Zapłacony nienależnie VAT nie podlega zwrotowi po okresie przedawnienia

Można to zrobić nawet wtedy, gdy wniosek ten został złożony przez podatnika po upływie pięcioletniego terminu przedawnienia, pomimo że z wyroku Trybunału wydanego po upływie owego terminu wynika, że zapłata VAT stanowiąca przedmiot owego wniosku o zwrot nie była należna. Takie stanowisko zajął TSUE w wyroku z 20.12.2017 r. w sprawie Caterpillar Financial Services (sygn. C-500/16).

Rozstrzygnięcie TSUE zapadło na gruncie ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.; dalej: VATU)i dotyczyło Caterpillar, spółki prawa polskiego, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jako leasingodawca, oferuje leasingobiorcom możliwość zapewnienia ubezpieczenia obejmującego przedmiot leasingu. W fakturach wystawionych względem leasingobiorców spółka traktowała składki na ubezpieczenie jako czynności zwolnione z VAT. Takie stanowisko początkowo akceptowały organu podatkowe. Następnie stanowisko to uległo zmianie i wymagano, aby usługę ubezpieczeniową opodatkować jak umowę leasingu, tj. 23% stawką VAT.

W kwestii tego czy ubezpieczenie przedmiotu leasingu jest oddzielną usługą (czyli zwolnioną z VAT), czy też powinno być włączone do leasingu (czyli opodatkowane) toczył się wieloletni spór. Sprawę tę rozstrzygnął najpierw NSA w uchwale z 8.11.2010 r. (sygn. I FPS 3/10) przyznając, że podmiot świadczący usługi leasingu powinien włączyć do podstawy opodatkowania tych usług koszty ubezpieczenia przedmiotu leasingu. Ostatecznie sprawę rozstrzygnął dopiero TSUE w wyroku z 17.1.2013 r. w sprawie BGŻ Leasing (sygn. C-224/11) stwierdzając, że ubezpieczenie leasingowanej rzeczy jest odrębną usługą i nie trzeba do niej doliczać 23% VAT. Jest ona zwolniona z podatku.

Powołując się na to orzeczenie, spółka Caterpillar zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o zwrot nadpłaty podatku, który zapłaciła nie słusznie wskutek ww. uchwały NSA i kontroli podatkowej. Jednak organy podatkowe odmówiły zwrotu nadpłaconego VAT, argumentując, że to zobowiązanie podatkowe już się przedawniło. Powołały się na art. 70 § 1 Ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.; dalej: OrdPU), zgodnie z którym zobowiązanie przedawnia się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku.

Problem ten ostatecznie trafił do TSUE, który uznał, że polskie regulacje, wynikające z ordynacji podatkowej, ograniczające możliwość występowania z wnioskiem o stwierdzenie i zwrot nadpłaty podatku, także tej wynikającej z orzeczenia Trybunału w sprawie C-224/11, są zgodne z przepisami wspólnotowymi, w szczególności nie naruszają zasad równoważności i skuteczności.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że w sytuacji gdy podatek ulegnie przedawnieniu, to nie można go odzyskać, nawet gdy został zapłacony wskutek błędnej wykładni prawa dokonanej przez organy podatkowe czy sądy.