Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego nakazał „P.” sp. z o.o. przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania lokalu. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że lokal restauracyjny jest użytkowany faktycznie jako lokal dyskotekowy, oraz że doszło do samowolnej zmiany sposobu użytkowania bez wymaganego zgłoszenia. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy uchylił decyzję organu II instancji. Sąd wskazał, że w sprawie bezsporna jest okoliczność, iż w pomieszczeniach prowadzony był lokal rozrywkowo-dyskotekowy, z możliwością konsumpcji napojów i posiłków, a więc innego rodzaju działalność niż objęta decyzją o pozwoleniu na zmianę sposobu użytkowania pomieszczeń na lokal restauracyjny i wykonanie robót budowlanych. Sąd I instancji wskazał, że w toku postępowania ani właściciel, ani najemca lokalu nie przedłożyli dokumentów zezwalających na zmianę sposobu użytkowania lokalu restauracyjnego na klub dyskotekowy. Ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności decyzji o pozwoleniu na użytkowanie części budynku jako lokalu restauracyjnego nie wynika, by pierwotny projekt budowlany przewidywał rozwiązania techniczne i materiałowe związane ze zwiększoną emisją hałasu i drgań spowodowaną funkcją obiektu obejmującą organizację dyskotek. Sąd I instancji zaznaczył, że dla przyjęcia, że doszło do zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wystarczające jest wykazanie zaistnienia zmiany warunków bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, warunków pracy zdrowotnych, higieniczno-sanitarnych, ochrony środowiska bądź wielkości czy układu obciążeń, ustawodawca w art. 71 ust. 1 pkt 2 PrBud nie wymaga, by nastąpiło ich pogorszenie, czy też przekroczenie obowiązujących norm. Rozszerzenie/zmiana działalności restauracyjnej o organizowanie imprez muzyczno-tanecznych (dyskotek, koncertów), bez dokonania wymaganego zgłoszenia, stanowi samowolną zmianę dotychczasowego sposobu użytkowania części obiektu. To rozszerzenie zakresu działalności wywołuje bowiem skutek o jakim mowa w art. 71 ust. 1 pkt 2 PrBud, co najmniej w zakresie emisji hałasu i drgań nim wywołanych. W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że istnieje istotna i jednoznaczna różnica uciążliwości zarówno dla bezpośrednich użytkowników, jak i właścicieli sąsiednich nieruchomości funkcjonowania lokalu restauracyjnego i klubu dyskotekowego.

Niezależnie od powyższego WSA w Bydgoszczy stwierdził, że w toku postępowania organy winny poza zaistnieniem przesłanek do uznania, że nastąpiła samowolna zmiana sposobu użytkowania w znaczeniu funkcjonalnym ustalić też, kiedy ta zmiana nastąpiła, a także jaki jest rzeczywisty zakres tej zmiany (w stosunku do stanu legalnego), czyli z jakimi robotami budowlanymi była związana i czy nie wymagały one uzyskania pozwolenia na budowę. Dopiero tak ustalony stan faktyczny pozwoliłby na zastosowanie właściwych norm prawa materialnego dla prowadzenia właściwego postępowania naprawczego. Tymczasem organy orzekające nie zgromadziły w tym zakresie materiału dowodowego i nie ustaliły wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną „P.” sp. z o.o. NSA podkreślił, że skoro nawet zintensyfikowanie dotychczasowego użytkowania obiektu budowlanego, bez zmiany jego funkcji, może spowodować zmianę wymagającą zgłoszenia, to tym bardziej zmiana funkcji powoduje konieczność podjęcia czynności z art. 71 PrBud. Ustalenie czy doszło do zmiany sposobu użytkowania obiektu lub jego części w rozumieniu art. 71 PrBud sprowadza się głównie do potrzeby ustalenia, czy i w jakim stopniu podjęcie i zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności związanej z jego użytkowaniem wpływa na zmianę wymagań stawianych obiektowi, związanych głównie z bezpieczeństwem jego dalszego zmienionego sposobu użytkowania. Będą to więc wszelkie działania, które zmieniają jego dotychczasowy sposób użytkowania, a jednocześnie mogą mieć wpływ na warunki bezpieczeństwa, i wobec tego, będą wymagać sprawdzenia pod kątem dopuszczalności zmiany sposobu użytkowania obiektu. Sprawdzenie to będzie miało miejsce w toku postępowania w przedmiocie zmiany sposobu użytkowania obiektu, względnie w toku postępowania naprawczego prowadzonego w związku z samowolną zmianą sposobu użytkowania obiektu, a naruszenie przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, warunków zdrowotnych, higieniczno-sanitarnych, czy ochrony środowiska powodujące skutki o jakich mowa w art. 71 ust. 5 pkt 3 PrBud uzasadniać będzie wniesienie przez organ sprzeciwu od zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania, względnie odmowę zalegalizowania samowolnej zmiany sposobu użytkowania obiektu. Naczelny Sąd Administracyjny za nietrafne uznał argumenty autora skargi kasacyjnej, który pojęcie zmiany sposobu użytkowania obiektu wiąże z przekroczeniem dopuszczalnych progów immisji w postaci hałasu, drgań, czy obciążeń, albowiem naruszenie regulacji szczególnych dotyczących chociażby emisji hałasu, czy też przekroczenie dopuszczalnej wytrzymałości obiektu bądź jego części stanowić może przesłankę dla odmowy zalegalizowania samowolnej zmiany użytkowania obiektu, a nie dla oceny czy do takowej zmiany w ogóle doszło.