatkowej 8. Przepisy przejściowe 1. Cel i zakres zmian Celem wprowadzonych zmian jest implementacja przepisów:
1) dyrektywy Rady 2013/61/UE z 17.12.2013 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE i 2008/118/WE w odniesieniu do francuskich regionów najbardziej oddalonych, a w szczególności Majotty;
2) dyrektywy Rady 2008/8/WE z 12.2.2008 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług (dalej: dyrektywa 2008/8/WE).
2. Nowa definicja terytoriów Francji wyłącznych z terytoriów UE
Zmiana wynikająca z dyrektywy Rady 2013/61/UE jest związana z tym, że od 1.1.2014 r. Majotta posiada status regionu najbardziej oddalonego w rozumieniu art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), zamiast statusu kraju i terytorium zamorskiego w rozumieniu art. 355 ust. 2 TFUE. W związku z tym dodano Majottę do wykazu regionów najbardziej oddalonych wymienionych w art. 349 TFUE oraz do równoległego wykazu zawartego w art. 355 ust. 1 TFUE.
Zmiana zakłada zrównanie sytuacji Majotty w odniesieniu do stosowania ww. dyrektywy z innymi francuskimi regionami najbardziej oddalonymi – wyłączając ją z zakresu stosowania do tych regionów. Zatem w zakresie terytoriów poszczególnych państw członkowskich, które traktuje się jako wyłączone z terytorium UE na potrzeby VAT, należało doprecyzować, że z Republiki Francuskiej wyłącza się „francuskie terytoria, o których mowa w art. 349 i art. 355 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej” i ta zmiana została wprowadzona do art. 2 pkt 3 lit. b) tiret czwarte VATU. Przepis ten wszedł w życie 3.9.2014 r. z mocą obowiązującą od 1.1.2014 r.
3. Zmiany dotyczące opodatkowania usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych na rzecz ostatecznych konsumentów
Znacznie obszerniejsze i istotniejsze są zmiany wynikające z dyrektywy Rady 2008/8/WE. Część przepisów wynikająca z art. 2 tej dyrektywy została już zaimplementowana do krajowego porządku prawnego wcześniej. Zmiany wprowadzone obecnie są implementacją art. 5 ww. dyrektywy i dotyczą nowych zasad określania miejsca świadczenia w odniesieniu do usług telekomunikacyjnych, nadawczych radiowych i telewizyjnych oraz świadczonych drogą elektroniczną na rzecz osób niebędących podatnikami czyli na rzecz ostatecznych konsumentów. Zmiany te będą obowiązywać od 1.1.2015 r.
Zmiany te wymagały wprowadzenia do VATU szczególnych procedur rozliczania VAT. W tym celu w VATU został dodany rozdział 6a „Procedura szczególna dotycząca usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych świadczonych przez podmioty mające siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, ale nieposiadające takiej siedziby w państwie członkowskim konsumpcji, na rzecz osób niebędących podatnikami, o których mowa w art. 28a” w dziale XII (tzw. procedura unijna) oraz został zmodyfikowany istniejący rozdział 7 w dziale XII, tj. nastąpiło rozszerzenie i modyfikacja procedury dla podmiotów zagranicznych rozliczających VAT od usług elektronicznych świadczonych na rzecz niepodatników (tzw. procedura nieunijna).
A zatem wprowadzone zmiany mają na celu uproszczenie rozliczania VAT płaconego od usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych w innych państwach UE. Rozliczenia VAT od tych usług będzie można dokonać w kraju, w którym konsument korzysta z usługi.
4. Definicja usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych
Aby było jasne jakich usług zmiany dotyczą, w słowniczku do VATU wprowadzono definicję usług telekomunikacyjnych oraz nadawczych (art. 2 pkt 25a i 25b VATU).
Przez usługi telekomunikacyjne – rozumie się usługi dotyczące transmisji, emisji i odbioru sygnałów, tekstów, obrazów i dźwięków lub wszelkiego rodzaju informacji drogą kablową, radiową, optyczną lub za pośrednictwem innych systemów elektromagnetycznych, w tym związane z nimi przeniesienie lub cesję praw do użytkowania środków dla zapewniania takiej transmisji, emisji i odbioru, wraz z zapewnieniem dostępu do ogólnoświatowych sieci informacyjnych, z uwzględnieniem art. 6a rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15.3.2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: rozporządzenie 282/2011).
Natomiast przez usługi nadawcze rozumie się usługi nadawcze, o których mowa w art. 6b rozporządzenia 282/2011.
Pojęcie usług elektronicznych jest już zdefiniowane w art. 2 pkt 26 VATU. Są to usługi świadczone za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w rozporządzeniu 282/2011.
