1. Rozszerzenie uprawnienia do dodatku za wyróżniającą pracę

Na podstawie zapisów ustawy z 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203 ze zm.) wprowadzono obowiązek dokonywania cyklicznej oceny pracy nauczyciela, a także przyjęto nowy składnik wynagrodzenia – dodatek za wyróżniającą pracę. Prawo do dodatku zostało ściśle powiązane z faktem legitymowania się wyróżniającą oceną pracy, a także z okolicznością posiadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego oraz trzyletniego okresu pracy w szkole od dnia nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Zmiany zaproponowane w projekcie ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, przewidują możliwość otrzymania dodatku za wyróżniającą pracę także przez nauczycieli kontraktowych i mianowanych. Projekt zmian zakłada, że do dodatku będą uprawnieni nauczyciele kontraktowi i nauczyciele mianowani, jeżeli po zakończeniu stażu odpowiednio na stopień nauczyciela kontraktowego lub mianowanego uzyskają wyróżniającą ocenę pracy (proponowany art. 33b ustawy z 26.1.1982 r. Karta Nauczyciela – t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm., dalej: KartaNauczU).

Dodatek będzie przysługiwał w okresie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego, nie dłużej jednak niż przez 3 lata. Jeżeli przed upływem tego terminu nauczyciel otrzyma ocenę pracy niższą niż ocena wyróżniająca, prawo do dodatku za wyróżniającą pracę wygaśnie.

Dodatek za wyróżniającą pracę po raz pierwszy nauczyciele kontraktowi i mianowani otrzymają od 1.9.2020 r., jednak w docelowej wysokości wynoszącej 6% kwoty bazowej dla nauczycieli kontraktowych i 12% dla nauczycieli mianowanych, otrzymają od dnia 1.9.2022 r., analogicznie jak nauczyciele dyplomowani. Do tego czasu wysokość dodatku za wyróżniającą pracę będzie corocznie sukcesywnie wzrastała – odpowiednio: 3% od 1.9.2020 r. do 31.8.2022 r. oraz 4,5% dla nauczyciela kontraktowego i 6% dla nauczyciela mianowanego w okresie od 1.9.2021 r. do 31.8.2022 r.

2. Wprowadzenie nowego świadczenia dla nauczyciela stażysty

Dla nauczyciela stażysty zaproponowano wprowadzenie nowego świadczenia na start (proponowany art. 53a KartaNauczU). Świadczenie to będzie przysługiwało wszystkim nauczycielom stażystom odbywającym staż na stopień nauczyciela kontraktowego. Proponowana wysokość świadczenia wynosi 1000 zł. Nauczyciel będzie otrzymywał świadczenie dwukrotnie w okresie stażu – do dnia 30 września roku, w którym nauczyciel rozpoczął staż, oraz do dnia 30 września kolejnego roku.

Jeżeli jednak w kolejnym roku w okresie do dnia 30 września kolejnego roku nauczyciel nie będzie odbywał stażu, świadczenie otrzyma w ciągu 30 dni od dnia, w którym rozpocznie odbywanie stażu.

Nauczyciel pozostający jednocześnie w więcej niż jednym stosunku pracy, świadczenie będzie otrzymywał w szkole wskazanej jako podstawowe miejsce zatrudnienia.

Jednocześnie zaproponowano regulację przejściową dla nauczycieli, którzy staż na stopień nauczyciela kontraktowego rozpoczęli w roku szkolnym 2018/2019. Ta grupa nauczycieli otrzyma jednorazowe świadczenie na start w wysokości 1000 zł w terminie do dnia 30 września 2019 r., a jeżeli w tym terminie nie będą odbywali stażu – nie później niż w ciągu 30 dni od dnia, w którym rozpoczną odbywanie stażu.

