Przepisy ustawy z 10.6.2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 960; dalej: nowela) umożliwiają na podstawie porozumienia przekazywanie przez podmiot tworzący prowadzonego przez siebie szpitala innemu samorządowi lub publicznej uczelni medycznej (np. powiat będzie mógł przekazać szpital marszałkowi województwa). Nowela nakłada również na kierownika podmiotu leczniczego obowiązek sporządzania raportu o sytuacji ekonomiczno-finansowej samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej (SPZOZ). Raport ma zostać przekazany podmiotowi tworzącemu do 31 maja każdego roku.
W przypadku wystąpienia ujemnego wyniku finansowego SPZOZ pokrywa stratę netto we własnym zakresie (przez zmniejszenie funduszu zakładu). Jeżeli to nie wystarczy, to podmiot tworzący jest zobowiązany do pokrycia pozostałej części, jednak nie więcej niż do wysokości wynikającej z sumy straty netto i kosztów amortyzacji. Podmiot tworzący powinien zrealizować powyższy obowiązek w maksymalnym terminie do 9 miesięcy począwszy od upływu terminu do zatwierdzenia sprawozdania finansowego samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Jeżeli podmiot leczniczy nie będzie w stanie samodzielnie pokryć straty netto, wówczas możliwa będzie jego likwidacja przez podmiot tworzący.
Przepisy noweli zawierają zakaz zbywania podmiotom prywatnym akcji lub udziałów w spółkach kapitałowych z udziałem Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, w przypadku, jeżeli miałyby one utracić tzw. pakiet większościowy, czyli kontrolę nad podmiotami leczniczymi. Celem powyższej regulacji jest zahamowanie niekontrolowanego procesu zbywania udziałów i akcji w ww. podmiotach leczniczych.
Nowela wprowadza także zakaz wypłaty dywidendy w spółce kapitałowej w której Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego lub uczelnia medyczna posiada udziały albo akcje o wartości nominalnej nie mniejszej niż 51% kapitału zakładowego spółki. Dywidenda może zostać przeznaczona na inwestycje i podwyżki płac.
Zgodnie z nowelą jednostka samorządu terytorialnego posiada możliwość zakupu świadczeń opieki zdrowotnej w pierwszej kolejności u podmiotów, dla których jest on organem tworzącym. Oznacza to, że jednostka samorządu terytorialnego może kupować dodatkowe świadczenia zdrowotne dla swoich mieszkańców na takich samych zasadach, jak NFZ kontraktuje je dla wszystkich ubezpieczonych. Aby nie finansować podwójnie tych samych świadczeń – przez NFZ i samorząd terytorialny – dopuszczono finansowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego jedynie tzw. nadlimitów.
Nowela weszła w życie z dniem 15.7.2016 r., za wyjątkiem art. 34 noweli dotyczącego przekazywania przez policję podmiotom leczniczym numerów lub adresów kontaktowych w celu spełnienia przez nich obowiązku informacyjnego w ramach poszukiwania osób zaginionych, który obowiązuje od 30.6.2016 r.
