Zanim jednak przytoczy się zarzuty podniesione w trakcie kontroli gospodarki finansowej powiatu, warto przypomnieć istotę umowy dzierżawy i bezumownego korzystania z nieruchomości – bowiem ma to znaczenie dla wspomnianego aspektu klasyfikacji budżetowej. 

I tak, umowa dzierżawy jest stosunkiem cywilnoprawnym mającym podstawy normatywne w KC. Tamże, w art. 693 KC postanowiono, że przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków.

Natomiast bezumowne korzystanie z nieruchomości – jak sama nazwa wskazuje – jest formą władania nieruchomością, np. przez byłego dzierżawcę, czyli władaniem bez tytułu prawnego. Wskazany podział na dwa stany faktyczno-prawne ma zaś skutki w sferze wskazanej wyżej klasyfikacji budżetowej. W przypadku podanych umów dzierżawy zastosowanie ma paragraf 075 oznaczony jako: Wpływy z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze. Warto więc zauważyć, że podany paragraf jest dedykowany wpływom pochodzącym stricte ze stosunków cywilnoprawnych, mających podstawę w umowach łączących np. jednostkę samorządu terytorialnego z przedsiębiorcą. Podany paragraf nie może być jednak stosowany do wpływów uzyskanych w sytuacji, gdy umowa dzierżawy już wygasła. Wówczas bowiem nie istnieje stosunek umowny, a jedynie pewien stan faktyczny. 

Regionalna izba obrachunkowa w podanym na wstępie wystąpieniu pokontrolnym dostrzegła ten problem i wskazała, że wpływy do budżetu gminy pochodzące z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości nie mogą być ujmowane w podanym wyżej paragrafie 075. Jednocześnie wskazano, że właściwym paragrafem dochodowym dla tych wpływów powinien być paragraf 097 oznaczony jako: Wpływy z różnych dochodów. 

Opierając się o ww. argumenty prawne, regionalna izba obrachunkowa finalnie poleciła jednostce samorządu terytorialnego: Przestrzeganie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1053 ze zm.), w szczególności w zakresie stosowania prawidłowej klasyfikacji dochodów z tytułu bezumownego korzystania z gruntów.

Podsumowując, stwierdzone w trakcie kontroli gospodarki finansowej nieprawidłowości związane z klasyfikacją budżetową są zasadne i warte odnotowania. Należy bowiem pamiętać, że wygaśnięcie określonej umowy, np. dzierżawy, powoduje, że późniejsze wpływy wynikające z bezumownego korzystania z nieruchomości muszą być odrębnie klasyfikowanie od wpływów pochodzących ze stosunków umownych. 

W podanym przypadku wpływy z dzierżawy powinny być ujmowane w paragrafie 075, zaś wpływy z bezumownego korzystania z nieruchomości (która kiedyś była dzierżawiona) winny być ujmowane w paragrafie 097. 

Źródło: https://bip.wroclaw.rio.gov.pl/