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy, świadczenie na start będzie świadczeniem o charakterze socjalnym, dlatego też wszyscy nauczyciele uprawnieni do tego świadczenia otrzymają go w takiej samej wysokości niezależnie od wymiaru zatrudnienia. Warunkiem otrzymania tego świadczenia jest wyłącznie odbywanie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego, co przesądza, że nauczyciel musi być zatrudniony co najmniej w wymiarze ½ obowiązkowego wymiaru zajęć w jednej lub kilku szkołach łącznie.

3. Coroczne uchwalanie regulaminu wynagradzania

Proponowane zmiany obejmują również przywrócenie obowiązku corocznego uchwalania regulaminów wynagradzania nauczycieli – w tym zakresie proponuje się nowelizację zapisu art. 30 ust. 6 KartaNauczU. Obowiązek corocznego uchwalania regulaminów wynagradzania nauczycieli został zniesiony ustawą z 21.11.2008 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2009 r. poz. 1). Regulaminy miałyby obowiązywać od 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Tak jak w dotychczasowym stanie prawnym będą uzgadniane ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli. Regulaminy z poprzedniego roku będą mogły obowiązywać maksymalnie przez dwa miesiące od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej na dany rok.

Zdaniem Autorów projektu, przywrócenie obowiązku corocznego uchwalania regulaminów wynagradzania nauczycieli zapewni prowadzenie przez jednostki samorządu terytorialnej bardziej racjonalnej i motywacyjnej polityki wynagradzania nauczycieli odpowiednio do najbardziej pożądanych w danym roku potrzeb. Jednocześnie proponowane rozwiązanie umożliwi wzmocnienie kontroli ze strony państwa (wojewoda, regionalne izby obrachunkowe), jak i partnerów społecznych (związki zawodowe) nad zgodnością regulaminów wynagradzania z przepisami prawa.

Dotychczas uchwalone regulaminy wynagradzania zachowają czasowo moc obowiązującą do dnia wejścia w życie nowych regulaminów wydanych na podstawie projektowanego art. 30 ust. 6 KartaNauczU, jednak nie dłużej niż do 31.3.2020 r.

4. Ograniczenie możliwości nadużywania umów o pracę na czas określony

W myśl zapisu art. 10 ust. 7 KartaNauczU, w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym, z nauczycielem mianowanym lub z nauczycielem dyplomowanym, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. Powołana regulacja stanowi odstępstwo od obowiązku zatrudniania nauczycieli kontraktowych na czas nieokreślony, a nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych – na podstawie mianowania bądź umowy o pracę na czas nieokreślony, w sytuacji, gdy nie ma możliwość zagwarantowania nauczycielowi pełnego wymiaru zajęć.

Zastosowanie przepisu art. 10 ust. 7 KartaNauczU w jest ściśle uzależnione od zaistnienia konkretnych okoliczności faktycznych, a konkretnie, czas trwania umowy wyznaczony jest okresem nieobecności zastępowanego nauczyciela bądź potrzebą wynikającą z organizacji nauczania. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, środowiska nauczycielskie podnoszą, iż przepis art. 10 ust. 7 KartaNauczU w zakresie przesłanki organizacji nauczania jest bardzo często nadużywany i nauczyciele przez wiele lat pozostają w zatrudnieniu na czas określony, pomimo że potrzeba wynikająca z organizacji nauczania nie występowała lub przestała występować w okresie zatrudnienia.

Z uwagi na powyższe zaproponowano dodanie w art. 10 KartaNauczU kolejnych jednostek redakcyjnych tj. ust. 12-17, które określają warunki zatrudniania nauczycieli na czas określony. Zgodnie z zaproponowanymi rozwiązaniami, łączny okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie będzie mógł przekraczać 36 miesięcy. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony przekroczy 36 miesięcy, z dniem następującym po upływie tego okresu stosunek pracy przekształci się:

1) w przypadku nauczyciela kontraktowego – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony,

2) w przypadku nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego – w stosunek pracy na podstawie mianowania, a w przypadku niespełniania warunków, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 1 i 6 KartaNauczU – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Planuje się, że do okresu 36 miesięcy wliczane będą okresy zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony, zawieranych począwszy od 1.9.2019 r.