Stan faktyczny

Spółdzielnia Mieszkaniowa „ E.” zamierza przeprowadzić inwestycję związaną z przebudową instalacji gazowej z uwagi na braku dostępu i możliwości kontroli pionów instalacji gazowej w ramach rocznych przeglądów, zalecenia pokontrolne uprawnionych służb, bezpieczeństwo lokatorów, a także dostosowanie do wymogów stawianych przez obowiązujące przepisy. Lokatorzy będą musieli dokonać wymiany grzewczych urządzeń gazowych – kuchenki gazowe oraz gazowe podgrzewacze wody, na urządzenia elektryczne, przy czym Spółdzielnia Mieszkaniowa „ E.” zobowiązana będzie do zwrotu z funduszu remontowego określonych kwot na pokrycie wydatków związanych z koniecznością dostosowania się lokatorów do odbioru nowego nośnika energii.

W związku tym zwrócono się o wydanie interpretacji indywidualnej, w celu rozstrzygnięcia: Czy sfinansowanie, zgodnie z odpowiednim Regulaminem Spółdzielni Mieszkaniowej „ E.”, wydatków na zmianę medium zasilającego urządzenia odbiorcze, polegającą na rezygnacji z medium gazowego i zastosowaniu medium elektrycznego, w tym wydatków na wymianę urządzeń odbiorczych służących do podgrzania wody lub przygotowania posiłków znajdujących się w lokalach użytkowników nieruchomości, ze środków funduszu remontowego spowoduje utratę zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 17 ust. 1 pkt 44 PDOPrU i w konsekwencji konieczność opodatkowania dochodu Spółdzielni Mieszkaniowej „ E.” w części wydatkowanej na ten cel?

Zdaniem Spółdzielni, o sposobie wydatkowania środków zgromadzonych na funduszu remontowym powinny decydować odpowiednie, umocowane do takich decyzji, organy Spółdzielni. Na mocy art. 16 ust. 1 pkt 9 lit. a) PDOPrU w zw. z art. 6 ust. 3 ustawy z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 845 ze zm.) kosztem podatkowym jest sam odpis na fundusz remontowy w momencie jego tworzenia. Środki przeznaczone na wydatki związane z inwestycją pochodzą z odpisu na fundusz remontowy obciążający gospodarkę zasobami mieszkaniowymi i zostaną wydatkowane na utrzymanie zasobów mieszkaniowych, co zgodnie z przepisem art. 17 ust. 1 pkt 44 PDOPrU stanowi podstawę do zwolnienia z obowiązku opodatkowania tych kwot.

Organ interpretacyjny uznał stanowisko podatnika w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania dochodu Spółdzielni w związku z wydatkowaniem środków pochodzących z funduszu remontowego za na wymianę instalacji gazowej na elektryczną prawidłowe oraz za nieprawidłowe w zakresie refundacji kosztów wymiany urządzeń odbiorczych służących do podgrzania wody lub przygotowania posiłków znajdujących się w lokalach użytkowników nieruchomości. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 44 PDOPrU, wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi – w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi. Organ podatkowy uznał zwrot lokatorom części poniesionych przez nich kosztów związanych z wymianą urządzeń odbiorczych służących do podgrzania wody lub przygotowania posiłków za refinansowanie wydatków poniesionych przez poszczególnych użytkowników lokali mieszkalnych, a nie wydatki poniesione na utrzymanie zasobów mieszkaniowych przez samą Spółdzielnię.