Ponadto, w słowniczku VATU dodana została definicja pojęcia „państwa członkowskiego konsumpcji”. Zgodnie z art. 2 pkt 5a VATU, państwem konsumpcji będzie to państwo członkowskie, w odniesieniu do którego zgodnie z art. 28k VATU przyjmuje się, że na jego terytorium ma miejsce świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych lub elektronicznych.
5. Miejsce świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz usług elektronicznych
Miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Tym samym został zmieniony art. 28k VATU. Zmiana polega na odejściu od określania tego miejsca na podstawie siedziby usługodawcy na rzecz miejsca, w którym usługobiorcy niebędący podatnikami posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Dotychczas obowiązujące zasady określania miejsca świadczenia tych usług były zróżnicowane ze względu na status podmiotu świadczącego oraz rodzaj świadczonych usług.
Zgodnie z zasadą ogólną, określoną w art. 28c VATU, w przypadku świadczenia usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami miejscem świadczenia usług było, co do zasady, miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej. Jednak od tej zasady w zakresie usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz świadczonych drogą elektroniczną na rzecz ostatecznych konsumentów istniały wyjątki (art. 28k i art. 28l pkt 8-10 VATU). A zatem, dotychczas, opodatkowane zgodnie z zasadą ogólną były:
a) usługi telekomunikacyjne oraz nadawcze świadczone na rzecz ostatecznych konsumentów posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium UE, niezależnie od miejsca siedziby usługodawcy (z zastrzeżeniem art. 28m VATU);
b) usługi elektroniczne świadczone na rzecz ostatecznych konsumentów posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium UE przez podatnika, który co do zasady posiada na terytorium UE siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego świadczy te usługi.
6. Procedura szczególna dotycząca usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych
Wprowadzone powyższe zmiany w zakresie rozliczania usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych na rzecz osób niebędących podatnikami były przyczyną wprowadzenia specjalnych procedur rozliczania VAT. Usługi te świadczone przez podmioty mające siedzibę działalności gospodarczej na terytorium UE, ale nieposiadające takiej siedziby w państwie członkowskim konsumpcji, na rzecz osób niebędących podatnikami, o których mowa w art. 28a VATU rozliczane są według procedury zawartej w rozdziale 6a w dziale XII VATU (procedura unijna). Natomiast usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze i usługi elektroniczne świadczone przez podmioty zagraniczne na rzecz osób niebędących podatnikami, o których mowa w art. 28a VATU będą rozliczane według procedury zawartej w rozdziale 7 w dziale XII VATU (procedura nieunijna).
W przypadku tzw. procedury unijnej zaznaczono, że rozliczeniu w ramach tej procedury podlega VAT należny z tytułu ww. trzech kategorii usług państwu członkowskiemu, w którym podatnik nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast przez „procedurę szczególną rozliczania VAT” na potrzeby procedury nieunijnej rozumie się rozliczenie VAT należnego z tytułu tych usług państwu członkowskiemu konsumpcji za pośrednictwem państwa członkowskiego identyfikacji.
Zgłoszenie do państwa członkowskiego identyfikacji składa się drogą elektroniczną w państwie członkowskim, w którym podatnik posiada siedzibę działalności gospodarczej (art. 130b ust. 1 pkt 1 VATU) lub, jeżeli nie posiada takiej siedziby na terytorium UE – w państwie członkowskim, w którym posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (art. 130b ust. 1 pkt 2 VATU). Państwo członkowskie, w którym podatnik złożył zgłoszenie, uznaje się za państwo członkowskie identyfikacji.
W przypadku gdy państwem członkowskim identyfikacji jest Polska, zgłoszenia dokonuje się za pomocą środków komunikacji elektronicznej do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.
Podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury szczególnej rozliczania VAT są obowiązani składać za pomocą środków komunikacji elektronicznej deklaracje na potrzeby rozliczenia VAT, do Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Deklaracje VAT składa się za okresy kwartalne w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Termin ten upływa również, gdy ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy. Kwoty w deklaracji VAT wyrażane są w euro.
Podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury szczególnej rozliczania VAT są obowiązani prowadzić w postaci elektronicznej ewidencję transakcji objętych procedurą szczególną rozliczania VAT, zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 63c rozporządzenia 282/2011.
Ewidencja ta powinna być udostępniona przez podatnika za pomocą środków komunikacji elektronicznej na każde żądanie państwa członkowskiego identyfikacji oraz państwa członkowskiego konsumpcji. Ewidencję należy przechowywać przez okres 10 lat od zakończenia roku, w którym dokonano świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych.
