Zatrudnianie cudzoziemca na sezon

Potoczne rozumienie pracy sezonowej prawie w ogóle nie pokrywa się z definicją prawną. Jedyny wspólnik mianownik to krótki czas jej wykonywania. Powszechnie przyjmuje się bowiem, że to jakiekolwiek zajęcia dorywcze na krótki czas, np. podczas miesięcy letnich, o charakterze niepowtarzającym się. Z kolei według przepisów dotyczących zatrudniania cudzoziemców to praca uzależniona od rytmu sezonowego, w określonych dziedzinach działalności zatrudniającego (pracodawcy albo zleceniodawcy), związana z konkretnym okresem w roku ze względu na powtarzające się wydarzenie lub typ wydarzeń, kiedy zapotrzebowanie na siłę roboczą jest znaczenie wyższe niż wynikające ze zwyczajowych działań. To rozróżnienie ma ogromne znaczenie, bo od właściwej klasyfikacji pracy zależy procedura pozyskiwania dokumentów legalizujących pracę w Polsce obcokrajowców spoza Unii Europejskiej. Nie jest to jednak jedyny czynnik wpływający na zastosowanie jednej z nich.

Ważne
Zatrudniający może przyjąć do pracy na sezon cudzoziemca, który sam uzyskał zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w Polsce.

Rodzaje dokumentów

Zasadniczo są trzy rodzaje takich dokumentów: oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy (dalej oświadczenie) oraz zezwolenia na pracę i na pracę sezonową (dalej zezwolenie sezonowe) – patrz tabela poniżej. Jednak przy zatrudnieniu „na sezon”, czyli na krótki czas, zatrudniający nie powinien rozważać zezwolenia na pracę, chyba że – z różnych przyczyn – nie jest możliwe uzyskanie dwóch pozostałych dokumentów.

Podstawowe różnice między dokumentami legalizującymi pracę*

*nie dotyczy krajów członkowskich UE

Procedura uzyskania dokumentów

Wybór właściwego dokumentu legalizującego pracę w Polsce to dopiero początek procedury, jaką musi przejść zatrudniający, aby przyjąć do pracy cudzoziemca. Przedstawia się ona następująco:

Krok 1. Złożenie oświadczenia lub wniosku o zezwolenie

Zatrudniający musi sporządzić oświadczenie lub wniosek o zezwolenie na pracę lub pracę sezonową według oficjalnego wzoru. Ma także zgromadzić załączniki do składanego oświadczenia lub wniosku, których listy znajdują się w § 7 ust. 1–3 rozporządzenia w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń. Wśród nich jest dowód wniesienia jednorazowej opłaty. Zatrudniający reguluje ją przed złożeniem dokumentów w wysokości:

Komplet dokumentów można złożyć w tradycyjnej formie pisemnej lub postaci papierowej albo elektronicznej. Najszybszym i najprostszym sposobem jest skorzystanie ze strony internetowej praca.gov.pl.

Krok 2. Oczekiwanie na decyzję

Zatrudniający będzie czekał na decyzję:

Jeśli decyzja będzie negatywna, może się odwołać do ministra ds. pracy w ciągu 14 dni od jej otrzymania za pośrednictwem organu, który je wydał.

W okresie oczekiwania złożone dokumenty będą weryfikowane pod względem formalnym (kompletności danych i załączników) i merytorycznym. W odniesieniu do oświadczenia sprawdzane jest łączne spełnienie trzech warunków: obywatelstwo cudzoziemca, nie-sezonowy charakter powierzanej pracy i maksymalny okres jej świadczenia. W przypadku zezwolenia na pracę (w tym sezonową) badanie dotyczy wysokości wynagrodzenia (musi odpowiadać co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę i nie może być niższe od wynagrodzenia pracowników wykonujących porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku oraz tzw. testu rynku pracy, jeśli jest konieczny. Ten test to informacja o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, sporządzona z uwzględnieniem pierwszeństwa dostępu do rynku pracy dla obywateli polskich oraz cudzoziemców.