Uzasadnienie WSA i NSA

Po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa Spółdzielnia Mieszkaniowa „ E.” wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Uchylając zaskarżoną interpretację Sąd podkreślił, że a by dochód spółdzielni mieszkaniowej korzystał ze zwolnienia określonego w art. 17 ust. 1 pkt 44 PDOPrU muszą być spełnione łącznie dwa warunki przedmiotowe: dochody muszą być uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i przeznaczone na utrzymanie zasobów mieszkaniowych. Bezsporne jest, że został spełniony pierwszy warunek, czyli uzyskiwanie przychodów w postaci wpływów od użytkowników zasilających fundusz remontowy stosownym odpisem (zob. wyrok NSA z 20.5.2011 r., II FSK 80/10, orzeczenia.nsa.gov.pl). Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „zasobów mieszkaniowych”, dlatego oceniając spełnienie drugiej z przesłanek Sąd odwołał się do orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym przyjęto, że przez zasoby mieszkaniowe należy rozumieć te części nieruchomości, które stanowią lokale mieszkalne oraz inne pomieszczenia i urządzenia, które są niezbędne do prawidłowego korzystania z mieszkań w budynku mieszkalnym (zob. wyrok NSA z 9.3.2012 r., II FSK 1509/10, orzeczenia.nsa.gov.pl; wyrok NSA z 2.2.2011 r., II FSK 1651/09, orzeczenia.nsa.gov.pl; wyrok NSA z 12.2.2010 r., II FSK 1551/08, orzeczenia.nsa.gov.pl). Wszelkie instalacje zaopatrujące lokale mieszkalne w media są niezbędne do prawidłowego korzystania z mieszkań w budynku mieszkalnym. Skoro dotychczasowa instalacja gazowa ma wady uniemożliwiające, w świetle przepisów dotyczących standardów bezpieczeństwa i prawidłowego funkcjonowania tego rodzaju instalacji, dalszą jej eksploatację, to oczywiste jest, że usunięcie jej mieści się w pojęciu utrzymania zasobów mieszkaniowych. W pojęciu tym mieści się także wyposażenie lokali w taką sieć elektryczną, której parametry zagwarantują korzystanie z urządzeń odbiorczych o tych samych funkcjach, które dotychczas zasilane były gazem, skoro poprowadzenie nowej instalacji gazowej jest technicznie i ekonomicznie bezzasadne. Sąd uznał, że w takich okolicznościach nie można zgodzić się z twierdzeniem organu, że utrzymanie zasobów mieszkaniowych obejmuje wyłącznie doprowadzenie instalacji, a refundacja kosztów zakupu urządzeń odbiorczych nie mieści się w tym pojęciu, zważywszy dodatkowo, że w „Regulaminie tworzenia i wykorzystania funduszu remontowego oraz remontowego funduszu celowego w zasobach mieszkaniowych Spółdzielni” oraz w „Regulaminie określającym obowiązki spółdzielni i użytkowników lokali w zakresie napraw lokali oraz rozliczeń z użytkownikami lokali zwalniającymi lokale” w katalogu koniecznych napraw obciążających użytkownika lokalu, podlegających refundacji z funduszu remontowego mieści się wymiana urządzeń służących do wyłącznego korzystania z poszczególnych lokali wynikająca z wprowadzenia zmian w rodzaju dostarczanych do budynków mediów.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalając skargę kasacyjną organu wyjaśnił, że nie można zaaprobować twierdzenia, że utrzymanie zasobów mieszkaniowych obejmuje wyłącznie doprowadzenie instalacji, a refundacja kosztów zakupu urządzeń odbiorczych nie mieści się w tym pojęciu. Bezpodstawne jest także twierdzenie organu interpretacyjnego, że omawiane zwolnienie obejmuje tylko te stany faktyczne, w których skarżąca bezpośrednio zakupiłaby urządzania odbiorcze. Zawężenie literalnego znaczenia pojęcia „przeznaczenia dochodów”, poprzez wyłączenie z jego znaczenia „dokonywanie refundacji kosztów wymiany urządzeń odbiorczych” doprowadziło organ do nieuprawnionego skonstruowania dodatkowego warunku dla stosowania zwolnienia, który nie został przewidziany w art. 17 ust. 1 pkt 44 PDOPrU. Wszelkie instalacje zaopatrujące lokale mieszkalne w media są niezbędne do prawidłowego korzystania z mieszkań w budynku mieszkalnym, a co za tym idzie zarówno usunięcie wadliwej instalacji gazowej, jak i wyposażenie lokali w sieć elektryczną oraz zakup urządzeń odbiorczych mieści się w pojęciu utrzymania zasobów mieszkaniowych.