W uzasadnieniu do tej zmiany wskazano, że celem uchylenia ust. 13 i ust. 14 art. 43 VATU jest dostosowanie obecnych przepisów do dyrektywy VAT w odpowiedzi na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie spółki Aspiro (C 40/15).

Spółka Aspiro, będąca podatnikiem VAT, świadczyła usługi polegające na kompleksowej likwidacji szkód. Spółka ta nie była ubezpieczycielem, agentem ani pośrednikiem ubezpieczeniowym. Wykonywała usługi likwidacji szkód w imieniu i na rzecz ubezpieczyciela na podstawie umowy zawartej z tym podmiotem. Spółka występowała wobec ubezpieczonych jako wykonująca czynności za ubezpieczyciela, nie przyjmując odpowiedzialności wobec ubezpieczonych.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C 40/15 stanął na stanowisku, że usługi likwidacji szkód świadczone przez Aspiro nie mieszczą się w zakresie zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy UE w sprawie VAT – dotyczącego usług ubezpieczeniowych.

Odpowiedzialność świadczeniodawcy

W zakresie usługi stanowiącej element usługi finansowej chcemy zwrócić Państwa uwagę na wyrok ETS z 28.7.2011 r. w sprawie C 350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj – dotyczący ustalenia, czy usługi SWIFT kupowane przez bank korzystają ze zwolnienia z podatku VAT. Usługa SWIFT jest świadczona przez spółdzielnię zrzeszającą instytucje finansowe i polega na dostarczeniu platformy teleinformatycznej służącej do przesyłania wiadomości finansowych. Trybunał wskazał, że należy rozróżnić od usług finansowych zwolnionych z VAT towarzyszące im często świadczenia o charakterze fizycznym lub technicznym. Rozróżnienia – zdaniem ETS – tych czynności należy dokonywać w oparciu o analizę odpowiedzialności świadczeniodawcy względem instytucji finansowych. Kierując się tym kryterium ETS doszedł do wniosku, że świadczeniodawca usługi SWIFT ponosi odpowiedzialność tylko za techniczne aspekty swojej działalności i nie odpowiada za operacje finansowe, których dokonują instytucje finansowe korzystające z usługi SWIFT. W związku z tym ETS uznał, że zwolnienie nie ma zastosowania do usług typu SWIFT.

Ważne
Konsekwencją zmian jest wprowadzony od 1 lipca 2017 r. zakaz stosowania zwolnienia z VAT do usług opartych na podwykonawstwie wykonywanym przez podmioty trzecie na rzecz podmiotów ubezpieczających lub instytucji finansowych. Podwykonawstwo to polega na wykonaniu pewnych czynności o charakterze technicznym, fizycznym bez odpowiedzialności wobec ubezpieczonych lub wobec klientów banków.

Skutkiem omawianych zmian jest opodatkowanie stawką 23% świadczenia usługi stanowiącej element usługi finansowej lub ubezpieczeniowej wykonywanej przez osoby trzecie.

Należy również pamiętać, że wprowadzone zmiany spowodują wygaśnięcie interpretacji indywidualnych uzyskanych w trybie powyższych przepisów, a więc pozbawią podatników ochrony podatkowej w zakresie tych usług. W tej sytuacji, celem potwierdzenia poprawności stosowania stawki zwolnionej, należy wystąpić z nowym wnioskiem. Może się bowiem okazać, że po analizie nowych przepisów, organ podatkowy odmówi prawa do zastosowania zwolnienia od podatku VAT.

W związku z tym, że zmiany te nie mają jeszcze oparcia w praktyce, będziemy na bieżąco informować Państwa o wyjaśnieniach lub interpretacjach Ministra Finansów w tym zakresie.

Przykład
Pan Jan Nowak prowadzi działalność jako osoba fizyczna w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług finansowych. Usługa ta jest pośrednictwem w pozyskiwaniu finansowania dla swoich przyszłych klientów. Polega na pośrednictwie pomiędzy bankami i innymi instytucjami finansowymi a klientami pana Jana. Celem tej usługi jest pozyskiwanie produktów finansowych takich jak kredyty i pożyczki hipoteczne oraz gotówkowe. Wszelkie podejmowane czynności mają na celu zawarcie umowy kredytowej między klientem a bankiem i w tym celu pan Jan podejmuje wszelkie możliwe czynności. Po zgromadzeniu przez pan Jana od swojego klienta wymaganych dokumentów, bank bada zdolność kredytową klienta i podejmuje decyzję kredytową według własnego uznania. Z tytułu świadczonych usług na rzecz swoich klientów pan Jan otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne za efekt podejmowanych działań. Jan Nowak może korzystać ze zwolnienia od VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Przykład

Firma A prowadzi działalność w zakresie likwidacji szkód. Czynności wykonywane przez A to ustalanie przyczyn i okoliczności powstania szkody, szacowanie wysokości szkody (dokonanie wyceny, przygotowanie dokumentacji fotograficznej), przygotowanie kompletnej dokumentacji niezbędnej do rozpatrzenia zgłoszonego roszczenia. A nie ponosi odpowiedzialności wobec poszkodowanych, wykonuje te czynności na zlecenie zakładu ubezpieczeniowego.

Od 1 lipca 2017 r. A nie może korzystać ze zwolnienia od VAT, bowiem czynności wykonywane przez tę firmę A to jedynie element usługi ubezpieczeniowej.

Przykład

Maciej Kowalski prowadzi działalność jako osoba fizyczna w zakresie zorganizowania pomocy w miejscu zdarzenia – wypadku samochodowego, naprawy uszkodzeń, holowania uszkodzonego pojazdu. Czynności te wykonuje na zlecenie firm ubezpieczeniowych. Pan Maciej nie ponosi odpowiedzialności wobec poszkodowanych, wykonuje jedynie czynności na zlecenie zakładu ubezpieczeniowego.

Od 1 lipca 2017 r. pan Maciej nie może korzystać ze zwolnienia od VAT, bowiem jego usługi to jedynie element usługi ubezpieczniowej.

Przykład

Anna Nowak prowadzi działalność jako osoba fizyczna w zakresie pośrednictwa w sprzedaży usług ubezpieczeniowych. Pani Anna zobowiązała się do informowania klientów o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia/ zakupu polisy ubezpieczeniowej, przedstawiania klientom warunków oferty ubezpieczenia, w tym przede wszystkim poinformowania o wysokości składki ubezpieczeniowej, wykonywania czynności związanych z zawieraniem umów ubezpieczenia. Powyższe usługi wnioskodawca świadczy w swoim imieniu, na rzecz usługobiorcy. Celem jest doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczenia. Od każdej zawartej umowy wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie w formie prowizji.

Anna Nowak może korzystać ze zwolnienia od VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.