RODO obowiązuje w polskim porządku prawnym bezpośrednio, podstawą regulacji krajowej jest jego artykuł 88, który umożliwia państwom członkowskim wprowadzenie szczegółowych przepisów mających na celu zapewnienie pracownikom ochronę ich praw i wolności w przypadku przetwarzania danych osobowych w związku z zatrudnieniem.

Regulacja ochrony danych osobowych w zatrudnieniu wprowadzana jest w dwóch aktach, tj. w ustawie z 10.5.2018 r. o ochronie danych osobowych (dodano do Kodeksu pracy regulację stosowania monitoringu na terenie zakładu i wokół zakładu – art. 222 ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 108 ze zm.; dalej: KP), oraz kontroli służbowej poczty elektronicznej pracownika – art. 223 KP), a przede wszystkim w ustawie o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia 2016/697 (na dzień 25.5.2018 r. projekt nie trafił jeszcze pod obrady Sejmu).

Dotychczasowe przepisy prawa pracy nie regulowały bezpośrednio stosowania przez pracodawcę monitoringu na terenie zakładu pracy. Powszechnie przyjmowano, że jest to możliwe o ile pracownicy zostaną uprzedzeni o stosowaniu kamer, których użytkowanie służy uzasadnionym celem, np. ochronie mienia, zapewnieniu bezpieczeństwa pracowników. Takie wytyczne formułowano na podstawie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 3.4.2007 r. (Lynette Copland vs. UK, 62617/00). W opinii Trybunału stosowanie monitoringu w celu sprawowania kontroli nad pracownikami możliwe jest gdy zachowane są następujące zasady:

– pracownik ma pełną świadomość co do przyjętych środków monitoringu,

– zachowana jest proporcjonalność środka kontroli do kontrolowanego celu,

– zachowane jest poszanowanie godności pracownika,

– występuje uzasadnienie stosowania monitoringu.

Ważne
Nagrania monitoringu objęte są ochroną przepisów o dobrach osobistych (prawo do ochrony wizerunku), a także o ochronie danych osobowych (bezpieczeństwo przetwarzania i przechowywania, kontrola dostępu).

Nowa kodeksowa regulacja monitoringu określa warunki dopuszczalności nadzoru z zastosowaniem środków utrwalania obrazu w miejscu pracy, do których należą:

– cel monitoringu: zapewnienie bezpieczeństwa pracowników lub ochrony mienia lub kontroli produkcji lub zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,

– pomieszczenia wyłączone z nadzoru kamer: pomieszczenia sanitarne, szatnie, stołówki oraz palarnie lub pomieszczenia udostępniane zakładowej organizacji związkowej, chyba, że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne i nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych pracownika (nie naruszy dóbr osobistych rejestracja obrazu uniemożliwiająca identyfikację osób),

– okres przechowywania nagrań – 3 miesiące, a w razie gdy są dowodem w sprawie sądowej – do czasu prawomocnego zakończenia postępowania,

– sposób wprowadzania: regulacja w przepisach wewnątrzzakładowych,

– obowiązki informacyjne: poinformowanie załogi w sposób przyjęty u pracodawcy na 2 tygodnie przed uruchomieniem monitoringu, informacja pisemna przed dopuszczeniem pracownika do pracy,

– obowiązek oznakowania obszaru objętego monitoringiem: widoczne i czytelne znaki lub ogłoszenia dźwiękowe, nie później niż jeden dzień przed uruchomieniem monitoringu.

Po raz pierwszy uregulowano też możliwość kontroli służbowej poczty elektronicznej pracowników (art. 223 KP). Jest to możliwe wyłącznie w celu zapewnienia organizacji pracy umożliwiającej pełne wykorzystanie czasu pracy oraz właściwego użytkowania udostępnionych pracownikowi narzędzi pracy. Monitoring służbowej poczty elektronicznej nie może przy tym naruszać tajemnicy korespondencji oraz innych dóbr osobistych pracownika. Również w tym przypadku wprowadzenie w zakładzie wymaga uprzedniej regulacji w przepisach wewnątrzzakładowych (układ zbiorowy racy, regulamin pracy, obwieszczenie) oraz poinformowania pracowników przed wprowadzeniem lub przed dopuszczeniem do pracy.

Przyjęte przepisy w zakresie stosowania monitoringu w zakładzie pracy oraz kontroli służbowej poczty elektronicznej pracownika wypełniają ważną lukę w przepisach prawa. Jednoznacznie określają środki, cel i zasady stosowania nadzoru pracowników, a tym samym granice dozwolonego przetwarzania ich danych osobowych i granice ochrony dóbr osobistych. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na sankcje, jakie przewidują przepisy RODO za naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych. Do takich danych należy wizerunek pracownika utrwalony przez kamery monitoringu.