1. Stan faktyczny
Wacław P. skierował przeciwko Międzynarodowemu Portowi Lotniczemu (dlaej: MPL) im. Jana Pawła II w Krakowie-Balicach pozew o około 41 tys. zł w związku z ograniczeniami w korzystaniu z nieruchomości położonej w strefie ograniczonego użytkowania dla lotniska w podkrakowskich Balicach. Wacław P. był właścicielem działki i budynku mieszkalnego znajdującego się w tej strefie i żądał wspomnianej kwoty z tytułu obniżenia wartości gruntu oraz kosztów przystosowania budynku do wymaganych normami warunków bezpieczeństwa akustycznego.
Strefę ograniczonego użytkowania dla lotniska w Balicach ustalił sejmik Województwa Małopolskiego w uchwale z maja 2009 r., która weszła w życie 11.7.2009 r.
Tymczasem Wacław P. złożył we właściwym sądzie dokładnie w dniu 11.7.2011 r. zawezwanie do próby ugodowej adresowane do MPL w Balicach.
2. Orzeczenia sądów I i II instancji
Sąd I instancji zasądził żądane należności, ale Port Lotniczy odwołując się wskazał, że art. 129 ust. 4 ustawy z 27.4.2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 519 ze zm.; dalej: PrOchrŚrod) ustala 2-letni termin na wystąpienie z roszczeniami o wykup nieruchomości lub o odszkodowanie w związku z ustaleniem strefy ograniczonego korzystania z nieruchomości, liczony od dnia wejścia w życie aktu prawnego powodującego ograniczenia. Wacław P. wprawdzie wystąpił z takim roszczeniem, ale w ostatnim dniu terminu i nie był to pozew, ale dopiero zawezwanie do próby ugodowej.
Sąd II instancji stwierdził, że istnieje w związku z tymi zarzutami poważny problem prawny i skierował zapytanie prawne do SN, który w uchwale uznał, że wniesienie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, bez uprzedniego zgłoszenia roszczenia osobie obowiązanej do jego zaspokojenia, prowadzi do zachowania dwuletniego terminu przewidzianego w art. 129 ust. 4 PrOchrŚrod również wtedy, gdy odpis wniosku został doręczony tej osobie po upływie tego terminu.
3. Stanowisko Sądu Najwyższego
W uzasadnieniu SN wskazał, że termin określony w ustawie jest terminem zawitym, po upływie którego roszczenia o odszkodowawcze czy o wykup nieruchomości wygasają. Dlatego złożenie w sądzie zawezwania do próby ugodowej przed upływem terminu również powoduje przerwanie biegu tego terminu, gdyż zawezwanie do próby ugodowej jest traktowane jako czynność przerywająca bieg przedawnienia, zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 ustawy z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.). Stąd – zdaniem SN – w drodze „bardzo ostrożnej analogii” można tą zasadę zastosować także do terminu zawitego. Jednak w przypadku terminu zawitego takie przerwanie oznacza tylko brak upływu terminu i możliwość dochodzenia roszczenia, które jeszcze nie wygasło.
