Zmiany w elektronicznej korespondencji z ZUS

W myśl uchwalonych przez Sejm zmian w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw w przypadku podmiotu posiadającego jednocześnie profil informacyjny w systemie teleinformatycznym ZUS oraz adres do doręczeń elektronicznych doręczenie pisma przez ZUS będzie następowało na adres do doręczeń elektronicznych. Dodatkowe przekazanie pisma na profil Platformy Usług Elektronicznych (dalej: PUE) będzie miało miejsce dopiero po doręczeniu pisma na adres do doręczeń elektronicznych.

Więcej podmiotów korzystających z PUE

Nowelizacja poszerza krąg podmiotów, do których ZUS będzie mógł doręczać pisma na PUE. W przypadku podmiotu posiadającego profil informacyjny w systemie informatycznym ZUS i nieposiadającego adresu do doręczeń elektronicznych, wpisanego do bazy adresów elektronicznych lub elektronicznej skrzynki podawczej w ePUAP, przekazanie pisma w postaci elektronicznej nadanego przez ZUS nastąpi na profil informacyjny w systemie elektronicznym ZUS.

Urzędowe poświadczenie odbioru na profilu informacyjnym

Kolejną zmianą jest dodanie w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych przepisu, zgodnie z którym na profilu informacyjnym będzie udostępniane urzędowe poświadczenie odbioru po odebraniu pisma na profilu informacyjnym w systemie teleinformatycznym ZUS lub po upływie 14 dni od dnia umieszczenia pisma na profilu informacyjnym w systemie teleinformatycznym ZUS – w przypadku jego nieodebrania. Pismo będzie uznawane za doręczone we wskazanej w urzędowym poświadczeniu odbioru chwili jego odbioru na profilu informacyjnym w systemie teleinformatycznym ZUS lub po upływie 14 dni od dnia wskazanego w urzędowym poświadczeniu odbioru jego umieszczenia na profilu informacyjnym w systemie teleinformatycznym ZUS – w przypadku jego nieodebrania. Analogiczne zasady obowiązują w przypadku doręczeń pisma, które zostało wysłane na adres do doręczeń elektronicznych.

Nowelizacja reguluje kwestię urzędowego poświadczenia nadania oraz uznania pisma wysłanego przez PUE za doręczone i wskazuje, że za datę doręczenia takiego pisma uznawana będzie chwila jego wysłania w systemie teleinformatycznym.

Zastąpienie własnoręcznego podpisu nadrukiem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego

Art. 107 § 1 pkt 8 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiera wymóg opatrzenia decyzji wydanej w postępowaniu administracyjnym podpisem z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji. W postępowaniu o świadczenia emerytalno-rentowe wyjątki od wskazanej wyżej zasady były dotychczas przewidziane w odniesieniu do decyzji wydawanych przez ZUS w procesie masowym, tj. w odniesieniu do decyzji waloryzacyjnych (art. 93 ust. 2 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 504 ze zm.), w odniesieniu do decyzji w sprawie dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (art. 7 ust. 4 ustawy z 9.1.2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz.U. z 2021 r. poz. 1808 ze zm.) oraz w odniesieniu do decyzji w sprawie kolejnego w 2021 r. dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów (art. 7 ust. 3 ustawy z 21.1.2021 r. o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz.U. poz. 432 ze zm.). Na mocy tych przepisów decyzje dotyczące waloryzacji emerytur i rent oraz decyzje w sprawie dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego mogą zamiast własnoręcznego podpisu zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania.

W związku z sytuacją epidemiologiczną w Polsce ustawa z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.) rozszerzyła zastosowanie tego rozwiązania na inne postępowania prowadzone przez ZUS w sprawach świadczeń w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w okresie 30 dni po ich odwołaniu (art. 31zda wskazanej wyżej ustawy).

Omawiana nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje wprowadzenie tego rozwiązania na stałe w odniesieniu do wszystkich pism ZUS (w tym decyzji i postanowień), które są sporządzane z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego.

Zmiany w rencie uczniowskiej

Omawiana nowelizacja wprowadza zmiany dotyczące świadczenia wypłacanego przez ZUS, tzw. renty uczniowskiej. Ze względu na podobny krąg uprawnionych do renty uczniowskiej i socjalnej oraz czas powstania niezdolności do pracy, osoby uprawnione do renty uczniowskiej będą mogły wystąpić do ZUS o zamianę otrzymywanej renty na rentę socjalną.

Renta uczniowska była przyznawana na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy z 14.12.1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. z 1982 r. poz. 267 ze zm.) do 31.12.1998 r. Na mocy art. 180 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, osoby uprawnione 1.1.1999 r. do renty z tytułu niezdolności do pracy (w tym renty uczniowskiej) zachowały uprawnienia do tej renty na zasadach obowiązujących przed dniem wejścia w życie tej ustawy.

Renta uczniowska była przyznawana uczniom szkół ponadpodstawowych, studentom szkół wyższych i uczestnikom studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, jeżeli stali się całkowicie niezdolni do pracy i samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolni do pracy w czasie uczęszczania do szkoły lub odbywania studiów. Prawo do tego świadczenia zachowały osoby, których stan zdrowia nie uległ poprawie. Obecnie renta uczniowska już nie funkcjonuje, zastąpiła ją renta socjalna. Ze względu na analogiczny krąg uprawnionych do renty uczniowskiej i socjalnej oraz czas powstania niezdolności do pracy nowelizacja przewiduje, że osoby uprawnione do renty uczniowskiej będą mogły wystąpić, składając wniosek do ZUS, o wydanie decyzji o zamianę otrzymywanej renty uczniowskiej na rentę socjalną. Do wniosku trzeba będzie dołączyć orzeczenie uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy z 14.12.1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Z dniem przyznania prawa do renty socjalnej dotychczasowe prawo do renty uczniowskiej wygaśnie z mocy prawa. Konsekwencją zamiany renty uczniowskiej na rentę socjalną będzie możliwość pobierania tej renty w zbiegu z rentą rodzinną.

Omawiana nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Obecnie trafiła do Senatu.