Dyskusje i prace nad nowymi przepisami regulującymi działalność spółek handlowych toczyły się od wielu miesięcy. Regulacje dotyczące prawa holdingowego mają istotne znaczenie z punktu widzenia spółek działających w ramach grup kapitałowych. Nowe przepisy zaczną obowiązywać za kilka miesięcy, ale już dziś budzą emocje wśród przedsiębiorców. Jakie są najważniejsze zmiany, o których trzeba pamiętać?

1) Ustawa wprowadza do KSH definicję grupy spółek. Według tych przepisów grupę tworzą: spółka dominująca i co najmniej jedna spółka zależna. Wszystkie podmioty muszą być spółkami kapitałowymi i kierować się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią. Członkowie grupy mają realizować wspólny interes (interes grupy spółek), uzasadniający sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną albo spółkami zależnymi.

2) Ponadto nowelizacja dodaje do KSH regulacje zasad funkcjonowania grup kapitałowych:

  • uchwała o uczestnictwie w grupie spółek (z jednoczesnym wskazaniem spółki dominującej) jest podejmowana przez zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie spółki zależnej większością 3/4 głosów;
  • spółka dominująca i zależna musi ujawnić w rejestrze uczestnictwo w grupie spółek (wpisanie odpowiedniej wzmianki);
  • spółka dominująca może wydać wiążące polecenie dotyczące prowadzenia spraw spółki, jeżeli uzasadnia to interes całej grupy, a przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Polecenie musi być wydane w formie pisemnej lub elektronicznej, bo inaczej będzie nieważne. Jednak zanim spółka zależna wykona wiążące polecenie, to jej zarząd musi wydać odpowiednią uchwałę;
  • nie znaczy to, że spółka zależna jest „ubezwłasnowolniona” – jej zarząd podejmuje uchwałę o odmowie wykonania wiążącego polecenia, jeśli jego wykonanie doprowadziłoby co najmniej do zagrożenia niewypłacalnością; spółki, które nie są jednoosobowe, odmówią wykonania wiążącego polecenia także, jeśli wyrządzi jej ono szkodę, a ta z kolei, nie będzie naprawiona przez innego członka grupy w okresie 2 lat;
  • członkowie organów spółek zależnych nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę, wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia;
  • spółka dominująca może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek oraz żądać od niej udzielenia informacji.

3) Ustawa reguluje również zasady wykupu udziałów lub akcji wspólników mniejszościowych. W szeregu zmian są takie, które przyznają uprawnienia zarówno wspólnikom (akcjonariuszom) mniejszościowym, reprezentującym nie więcej niż 10% kapitału zakładowego spółki zależnej, jak też zgromadzeniom wspólników (walnym zgromadzeniom akcjonariuszy). Nowela umożliwi przymusowy wykup udziałowców posiadających 25% udziałów. Umowa albo statut spółki zależnej może przewidywać, że uprawnienie przysługuje spółce dominującej, która bezpośrednio lub pośrednio reprezentuje w spółce zależnej mniej niż 90% kapitału zakładowego takiej spółki, lecz nie mniej niż 75% tego kapitału.

4) Ustawa wzmacnia również zakres nadzoru nad spółką, sprawowanego przez radę nadzorczą. Dzięki konkretnym narzędziom informacje, dokumenty, sprawozdania lub wyjaśnienia żądane przez radę nadzorczą będą przekazywane radzie nadzorczej niezwłocznie, nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia zgłoszenia żądania do organu lub osoby obowiązanej, chyba że w żądaniu określono dłuższy termin. Zarząd nie będzie też mógł ograniczać członkom rady nadzorczej dostępu do żądanych przez nich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień.

Zobacz także:

Najważniejsze zmiany w KSH (zestawienie zbiorcze): Prawo holdingowe wprowadzi istotne zmiany do Kodeksu spółek handlowych

Komentarz do zmian: Kodeks spółek handlowych. Komentarz do nowelizacji. Prawo holdingowe. Zmiany w funkcjonowaniu organów spółek kapitałowych