Po wpisaniu wniosku o zezwolenie sezonowe do ewidencji oraz po wjeździe cudzoziemca do Polski na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego zatrudniający przedkłada staroście: kopię dokumentu uprawniającego tę osobę do pobytu w Polsce oraz informację o adresie zakwaterowania w okresie pobytu w Polsce, bez względu na to, czy zatrudniający je zapewnia, czy też leży to po stronie obcokrajowca.

Krok 3. Obowiązki informacyjne

Zatrudniający, który uzyskał wpis oświadczenia do ewidencji ma obowiązek zawiadomić na piśmie powiatowy urząd pracy, że cudzoziemiec rozpoczął pracę. Powinien to uczynić najpóźniej w dniu jej podjęcia. Gdy cudzoziemiec do niej przystąpi, informację o tym przekazuje do PUP – tym razem w ciągu 7 dni od daty rozpoczęcia pracy zapisanej w oświadczeniu. Jeśli nie wykona tego zobowiązania, powstanie domniemanie, że cudzoziemiec wykonywał pracę od dnia określonego w oświadczeniu lub późniejszego, jeśli tak wynika z okoliczności. Nie ma żadnych skutków dla zatrudniającego, jeśli nie poinformuje PUP o zakończeniu pracy przez obcokrajowca – to jest możliwość, a nie obowiązek.

Ubiegając się o zezwolenie na pracę i na pracę sezonową zatrudniający ma udostępniać informacje o wykonywaniu warunków zezwolenia i wysokości płacy podmiotom uprawnionym, które o to wystąpią (np. inspekcji pracy). Do jego obowiązków należy także informowanie cudzoziemca o działaniach podejmowanych na każdym etapie postępowania o zezwolenia.

Realizacja warunków

Bez względu na to, który z dokumentów legalizujących pracę cudzoziemca zatrudniający pozyskał, musi wykonać warunki w nim zapisane. Powinien zawrzeć w formie pisemnej wybraną umowę i przedstawić jej tłumaczenie na język zrozumiały dla obcokrajowca, bo jeśli zaniecha tych obowiązków zapłaci grzywnę, która może wynieść od 200 zł do 2000 zł. Jeśli zdecydował o umowie o pracę, stosuje do niej oraz powstałego na jej podstawie stosunku pracy polskie przepisy prawa pracy, w tym o: rodzaju umowy o pracę (na okres próbny, na czas określony lub nieokreślony), pisemnej informacji dołączanej do umowy o pracę, czasie pracy i godzinach nadliczbowych, wynagrodzeniach (w tym minimalnym wynagrodzeniu za pracę), urlopach wypoczynkowych i związanych z rodzicielstwem oraz sposobach i trybach rozwiązania umowy o pracę.

Ważne
Zastąpienie umowy cywilnoprawnej, zapisanej w oświadczeniu lub zezwoleniu, umową o pracę, nie wymaga zmiany tych dokumentów.

Gdy wybór padł na umowę cywilnoprawną, wówczas zatrudniający może dowolnie ukształtować treść i cel stosunku prawnego, który powstanie na jej podstawie, byleby nie sprzeciwiały się one właściwości (naturze) tego stosunku, bezwzględnie obowiązującym przepisom prawa lub zasadom współżycia społecznego (zasada swobody umów). Musi przy tym pamiętać, że nie powinna ona zawierać cech umowy o pracę lub by cechy te nie przeważały. A jeśli będzie podpisywał zlecenie albo umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu, ma obowiązek zapewnić minimalną stawkę godzinową.

Od obcokrajowca zatrudniający ma obowiązek zażądać przedstawienia przed rozpoczęciem pracy ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na polskim terytorium, a także do przechowywania kopii tych dokumentów przez cały okres wykonywania przez niego pracy.