Zmiany zostały wprowadzone na mocy ustawy z 19.11.2020 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 4). Warto przypomnieć, że główną przyczyną zmian jest funkcjonowanie od pewnego czasu w KartaNauczU pojęcia „czynu naruszającego prawa i dobro dziecka”. Jest to pojęcie niedookreślone i teoretycznie wymuszające prowadzenie postępowania wyjaśniającego (a w efekcie – często dyscyplinarnego) nawet za niewielkie przewinienia, które jednak zdaniem rodziców godziły w prawa i dobro ich dziecka. O popełnieniu przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka dyrektor szkoły, a w przypadku popełnienia takiego czynu przez dyrektora szkoły – organ prowadzący szkołę, był obowiązany zawiadomić rzecznika dyscyplinarnego, o którym mowa w art. 83 KartaNauczU, nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o popełnieniu czynu. Krótki termin również wzbudzał liczne kontrowersje, w związku z czym postulowane było wprowadzenie w tym zakresie zmian.

Dłuższy terminu na powiadomienie rzecznika dyscyplinarnego

W związku z powyższym nowelizacja wprowadziła przedłużenie terminu na powiadomienie rzecznika dyscyplinarnego o ewentualnym czynie naruszającym prawa i dobro dziecka – aktualnie w przepisach jest mowa o terminie 14 dni (kalendarzowych) od dnia powzięcia wiadomości o podejrzeniu popełnienia takiego czynu. Dyrektor lub organ prowadzący nie będą musieli jednak zawiadamiać rzecznika dyscyplinarnego, jeżeli okoliczności sprawy bezspornie wskazują, że nie doszło do popełnienia takiego czynu (nowelizacja art. 75 ust. 2a KartaNauczU).

Doprecyzowanie terminu na złożenie wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego

Nowelizacja zmieniła również brzmienie art. 85 ust. 3 KartaNauczU – w ten sposób, że po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, rzecznik dyscyplinarny będzie miał 3 miesiące (licząc od dnia wszczęcia postępowania wyjaśniającego), żeby skierować do komisji dyscyplinarnej wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, bądź wydać postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego. Jeżeli nauczyciel, którego dotyczy postępowanie wyjaśniające, z powodu nieobecności w pracy nie będzie miał możliwości złożenia wyjaśnień, bieg powyższego terminu będzie ulegał zawieszeniu do dnia jego stawienia się do pracy (nowy art. 85 ust. 3a KartaNauczU).

Zmianie uległ również okres, w którym może zostać wszczęte postępowanie dyscyplinarne (we wszystkich sprawach, nie tylko w zakresie czynów naruszających prawa i dobro dziecka). Po zmianie art. 85o ust. 1 KN postępowanie dyscyplinarne nie będzie mogło zostać wszczęte po upływie 5 miesięcy (dotychczas 3 miesiące) od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 KartaNauczU, oraz po upływie 2 lat od popełnienia tego czynu (dotychczas po upływie 3 lat od popełnienia czynu). Co istotne, uchylony został ust. 7 w art. 85o KartaNauczU, przewidujący, że w przypadków czynów naruszających prawa i dobro dziecka postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte również po upływie 3 miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu tego czynu. Oznacza to, że sprawy dotyczące czynów naruszających prawa i dobro dziecka, będzie można wszczynać jedynie w tym samym terminie, co inne sprawy z zakresu postępowania dyscyplinarnego (a więc maksymalnie w ciągu 5 miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu). Wyjątek będą stanowiły czyny stanowiące przestępstwo (art. 85o ust. 6 KN). Sprawy te będą również przedawniały się po upływie 2 lat od popełnienia czynu (również za wyjątkiem czynów stanowiących przestępstwo).

Zmiana zasad zawieszania w pełnieniu obowiązków nauczyciela lub dyrektora szkoły

Zmianie uległy również zasady zawieszania nauczyciela lub dyrektora szkoły w pełnionych obowiązkach. Omawiana nowelizacja zmieniła brzmienie przepisu art. 85t ust. 2 KartaNauczU, w rezultacie czego do zawieszenia nie będzie dochodziło, jeżeli we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny będzie wnosił o orzeczenie kary dyscyplinarnej nagany z ostrzeżeniem, i jednocześnie ze względu na powagę i wiarygodność zarzutów niecelowe byłoby odsunięcie odpowiednio nauczyciela albo nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły od wykonywania obowiązków w szkole. Nowe rozwiązanie pozwoli zapobiec sytuacjom, gdy dyrektor był zobligowany do zawieszenia nauczyciela nawet w przypadkach, gdy waga popełnionego czynu była mało istotna i nie było faktycznej potrzeby na odsunięcie nauczyciela od pełnionych obowiązków. W rezultacie, zanim decyzja dyrektora (bądź organu prowadzącego) została uchylona, szkoła była narażona na niepotrzebną dezorganizację pracy, spowodowaną odsunięciem od pracy nauczyciela lub dyrektora.