Zmiany przy uznawaniu przedmiotu lub substancji za niebędący odpadem produkt uboczny

Obowiązujące przepisy, treścią art. 10 i 11 OdpadyU określają tryb postępowania przy uznawaniu przedmiotu lub substancji  powstających w wyniku procesu produkcyjnego, którego podstawowym celem nie jest ich produkcja, za produkt uboczny, niebędący odpadem. Od 1.1.2022 r. w trybie tym zaczną obowiązywać dość istotne zmiany.

Znaczącą zmianą przy uznawaniu przedmiotu lub substancji za produkt uboczny jest rezygnacja ustawodawcy z możliwości takiego uznania na rzecz uznania następującego z mocy prawa po spełnieniu określonych warunków. W treści art. 10 OdpadyU sformułowanie „mogą być uznane za produkt uboczny” zastąpiono sformułowaniem „uznaje się za produkt uboczny”.

Obowiązujące od 1.1.2022 r. nowe brzmienie art. 10 OdpadyU precyzuje kwestie warunków jakie muszą zostać spełnione aby przedmiot lub substancja zostały uznane za produkt uboczny. W efekcie przy przedmiotowym uznaniu mamy do czynienia z:

W przypadku warunków szczegółowych, które o ile zostały określone muszą zostać spełnione, mamy do czynienia z dwoma możliwymi źródłami prawa:

Przywołana wyżej delegacja ustawowa (art. 11 ust. 6 OdpadyU) wskazuje, że jeżeli szczegółowe warunki uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, o których mowa w art. 10 pkt 5 OdpadyU, nie zostały określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, minister właściwy do spraw klimatu może określić, w drodze rozporządzenia, odrębnie dla jednej lub kilku spraw, dla niektórych przedmiotów lub substancji, szczegółowe warunki uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, kierując się względami ochrony środowiska oraz życia lub zdrowia ludzi. Treść przedmiotowej delegacji przepisami OdpadyUZm22 uległa zmianie doprecyzowującej. Dotychczas nie została ona jednak zrealizowana w odniesieniu do jakichkolwiek przedmiotów lub substancji.

Zmiana polegająca na uwzględnieniu wśród warunków uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny szczegółowych warunków określonych w przepisach Unii Europejskiej lub przepisach krajowych, w przypadku gdy zostały one wydane (art. 10 pkt 5 OdpadyU), skutkuje zmianami w art. w art. 11 ust. 2 OdpadyU, gdzie dodano pkt 6 wskazujący dodatkowe informacje, jakie powinny zostać zawarte w zgłoszeniu uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny. Są to informacje wskazujące na spełnienie warunków określonych w art. 10 OdpadyU, w tym szczegółowych warunków uznania za produkt uboczny, jeżeli zostały określone w przepisach Unii Europejskiej albo w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 6 OdpadyU. Podmiot ubiegający się o uzyskanie decyzji potwierdzającej spełnienie warunków uznania za produkt uboczny będzie musiał wskazać źródło szczegółowych warunków uznania danego przedmiotu lub danej substancji za produkt uboczny.

Przepisy OdpadyUZm22 wprowadzają również zmiany w nazewnictwie decyzji odnoszących się do produktu ubocznego. Zmiany te mają charakter dostosowujący do rezygnacji z uznaniowości w kwalifikowaniu przedmiotów lub substancji jako produktów ubocznych na rzecz uznania następującego z mocy prawa po spełnieniu określonych warunków. Decyzje o uznaniu i odmowie uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny zostały zastąpione:

Zmienione nazwy decyzji odzwierciedlają zmianę podejścia przy uznawaniu za produkt uboczny, zgodnie z którym w decyzji dokonuje się nie uznania, a jedynie potwierdzenia, że dany produkt lub substancja spełniają warunki (ogólne) i szczegółowe warunki uznania za produkt uboczny.

Zmiana przy uznawaniu przedmiotów lub substancji za produkty uboczne objęła również katalog przedmiotów (materiałów) uznawanych za produkty uboczne bez stosowania procedury wymagającej dokonania zgłoszenia i uzyskania decyzji administracyjnej. Ze względu na wyłączenie materiałów paszowych spod przepisów OdpadyU (w dodanym art. 2 pkt 13 OdpadyU) w art. 11 ust. 5 OdpadyU dokonano korekty tego przepisu przez usunięcie z tego katalogu materiałów paszowych. Od 1.1.2022 r. uznanie za produkty uboczne, bez stosowania indywidualnej procedury uznania, obejmie produkty przetworzenia drewna takie jak kora, strużyny, odziomki pomanipulacyjne, wałki połuszczarskie, trociny, wióry, zrębki, zrzyny, szczapy i inne pochodzące z przetworzenia tych produktów, w tym brykiety i pelety, stanowiących mechanicznie przetworzony naturalny surowiec drzewny niezawierający jakichkolwiek innych substancji.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 OdpadyUZm22, w sprawach dotyczących uznawania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed 1.1.2022 r. stosuje się przepisy dotychczasowe. Decyzje o uznaniu przedmiotu lub substancji za produkt uboczny wydane przed 1.1.2022 r. zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane (art. 16 ust. 3 OdpadyUZm22).