W przypadku usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych przez podmioty zagraniczne na rzecz osób niebędących podatnikami, o których mowa w art. 28a VATU (procedura nieunijna) mających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu na terytorium UE – podmioty zagraniczne świadczące ww. usługi mogą również złożyć w państwie członkowskim identyfikacji zgłoszenie informujące o zamiarze skorzystania z procedury szczególnej rozliczania VAT. Państwem członkowskim identyfikacji w tej sytuacji jest państwo członkowskie, które podmiot zagraniczny wybiera w celu złożenia zgłoszenia informującego o zamiarze skorzystania z procedury szczególnej rozliczania VAT, jeżeli jego działalność w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych jako podatnika VAT na terytorium UE zostanie rozpoczęta zgodnie z postanowieniami rozdziału 7 dział XII VATU.
Zasady rozliczania w procedurze nieunijnej podmiotów zagranicznych, które wybrały Polskę jako państwie członkowskim identyfikacji są takie jak podane wcześniej dla rozliczania w szczególnej procedurze unijnej tych usług.
7. Zmiany w Ordynacji podatkowej
W związku z wprowadzeniem procedur szczególnych dotyczących uproszczonego rozliczania VAT dla usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz elektronicznych wprowadzono również zmiany do Ordynacji podatkowej.
W art. 12 OrdPU został zmieniony § 5, który będzie brzmiał: „Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej”.
Zmiana ta wynika z treści przepisów art. 130c ust. 3 oraz art. 133 ust. 3 VATU. Wynika z nich, że podatnik zarejestrowany na potrzeby wprowadzanych procedur szczególnych dotyczących usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych jest zobowiązany do złożenia drogą elektroniczną deklaracji VAT w nieprzekraczalnym terminie do 20. dnia miesiąca od zakończenia okresu rozliczeniowego. W związku z tym, że termin na złożenie tej deklaracji nie ulega zmianie, nawet wtedy gdy przypadnie on na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, konieczne było dodanie w § 5 art. 12 OrdPU wyżej wymienionego zastrzeżenia dotyczącego terminów.
Dokonano również zmiany w art. 81 OrdPU, która wynika z faktu, że omawiane procedury szczególnego rozliczania VAT nie przewidują konieczności składania uzasadnienia przyczyn korekty wraz z korektą deklaracji VAT. W konsekwencji, zgodnie z art. 81 § 3 OrdPU, skorygowanie deklaracji, o których mowa w art. 130c i art. 133 VATU nie wymaga dołączenia pisemnego uzasadnienia przyczyn korekty.
Ponadto, zmieniono art. 86 OrdPU wyłączając zasadę ogólną przechowywania przez podatnika ksiąg i związanych z ich prowadzeniem dokumentów do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego, tj. przez okres 5 lat, w związku z brzmieniem art. 130d ust. 3 oraz art. 134 ust. 3 VATU, które określają okres przechowywania ewidencji prowadzonej na potrzeby procedur szczególnych przez okres 10 lat od zakończenia roku, w którym dokonano świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych lub elektronicznych.
W konsekwencji, zgodnie z art. 86 § 1 OrdPU, podatnicy obowiązani do prowadzenia ksiąg podatkowych przechowują księgi i związane z ich prowadzeniem dokumenty do czasu upływu okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego, chyba że ustawy podatkowe stanowią inaczej.
Wprowadzone procedury szczególne na potrzeby rozliczania VAT wymagały także wprowadzenia rozwiązań szczególnych w zakresie pełnomocnictw. Polegają one na braku obowiązku wskazywania krajowego identyfikatora podatkowego i krajowego adresu do doręczeń przez pełnomocników mających miejsce zamieszkania za granicą. Pełnomocnicy działający w wymienionych sprawach powinni mieć obowiązek wskazania innego identyfikatora i obowiązek podania adresu elektronicznego. Regulacja ta została zawarta w art. 137 § 1b OrdPU.
8. Przepisy przejściowe
W art. 3 i art. 4 ustawy zmieniającej VATU zostały zawarte przepisy przejściowe, które obowiązują od 1.10.2014 r. Umożliwiają one podatnikom, którzy będą mogli skorzystać z szczególnych procedur rozliczania świadczonych usług telekomunikacyjnych, nadawczych oraz elektronicznych przekazanie za pomocą środków komunikacji elektronicznej Naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście w ostatnim kwartale 2014 r. zgłoszenia do procedur szczególnych rozliczania VAT, czyli jeszcze przed zmianą zasad ustalania miejsca świadczenia tych usług. W przepisach przejściowych art. 3 i art. 4 zostały wskazane dane jakie powinny być zamieszczone w zgłoszeniu, i określono, w jaki sposób Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście przed 1.1.2015 r. potwierdza to zgłoszenie lub, w przypadku niespełnienia warunków niezbędnych do skorzystania z danej procedury szczególnej, wydaje postanowienie w sprawie odmowy przyjęcia zgłoszenia, na które służy zażalenie.
