Opis sytuacji: Pani X, składając w sierpniu 2019 r. wniosek o zasiłek rodzinny, w składzie rodziny podała siebie i dwie córki. Jedna z córek – pełnoletnia – pobierała w tym czasie również świadczenia z funduszu alimentacyjnego. W kwietniu 2020 r. pracownik socjalny przeprowadzając wywiad środowiskowy pozyskał informację od pełnoletniej córki, że prowadzi ona dwuosobowe gospodarstwo wraz z babcią bez matki. Matka jest zameldowana pod tym adresem, lecz tam nie mieszka.

W okolicznościach sprawy wskazanych w zapytaniu organ może wstrzymać wypłatę świadczeń rodzinnych, oczywiście po uprzednim wezwaniu matki do złożenia wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych i związanej z tym odmowie udzielenia lub nieudzielenia w ogóle, w wyznaczonym terminie, żądanych przez organ wyjaśnień, co do okoliczności podanych przez dorosłą córkę.

Zgodnie z przepisem art. 3 pkt 16 ustawy z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 111; dalej: ŚwRodzU) przez rodzinę rozumie się odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło 25. rok życia legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z 4.2.2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2092 ze zm.); do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
Jedną z podstawowych przesłanek zaliczenia dziecka do rodziny na potrzeby przyznawania świadczeń rodzinnych jest fakt pozostawania dziecka na utrzymaniu rodziców lub opiekuna faktycznego. Przy tym przez osoby pozostające na utrzymaniu ustawa nakazuje rozumieć członków rodziny utrzymujących się z połączonych dochodów tych osób (art. 3 pkt 12 ŚwRodzU). Stwierdzenie, że pełnoletnie dziecko prowadzi odrębne gospodarstwo domowe w znaczeniu przyjętym w art. 6 ust. 10 ustawie z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.), wyklucza równoczesne uznanie, iż dziecko to pozostaje na utrzymaniu rodziców w rozumieniu art. 3 pkt 16 ww. ustawy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 18.9.2013 r., IV SA/Po 651/13, Legalis).
W okolicznościach sprawy wskazanych w zapytaniu organ może z zastosowaniem przepisu art. 28 ust. 3 ŚwRodzU wstrzymać wypłatę świadczeń rodzinnych, oczywiście po uprzednim wezwaniu osoby, o której mowa w art. 23 ust. 1 ŚwRodzU (tj. wskazanej w zapytaniu pani X – matki) do złożenia wyjaśnień co do okoliczności mających wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych i związanej z tym odmowie udzielenia lub nie udzielenia w ogóle, w wyznaczonym terminie, żądanych przez organ wyjaśnień, co do okoliczności podanych przez dorosłą córkę. W przypadku udzielenia wyjaśnień świadczenia rodzinne wypłaca się od miesiąca, w którym przeprowadzono wywiad lub wpłynęły wyjaśnienia, do końca okresu zasiłkowego, jeżeli osoba nadal spełnia warunki określone w ustawie (art. 28 ust. 4 ŚwRodzU).